Ιταλική μαφία: Εγκαταλείπει τη βία για χάρη πιο επικερδών δραστηριοτήτων

Η ιταλική μαφία, φόβος και τρόμος ολόκληρων γενεών, σπάνια λερώνει τα χέρια της με αίμα αυτές τις μέρες.

Οι εκβιασμοί δεν είναι πλέον της μόδας και οι δολοφονίες αποδοκιμάζονται σε μεγάλο βαθμό από τους νονούς. Μόλις 17 άνθρωποι σκοτώθηκαν από το οργανωμένο έγκλημα στην Ιταλία το 2022, σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία, έναντι περισσότερων από 700 το 1991.

Τουρκία: Πώς μετατράπηκε σε άντρο της μαφίας

Αντίθετα, οι μαφιόζοι έχουν μετακινηθεί επιθετικά σε ένα άλλο κόσμο, με πιο χαμηλό ρίσκο και σίγουρο πιο χαμηλούς τόνους, αυτόν του οικονομικού εγκλήματος.

Φοροδιαφυγή και οικονομική απάτη

Η στροφή προς τη φοροδιαφυγή και την οικονομική απάτη τροφοδοτείται από δισεκατομμύρια ευρώ μετά την COVID-19 που σχεδιάστηκαν για να τονώσουν την οικονομία, αλλά αποδεικνύονται θείο δώρο για τους απατεώνες.

Η κυβέρνηση Μελόνι αποκάλυψε τον περασμένο μήνα ότι απάτη 16 δισεκατομμυρίων ευρώ που συνδέεται με προγράμματα οικιακής βελτίωσης.

Οι εισαγγελείς εξετάζουν επίσης ενδεχόμενη μαζική κατάχρηση ενός πακέτου τόνωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης ύψους 200 δισεκατομμυρίων.

Δεν ενορχηστρώνεται όλη η απάτη από το οργανωμένο έγκλημα, αλλά οι εισαγγελείς υποψιάζονται ότι συμμετέχουν σε μεγάλο ποσοστό.

«Θα ήταν ανόητο να πιστεύουμε ότι δεν θα επωφεληθούν από μια τεράστια εισροή μετρητών», δήλωσε στο Reuters η Μπάρμπαρα Σαρτζέντι, αξιωματούχος της Εθνικής Εισαγγελίας κατά της Μαφίας και της Τρομοκρατίας.

Κόζα Νόστρα, Καμόρα και Ντραγκέτα

Η Κόζα Νόστρα της Σικελίας και η Καμόρα της Νάπολης είναι οι πιο γνωστές ομάδες μαφίας της Ιταλίας, αλλά η Ντραγκέτα που εδρεύει στη νότια περιοχή της Καλαβρίας είναι η μεγαλύτερη ομάδα οργανωμένου εγκλήματος της χώρας.

Ενώ διατηρεί στενό έλεγχο στο ευρωπαϊκό εμπόριο κοκαΐνης, οδήγησε την ώθηση προς το οικονομικό έγκλημα την τελευταία δεκαετία.

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO), έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου τον Φεβρουάριο, προειδοποιώντας ότι η τεράστια κλίμακα οικονομικών αδικημάτων σε όλο το μπλοκ υποδηλώνει εμπλοκή ομάδων οργανωμένου εγκλήματος.

Σχεδόν το ένα τρίτο των 1.927 ενεργών υποθέσεων της EPPO το 2023 επικεντρώθηκε στην Ιταλία, όπου η εκτιμώμενη ζημιά ανήλθε στα 7,38 δισεκατομμύρια ευρώ από τα συνολικά 19,3 δισεκατομμύρια σε ολόκληρο το μπλοκ.

Οι εισαγγελείς είπαν ότι τα εγκλήματα συχνά απαιτούν συνενοχή επιχειρηματιών, που βρίσκουν νέους τρόπους φοροδιαφυγής. Το πρόβλημα στοίχισε στα ιταλικά κρατικά ταμεία περίπου 83 δισεκατομμύρια ευρώ το 2021.

«Στην Ιταλία, δεν υπάρχει κοινωνικό στίγμα για όσους εκδίδουν πλαστά τιμολόγια ή φοροδιαφεύγουν», δήλωσε η Αλεσάντρα Ντόλτσι, επικεφαλής της ομάδας δίωξης κατά της μαφίας του Μιλάνου.

Αν και δεν υπάρχει επίσημη εκτίμηση για το μέγεθος της εμπλοκής του οργανωμένου εγκλήματος σε οικονομικά εγκλήματα στην Ιταλία, δύο από τους εισαγγελείς που μίλησαν στο Reuters υπολόγισαν ότι ήταν δισεκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο.

Ποινές – χάδι

Για τις εγκληματικές συμμορίες οι ποινές είναι σχετικά ελαφριές. Η κατοχή μόλις 50 γραμμαρίων κοκαΐνης, κινδυνεύετε με 20 χρόνια φυλάκιση. Αλλά αν εκδώσετε πλαστά τιμολόγια για να κερδίσετε 500 εκατομμύρια ευρώ από δόλιες εκπτώσεις φόρου, αντιμετωπίζετε μόνο φυλάκιση από 18 μήνες έως έξι χρόνια.

«Δεν υπάρχει σύγκριση όταν πρόκειται για την αξιολόγηση της αναλογίας κινδύνου/ανταμοιβής», είπε η εισαγγελέας Ντόλτσι.

Ο συνταγματάρχης Φίλιπο Ιβάν Μπίξιο, της Φορολογικής Αστυνομίας, είπε ότι τέτοια προγράμματα επέτρεπαν στους επιχειρηματίες να μειώσουν φοροδιαφύγουν. «Δεν είναι ένα σποραδικό φαινόμενο. Είναι δομημένο», είπε.

Ο δικαστής του Μιλάνου Πασκουάλε Αντεσό έχει δει από κοντά τη μεταμόρφωση της μαφίας.

Μετά μια δίκη το 2011 περίπου 120 κατηγορουμένων, που κατηγορήθηκαν για μια σειρά από παραδοσιακά εγκλήματα της μαφίας, ο Αντεσό λέει ότι δεν έχει συναντήσει ούτε μια υπόθεση προστασίας, που κάποτε ήταν βασικός πυλώνας της δραστηριότητας των εγκληματιών.

Φορολογικές απάτες

Ο λόγος είναι ότι η κυβέρνηση προσφέρει δελεαστικές φορολογικές ελαφρύνσεις σε νεοσύστατες εταιρείες, που μπορεί να χρησιμοποιηθούν για να προσφέρονται άκρως ανταγωνιστικές τιμές και στη συνέχεια, κηρύσσοντας δόλια πτώχευση, μπορεί να ξεφύγει από χρέη και υποχρεώσεις.

Τα δικαστικά έγγραφα έδειξαν ότι διεθνείς εταιρείες – συμπεριλαμβανομένης της UPS Italia, του γερμανικού γίγαντα μεταφορών DB Schenker και της αλυσίδας σούπερ μάρκετ Lidl – ανέθεσαν κάποια logistics σε συνεταιρισμούς που δημιουργήθηκαν από την Ντραγκέτα. Στις εταιρείες επιβλήθηκαν πρόστιμα.

Η υπηρεσία εσωτερικών εσόδων αποκάλυψε στο κοινοβούλιο τον περασμένο Ιούλιο ότι χρεοκοπημένες εταιρείες χρωστούν συνολικά 156 δισεκατομμύρια ευρώ σε απλήρωτους φόρους και συντάξεις. Αυτό είναι περίπου το τριπλάσιο των ετήσιων εταιρικών εσόδων της Ιταλίας, που πέρυσι ήταν 51,75 δισεκατομμύρια ευρώ, σημαντικό μέρος του εοποίου οφείλεται σε απάτη, με πιθανούς δεσμούς με το οργανωμένο έγκλημα.

Η ανάληψη φαινομενικά επιτυχημένων εταιρειών και, στη συνέχεια, η εξάλειψή τους μπορεί επίσης να είναι επικερδής.

Σε μια υπόθεση που επισημάνθηκε στη δίκη του Αντεσό στο Μιλάνο, έδειξε πώς δύο μέλη της Ντραγκέτα επένδυσαν σε εστιατόριο με αστέρι Michelin το 2014, υποσχόμενοι να βοηθήσουν τον ιδιοκτήτη να καλύψει τους ληξιπρόθεσμους φόρους και το ενοίκιο του ακινήτου.

Δεν το έκαναν. Αντίθετα, δημιούργησαν περισσότερα χρέη και κήρυξαν πτώχευση -όχι μία, αλλά δύο φορές- χρωστώντας στο κράτος περίπου 1,8 εκατομμύρια ευρώ σε απλήρωτους φόρους.

Παραγραφές

Αν και αυτοί που κρύβονται πίσω από αυτήν την απάτη καταδικάστηκαν και φυλακίστηκαν, οι ανακριτές λένε ότι πολλοί περισσότεροι παραβάτες ξεφεύγουν, εν μέρει λόγω των νόμων που περιορίζουν τον διαθέσιμο χρόνο για τη δίωξη οικονομικών εγκλημάτων.

Οι παραγραφές είναι 6 έτη για φοροδιαφυγή, 8 έτη για μη καταβολή ΦΠΑ και 10 χρόνια για δόλια πτώχευση. Ωστόσο, οι πολύπλοκες έρευνες μπορεί να διαρκέσουν αρκετά χρόνια και, ακόμη και αν εκδοθεί καταδίκη, υπάρχει συχνά μια μακρά διαδικασία προσφυγών.

Υπογραμμίζοντας το πρόβλημα, το Συμβούλιο της Ευρώπης είπε ότι το 2022 μόλις το 0,9% των κρατουμένων στην Ιταλία εξέτιαν ποινές για οικονομικά εγκλήματα – πολύ χαμηλότερα από το 7,1% στη Γαλλία και το 9,8% στη Γερμανία.

Και οι διαδοχικές κυβερνήσεις απέτυχαν να σκληρύνουν τους κανόνες σχετικά με το οικονομικό έγκλημα, προτιμώντας να επικεντρωθούν αντ’ αυτού σε μεταρρυθμίσεις που θα ανακτήσουν μέρος των οφειλόμενων χρημάτων.

Τα δημοσιονομικά διατάγματα του Φεβρουαρίου περιλαμβάνουν την αποποινικοποίηση ορισμένων φορολογικών αδικημάτων, τα οποία η αντιπολίτευση λέει ότι νομιμοποιούν την παράνομη συμπεριφορά.

«Δεν υπάρχει αμνηστία και χάρες για τους πονηρούς», είπε η Μελόνι στο κοινοβούλιο, υπερασπιζόμενη τον νόμο. «Αυτή η μεταρρύθμιση απλώς βάζει τους έντιμους ανθρώπους σε θέση να πληρώσουν»..