ΕΕ: Πέρασε ο νόμος για την αποκατάσταση του 20% της ξηράς και της θάλασσας έως τέλος της δεκαετίας

Έναν νόμο ορόσημο για την προστασία της φύσης ψήφισε η ΕΕ, δίνοντας τέλος σε ένα πολύμηνο αδιέξοδο μεταξύ των κρατών μελών που τρομοκρατήθηκαν από τις έντονες διαμαρτυρίες των αγροτών.

Όμως, μια αλλαγή γνώμης της τελευταίας στιγμής από την Αυστρία, η οποία πιστώνεται για τη διάσωση της πρότασης, βύθισε τη χώρα σε πολιτικό χάος – με το κυβερνών κεντροδεξιό ÖVP να ανακοινώνει ότι θα υποβάλει ποινικές διώξεις κατά της Πράσινης υπουργού Kλίματος.

Πράσινη μετάβαση: Τα ρίσκα και οι κίνδυνοι – Γιατί πέφτουν οι αποδόσεις των ΑΠΕ

Ο νόμος για την αποκατάσταση της φύσης, ο οποίος – όπως επισημαίνει ο Guardian- έχει αποδειχθεί ότι είναι ο πιο αμφιλεγόμενος πυλώνας της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και παραλίγο να αποτύχει στο τελευταίο εμπόδιο, θέτει ως στόχο την αποκατάσταση τουλάχιστον του 20% της ξηράς και της θάλασσας της ΕΕ μέχρι το τέλος της δεκαετίας.

Νομοθέτες και κυβερνήσεις είχαν αποδυναμώσει την πρόταση τους μήνες πριν από τις ευρωεκλογές, στις οποίες τα ακροδεξιά κόμματα κέρδισαν έδρες και τα πράσινα κόμματα έχασαν σημαντικό αριθμό δικών τους εδρών. Ωστόσο, παρά τις παραχωρήσεις, οι υποστηρικτές μετά βίας κέρδισαν αρκετά κράτη μέλη σε ψηφοφορία στο Λουξεμβούργο τη Δευτέρα.

«Σήμερα έχουμε μια σημαντική μέρα για την Ευρώπη, καθώς περνάμε από την απλή προστασία και διατήρηση της φύσης στην ενεργή αποκατάστασή της», δήλωσε ο César Luena, κεντροαριστερός ευρωβουλευτής από την Ισπανία που ηγήθηκε των διαπραγματεύσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τον επίμαχο νόμο.

Η ογκώδης πρόταση σχεδόν τορπιλίστηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πέρυσι και στη συνέχεια ωθήθηκε στα πρόθυρα της κατάρρευσης τον Μάρτιο, όταν η Ουγγαρία απέσυρε απροσδόκητα την υποστήριξή της. Η Ιρλανδία από τη μεριά της, προέτρεψε τους υπουργούς να αποφύγουν να υποχωρήσουν σε συμβιβασμούς που είχαν ήδη συμφωνηθεί.

Ωστόσο, μέχρι τις τελευταίες στιγμές ήταν ασαφές εάν οι υποστηρικτές του νόμου είχαν συγκεντρώσει αρκετές ψήφους για να επιτύχουν την απαιτούμενη ειδική πλειοψηφία του 55% των κρατών μελών που αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 65% του πληθυσμού της ΕΕ.

Οι υπουργοί Περιβάλλοντος υπερψήφισαν τον νόμο με ισχνή πλειοψηφία, αφού οι αλλαγές γνώμης από τη Σλοβακία και την Αυστρία οδήγησαν στο ξεπέρασμα του ορίου για τον πληθυσμό κατά 1,07 ποσοστιαίες μονάδες.

Ο Pieter de Pous, αναλυτής στην κλιματική δεξαμενή σκέψης E3G, είπε: «Σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου δεν έχει απομείνει αυτή η περιορισμένη φύση, δεν χρειαζόταν περισσότερο αυτόν τον νόμο και τελικά έφτασε τόσο κοντά στο να μην τον έχει».

Η Αυστρία αποδείχτηκε χώρα-κλειδί

Η υποστήριξη της Αυστρίας ήταν το κλειδί για την ανατροπή της ζυγαριάς. Η υπουργός Κλίματος Leonore Gewessler από τους Πράσινους ήταν ένθερμος υποστηρικτής του νόμου για την αποκατάσταση της φύσης παρά τη σφοδρή αντίθεση από τους εταίρους της στον κυβερνητικό συνασπισμό. Αλλά μέχρι τον περασμένο μήνα, τα χέρια της ήταν δεμένα από ομόφωνο αποκλεισμό από τα ομοσπονδιακά κράτη της Αυστρίας, τα οποία αντιτάχθηκαν στον νόμο.

Αυτή η αντίσταση φάνηκε να καταρρέει τις τελευταίες εβδομάδες καθώς δύο ομόσπονδα κρατίδια – η Βιέννη και η Καρινθία – ανακοίνωσαν ότι ήταν ικανοποιημένα με τους συμβιβασμούς που έγιναν με το νόμο, αποσύροντας την αντίθεσή τους χωρίς να σπάσουν επίσημα τον αποκλεισμό.

Η Gewessler, η οποία φαίνεται να βρίσκεται σε νομική γκρίζα ζώνη, ανακοίνωσε την Κυριακή ότι θα υπερψηφίσει τον νόμο αφού ζήτησε τη γνώμη δικηγόρων. «Δεν μπορώ να το συμβιβάσω με τη συνείδησή μου αν αφήσουμε αυτή την ευκαιρία να περάσει χωρίς να έχουμε δοκιμάσει τα πάντα».

Η δημόσια διαμάχη έχει κλιμακωθεί στα υψηλότερα επίπεδα της αυστριακής πολιτικής και θα μπορούσε να διαλύσει την κυβέρνηση συνασπισμού μεταξύ των Πρασίνων, που ελέγχουν το υπουργείο Περιβάλλοντος, και του ÖVP, που ελέγχει το υπουργείο Γεωργίας.

Ο Christian Stocker, γενικός γραμματέας του ÖVP, δήλωσε τη Δευτέρα ότι το κόμμα θα κινηθεί δικαστικά εναντίον της Gewessler για κατάχρηση εξουσίας. «Ο σκοπός δεν δικαιολογεί τα μέσα: η Leonore Gewessler βάζει τον εαυτό της πάνω από το σύνταγμα επειδή δεν μπορεί να συμβιβάσει την πράσινη ιδεολογία της με το να ενεργεί σύμφωνα με το νόμο».

Ο Καρλ Νεχάμερ, ο Αυστριακός καγκελάριος, απευθυνόμενος στη βελγική προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ πριν από την ψηφοφορία, την κάλεσε να αγνοήσει την υποστήριξή της συμπατριώτισσάς του υπουργού Περιβάλλοντος, υποστηρίζοντας ότι δεν είχε το δικαίωμα να το κάνει. Η Gewessler έγραψε σε ξεχωριστή επιστολή προς την ΕΕ ότι οι ισχυρισμοί του καγκελαρίου ήταν «λανθασμένοι».

Ο τελικός απολογισμός έδειξε ότι 20 χώρες ψήφισαν υπέρ του νόμου για την αποκατάσταση της φύσης. Η Φινλανδία, η Ουγγαρία, η Ιταλία, η Ολλανδία, η Πολωνία και η Σουηδία καταψήφισαν τον νόμο, ενώ το Βέλγιο απείχε. Επέκριναν το κόστος της πρότασης και είπαν ότι θα τους επιβαρύνει υπερβολικά με μεγάλους διοικητικούς φόρτους.

Πεθαίνει η φύση

Η φύση πεθαίνει πιο γρήγορα από ό,τι έχουν παρατηρήσει ποτέ οι άνθρωποι και το 81% των ευρωπαϊκών οικοτόπων είναι σε κακή κατάσταση, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος. Η ΕΕ άσκησε πιέσεις σε άλλες χώρες να δεσμευτούν για πιο φιλόδοξους στόχους για την προστασία της φύσης σε μια σύνοδο κορυφής για τη βιοποικιλότητα στο Μόντρεαλ το 2022, αλλά οι ηγέτες της έκτοτε υπαναχώρησαν στις εθνικές και ευρωπαϊκές δεσμεύσεις.

«Η ΕΕ πρέπει να κάνει ό,τι απαιτείται για να αντιμετωπίσει την παγκόσμια κρίση βιοποικιλότητας», δήλωσε ο Magnus Heunicke, ο Δανός υπουργός Περιβάλλοντος, κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης πριν από την ψηφοφορία τη Δευτέρα. «Οι πολίτες μας περιμένουν από εμάς να αναλάβουμε αποφασιστικά μέτρα και να το κάνουμε χωρίς περαιτέρω καθυστερήσεις».

Ο νόμος περιέχει διατάξεις για την αναστροφή της μείωσης των πληθυσμών επικονιαστών όπως οι μέλισσες έως το 2030. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να λάβουν μέτρα για την αποκατάσταση των αποστραγγισμένων ελών και βαλτότοπων και να βοηθήσουν στη φύτευση τουλάχιστον 3 δισεκατομμυρίων δέντρων.

Η Copa και η Copega, ο μεγαλύτερος όμιλος λόμπι των γεωργικών εκμεταλλεύσεων της ΕΕ, επέκριναν την πλειοψηφία των υπουργών που ψήφισαν υπέρ του νόμου, αποκαλώντας τον ως “προβληματική πρόταση” που θα προκαλούσε νομικές μάχες σε περιφερειακά, εθνικά και ευρωπαϊκά δικαστήρια.

Οι συμμετέχοντες στην εκστρατεία πανηγύρισαν την ψηφοφορία ως μια «ιστορική» νίκη για τη φύση της Ευρώπης, αλλά επέκριναν τις «επίμονες επιθέσεις» που είχαν αποδυναμώσει τα μέτρα.

Ο Špela Bandelj Ruiz, ακτιβιστής της Greenpeace για τη βιοποικιλότητα, δήλωσε: «Παρά την αποδυνάμωση του νόμου, αυτή η συμφωνία προσφέρει μια αχτίδα ελπίδας για τη φύση της Ευρώπης, τις μελλοντικές γενιές και τα μέσα διαβίωσης των αγροτικών κοινοτήτων».