Εργα αντλησιοταμίευσης: Στόχος να καταστούν μονάδες βάσης του ηλεκτρικού συστήματος

Την ανάγκη ταχείας διείσδυσης συστημάτων αποθήκευσης στο ενεργειακό σύστημα της χώρας ως «θεραπεία» στις παρενέργειες που δημιούργησε η υπερθέρμανση της αγοράς των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στην Ελλάδα έχει αναδείξει τόσο ο επιστημονικός κόσμος όσο και η ίδια η αγορά.

Η «πράσινη» ηλεκτροπαραγωγή χρειάζεται υποστήριξη από ευέλικτες μονάδες αποθήκευσης, τόσο μπαταριών, αλλά κυρίως έργων αντλησιοταμίευσης τα οποία αποτελούν μια ώριμη λύση για μεγάλης κλίμακας αποθήκευση ενέργειας και μπορούν να λειτουργήσουν ως δικλίδες ασφαλείας για το ηλεκτρικό σύστημα της Ελλάδας.

Ιδιαίτερη έμφαση στις επενδύσεις σε μονάδες αντλησιοταμίευσης δίνει και η κυβέρνηση, με τον ίδιο τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να δηλώνει ότι πιστεύει πολύ σε αυτή την τεχνολογία αποθήκευσης ενέργειας. Στην ίδια γραμμή κινείται και ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θεόδωρος Σκυλακάκης, ο οποίος σε δηλώσεις του ανέφερε ότι «θα συνεχίσουμε να προωθούμε μεγάλα έργα αντλησιοταμίευσης».

Αποθήκευση ενέργειας: Επιδοτήσεις μόνο για υβριδικά συστήματα στα νησιά

Έργα αντλησιοταμίευσης

Στόχος είναι εντός της επόμενης 25ετίας οι μονάδες αντλησιοταμίευσης σταδιακά να αναλάβουν τον ρόλο μονάδων βάσης του ηλεκτρικού συστήματος ώστε να στηρίξουν τον εθνικό στόχο για χρήση ΑΠΕ στην κατανάλωση ηλεκτρισμού κατά 87% το 2030, 97% το 2040 και 100% το 2050.

Σύμφωνα με το τελικό draft του αναθεωρημένου Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), το οποίο είναι έτοιμο για δημόσια διαβούλευση πριν σταλεί στις Βρυξέλλες, τα αντλησιοταμιευτικά έργα προτείνεται από 700 MW (μεγαβάτ) σήμερα να φτάσουν σε ισχύ τα 1.745 MW το 2030, τα 2.949 MW το 2035, τα 4.464 MW το 2040, τα 5.251 MW το 2045 και τα 5.453 MW το 2050, με την εγκατεστημένη χωρητικότητα αποθήκευσης ενέργειας να φτάνει στα μέσα του αιώνα τις 66.781 MWh (μεγαβατώρες).

Τα περίπου 700 MW αντλησιοταμίευσης που λειτουργούν στην Ελλάδα ανήκουν στη ΔΕΗ, ενώ αυτή την περίοδο κατασκευάζεται από την ΤΕΡΝΑ το μεγάλο σύστημα στην Αμφιλοχία το οποίο αποτελεί τη μεγαλύτερη επένδυση σε έργο αποθήκευσης στην Ελλάδα με συνολική εγκατεστημένη ισχύ 680 MW. Αρα βάσει του νέου ΕΣΕΚ, έως το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας σχεδιάζεται να μπουν στο σύστημα άλλα περίπου 360 MW έργων αντλησιοταμίευσης, με την προοπτική έως το 2050 να προστεθούν σταδιακά επιπλέον 3.700 MW.

Ζητούνται κονδύλια

Το επενδυτικό ενδιαφέρον είναι ήδη τεράστιο και υπερκαλύπτει τους εθνικούς στόχους καθώς ένα pipeline έργων ισχύος μεγαλύτερης των 8.000 MW (8 GW) βρίσκονται σε διάφορα στάδια της αδειοδοτικής διαδικασίας. Μάλιστα, σύμφωνα με τα όσα αναφέρει παράγοντας του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), υπάρχει πρόθεση να προκηρυχθεί διαγωνισμός ώστε να στηριχθούν οι επενδύσεις σε μονάδες αντλησιοταμίευσης με δεδομένο ότι πρόκειται για ακριβά έργα. Ωστόσο ακόμη αναζητούνται διαθέσιμα κονδύλια.

Παράλληλα, το ενεργειακό επιτελείο προτίθεται να προχωρήσει σε ένα σχέδιο για τα άνυδρα νησιά του Αιγαίου, αξιοποιώντας κονδύλια 200 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Απανθρακοποίησης, για μικρά έργα αντλησιοταμίευσης και αφαλάτωσης της τάξης των 20-30 εκατ. ευρώ το καθένα τα οποία θα εξασφαλίσουν την ενεργειακή επάρκεια αλλά και τις ανάγκες ύδρευσης της νησιωτικής χώρας.

Το έργο της Αμφιλοχίας

Σήμερα το μοναδικό έργο που κατασκευάζεται είναι η επένδυση της τάξεως των 650 εκατ. ευρώ της ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ στην Αμφιλοχία.

Πρόκειται για ένα κομβικό έργο με πολλαπλά οφέλη, που έχει χαρακτηρισθεί ήδη από το 2013 Εργο Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος και το 2014 Επένδυση Στρατηγικής Σημασίας. Οι μελέτες συγχρηματοδοτήθηκαν από το πρόγραμμα Connecting Europe Facility ενώ μέρος του συνολικού κόστους του έργου θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Με συνολική εγκατεστημένη ισχύ 680 MW (παραγωγή) και 730 MW (άντληση), περιλαμβάνει δύο ανεξάρτητους άνω ταμιευτήρες (Αγιο Γεώργιο και Πύργο με όγκους περίπου 6,7 εκατ. κυβικά μέτρα και 2 εκατ. κυβικά μέτρα αντίστοιχα) ενώ ως κάτω ταμιευτήρας χρησιμοποιείται η υπάρχουσα λίμνη Καστρακίου της ΔΕΗ.

Η ετήσια παραγωγή ενέργειας εκτιμάται περίπου στις 816 GWh (γιγαβατώρες). Εκτός από το έργο στην Αμφιλοχία, ο όμιλος της ΤΕΡΝΑ έχει εξασφαλίσει άδειες για έργα αντλησιοταμίευσης στο Αμάρι της Κρήτης, στη Βέροια, στην Πελοπόννησο, στην Ηπειρο κ.α.

Στα ορυχεία της ΔΕΗ

Αδειες για νέα έργα αντλησιοταμίευσης έχει εξασφαλίσει και η ΔΕΗ, η οποία διαθέτει εδώ και χρόνια σε λειτουργία δύο μονάδες, μία στο φράγμα της τεχνητής λίμνης Σφηκιάς στον ποταμό Αλιάκμονα και μια άλλη στο φράγμα του Θησαυρού στον ποταμό Νέστο.

Παράλληλα, η επιχείρηση ωριμάζει έξι projects, εκ των οποίων τα τέσσερα χωροθετούνται εντός των ξοφλημένων ορυχείων λιγνίτη. Με την εγκατάλειψη των εξορύξεων δημιουργούνται στα ορυχεία τεχνητές λίμνες, οι οποίες μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για την εγκατάσταση μονάδων αποθήκευσης με την ώριμη τεχνολογία της άντλησης νερού.

Ειδικότερα, στις 26 Ιουνίου η ΔΕΗ εξασφάλισε άδεια για αντλησιοταμιευτικό έργο, εγκατεστημένης ισχύος 227 MW από τη Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), το οποίο σχεδιάζεται να κατασκευαστεί στο ορυχείο Νοτίου Πεδίου του λιγνιτικού κέντρου Δυτικής Μακεδονίας. Δύο μεγαλύτερες άδειες κατέχει η επιχείρηση για μονάδες αντλησιοταμίευσης, ισχύος περίπου 460 MW η κάθε μία, οι οποίες χωροθετούνται στη λίμνη Βεγορίτιδα και σε εκείνη της Σφηκιάς, όπου η ΔΕΗ διατηρεί ήδη μονάδα αντλησιοταμίευσης.

Αλλοι δύο σταθμοί άντλησης θα εγκατασταθούν στα πρώην λιγνιτωρυχεία της Μεγαλόπολη (ισχύος 183 MW) και της Μαυροπηγής (156 MW). Οσο για τη μονάδα αντλησιοταμίευσης στην Καρδιά, ισχύος 148 MW, η ΔΕΗ έχει ήδη εξασφαλίσει την άδεια έγκρισης περιβαλλοντικών όρων από την αρμόδια Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης του ΥΠΕΝ. Συνολικά τα έξι έργα ξεπερνούν σε ισχύ τα 1.600 MW.

Στην… ουρά

Σύμφωνα με τα δεδομένα της ΡΑΑΕΥ έως σήμερα έχουν χορηγηθεί 33 άδειες για αντλησιοταμίευση ισχύος πάνω από 5,26 GW και χωρητικότητας 50,9 GWh. Και οι αιτήσεις για χορήγηση αδειών στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας συνεχίζονται με το επενδυτικό ενδιαφέρον για έργα αντλησιοταμίευσης, τόσο για μεγάλα όσο και για μικρότερα, να αυξάνεται.

Ενδεικτικό ότι στους τελευταίους κύκλους αιτήσεων για χορήγηση αδειών αποθήκευσης ενέργειας συμμετέχουν πολλά αντλητικά υδροηλεκτρικά έργα τα οποία σχεδιάζεται να εγκατασταθούν σε διάφορες περιοχές της χώρας (Χαλκίδα, Βέροια, Δεσκάτη, Ορχομενό, Λιδορίκι, Γρεβενά, Αρτα κ.ά.).

Στο πλαίσιο του αδειοδοτικού κύκλου Ιουνίου είχαν κατατεθεί στη ΡΑΑΕΥ αιτήσεις για δύο μεγάλα έργα αντλησιοταμίευσης, το ένα της HELLENIQ Renewables για 538 MW σε περιοχή των Δήμων Γρεβενών και Δεσκάτης και ένα της Energoplan σε περιοχή της Αρτας για 350 MW, ενώ στον πρόσφατο κύκλο Ιουλίου υποβλήθηκαν άλλες πέντε αιτήσεις για έργα συνολικής ισχύος 1,12 GW.

Η εκμετάλλευση του αντλητικού υδροηλεκτρικού της χώρας θεωρείται μέγιστης σημασίας για την αξιοπιστία και την ασφάλεια του ηλεκτρικού συστήματος, αφού έχει τη δυνατότητα να λειτουργεί ως μακρόχρονη αποθήκευση και έτσι επιτρέπει τη μέγιστη διείσδυση αλλά και λειτουργία των ΑΠΕ στο σύστημα χωρίς κίνδυνο. Η ύπαρξη μακρόχρονης εφεδρείας αντιμετωπίζει ακραία φαινόμενα που ενδεχομένως θα οδηγούσαν σε μειωμένη παραγωγή από ΑΠΕ για πολλές ημέρες.

Επίσης, οι μονάδες αντλησιοταμίευσης παρέχουν στο διασυνδεδεμένο δίκτυο την απαιτούμενη ευελιξία και σταθερότητα για ασφαλή και αποδοτική μεταφορά και διανομή του ηλεκτρικού ρεύματος. Παράλληλα, συμβάλλουν στη σταθεροποίηση των τιμών στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, στην ταχεία ανταπόκριση στις μεταβολές της ζήτησης και στην απεξάρτηση της Ελλάδας από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα.

Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟ ΒΗΜΑ