ΙΟΒΕ: Οι διαφορές Ελλάδας και ΕΕ στο διμερές εμπόριο με ΗΠΑ – Οι βασικές κατηγορίες προϊόντων [γραφήματα]

Η δομή των ελληνικών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ διαφέρει από τη μέση Ευρωπαϊκή, όπου περισσότερο από το 70% των εξαγωγών αφορά ενδιάμεσα και κεφαλαιουχικά αγαθά. Αυτό είναι ένα από τα βασικά συμπεράσματα σύμφωνα με τα όσα καταγράφονται στην τελευταία τριμηνιαία έκθεση του ΙΟΒΕ. Παράλληλα, Η Ελλάδα εξάγει κυρίως φρούτα, λαχανικά αλλά και αλουμίνιο και τσιμέντο, όπου οι οριζόντιοι δασμοί (20%) και οι στοχευμένοι στο αλουμίνιο (25%) αναμένεται να επηρεάσουν τις εξαγωγές.

Ειδικότερα, η κυβέρνηση των ΗΠΑ αποφάσισε την επιβολή οριζόντιων δασμών στις εισαγωγές αγαθών από τους περισσότερους εμπορικούς της εταίρους, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο πλαίσιο αυτό, και ενόψει τελικών αποφάσεων για τους σχετικούς δασμούς, καταγράφεται το μείγμα των πρόσφατων εμπορικών ροών της Ελλάδας με τις ΗΠΑ, καθώς και της ΕΕ με τις ΗΠΑ, ανά κατηγορίες αγαθών.

Στο Διάγραμμα Π.3.3.1 καταγράφονται αυξημένες διμερείς εμπορικές ροές μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ μετά το 2021, καθώς και συστηματικό διμερές εμπορικό πλεόνασμα της Ελλάδας, με εξαίρεση το 2022, έτος της έντονης ενεργειακής κρίσης. Οι εξαγωγές βιομηχανικών προϊόντων της ελληνικής οικονομίας προς τις ΗΠΑ το 2024 άγγιξαν τα €2,2 δισεκ. σημειώνοντας αύξηση 16,7% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά την τριετία 2022- 2024 οι μέσες ετήσιες ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ ξεπέρασαν τα €2 δισεκ.

Οι εισαγωγές βιομηχανικών προϊόντων από τις ΗΠΑ άγγιξαν τα €1,8 δισεκ. το 2024 (+40,0%, y-o-y), ενώ το 2018 οι εισαγωγές ήταν μόλις €578 εκατ. Ακολούθως, το διμερές εμπορικό πλεόνασμα της Ελλάδας με τις ΗΠΑ διαμορφώθηκε στα €402 εκατ. το 2024, από €606 εκατ. ένα χρόνο πριν (-33,6%). Το 2024, το 5,1% της αξίας των εγχώριων προϊόντων κατευθύνεται προς τις ΗΠΑ (από 4,2% το 2018), ενώ το 2,4% των συνολικών εισαγωγών προϊόντων προέρχεται από τις ΗΠΑ (από 1,2% το 2018).

Εμπόριο Ελλάδας και ΗΠΑ

Στο Διάγραμμα Π.3.3.2 παρουσιάζονται τα κορυφαία σε αξία προϊόντα των ελληνικών εισαγωγών και εξαγωγών από και προς τις Η.Π.Α. Τα κορυφαία προϊόντα προς τις ΗΠΑ ήταν τα Φρούτα και λαχανικά, με μέση ετήσια αξία €254,6 εκατ. την περίοδο 2018-2024. Ακολούθησε το Αλουμίνιο και το Τσιμέντο, με ετήσια αξία εξαγωγών €117,8 εκατ. και €101,0 εκατ., αντίστοιχα. Με μέση αξία εξαγωγών στα €57,2 εκατ. καταγράφονται τα αεροσκάφη και μηχανήματα αεροσκαφών και στα €56,3 εκατ. οι Σωλήνες από χάλυβα.

Βασικό εισαγόμενο προϊόν από τις ΗΠΑ είναι το Φυσικό αέριο, με μέση ετήσια αξία €617,5 εκατ. την περίοδο 2018-2024. Ακολούθησαν τα Αεροπορικά μηχανήματα και το Ακατέργαστο πετρέλαιο, με μέση αξία εισαγωγών στα €95,3 εκατ. και €76,5 εκατ., αντίστοιχα. Την πρώτη πεντάδα των βασικών εισαγόμενων προϊόντων συμπληρώνουν τα πλαστικά στα €44,0 εκατ. και τα επεξεργασμένα φρούτα και λαχανικά στα €29,8 εκατ.

Οι κατηγορίες προϊόντων

Ανά κατηγορία προϊόντος, οι εξαγωγές της ελληνικής οικονομίας προς τις ΗΠΑ, για το σύνολο του 2024, αφορούν σε μεγάλο βαθμό καταναλωτικά και ενδιάμεσα προϊόντα και πολύ λιγότερο κεφαλαιουχικά. Συγκεκριμένα, τα καταναλωτικά προϊόντα αποτελούν το 39,2% των ελληνικών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ, ενώ το αντίστοιχο μερίδιο των εξαγωγών της ΕΕ27 προς τις ΗΠΑ είναι χαμηλότερο, στο 28,8%. Στα ενδιάμεσα προϊόντα, το μερίδιο των ελληνικών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ φτάνει το 36,8%, έναντι υψηλότερου ποσοστού στην ΕΕ27, καθώς σχεδόν το ήμισυ των εξαγωγών της ΕΕ27 προς τις ΗΠΑ αφορά ενδιάμεσα αγαθά (48,5%).

Τα κεφαλαιουχικά αγαθά καταλαμβάνουν μικρό σχετικό μερίδιο (2,1%) στις ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ, σε αντίθεση με την ΕΕ27, όπου το 20,5% των εξαγωγών της προς τις ΗΠΑ αντιστοιχεί στη συγκεκριμένη κατηγορία αγαθών. Τέλος, στα καύσιμα το μερίδιο στις ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ φτάνει το 21,8%, έναντι 2,2% της ΕΕ27.

Το ήμισυ των εισαγωγών της Ελλάδας από τις ΗΠΑ αφορά την κατηγορία καυσίμων, ενώ στην ΕΕ27 η συγκεκριμένη κατηγορία αποτελεί σχεδόν το ¼ (23,2%). Τα ενδιάμεσα αγαθά συμμετέχουν στις εισαγωγές της Ελλάδας από τις ΗΠΑ με μερίδιο 32,8%, έναντι υψηλότερου μεριδίου στην ΕΕ27 με 46,3%.

Η ελληνική οικονομία αγοράζει κεφαλαιουχικά προϊόντα από τις ΗΠΑ με χαμηλότερη ένταση έναντι της ΕΕ27, με τα μερίδια να διαμορφώνονται σε 10,8% για την Ελλάδα και 17,6% για την ΕΕ27, ενώ τέλος, στα καταναλωτικά προϊόντα το μερίδιο είναι σχεδόν διπλάσιο στην ΕΕ27 με 12,9%, έναντι 6,9% στην Ελλάδα.

Κίνητρο

Συμπερασματικά, η βασική θεωρία του διεθνούς εμπορίου αναδεικνύει ότι όλες οι χώρες έχουν κίνητρο να συμμετέχουν στο εμπόριο με άλλες χώρες, αξιοποιώντας τα δικά τους συγκριτικά πλεονεκτήμετα, ακόμα και αν δημιουργούν εμπορικό έλλειμμα σε κάποια αγαθά ή κλάδους. Η Ελλάδα έχει πλεόνασμα στο εμπορικό ισοζύγιο με τις ΗΠΑ τα τελευταία έτη, με εξαίρεση το 2022, όπου λόγω αύξησης της τιμής των καυσίμων και της αυξημένης εισροής φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ το εμπορικό ισοζύγιο έγινε αρνητικό.

Η Ελλάδα εξάγει κυρίως φρούτα, λαχανικά αλλά και αλουμίνιο και τσιμέντο, όπου οι οριζόντιοι δασμοί (20%) και οι στοχευμένοι στο αλουμίνιο (25%) αναμένεται να
επηρεάσουν τις εξαγωγές. Στο σκέλος των εισαγωγών, εκτός από το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο, η Ελλάδα εισάγει αεροπορικά μηχανήματα, πλαστικά, φρούτα, ιατρικά εργαλεία και φαρμακευτικά σκευάσματα, τα περισσότερα από τα οποία θα επηρεαστούν από την επιβολή των δασμών. Ανά κατηγορία προϊόντος, οι εξαγωγές της ελληνικής οικονομίας προς τις ΗΠΑ, αφορούν καταναλωτικά, ενδιάμεσα προϊόντα και καύσιμα και πολύ λιγότερο κεφαλαιουχικά, ενώ στις εισαγωγές κυριαρχούν τα καύσιμα και ακολουθούν τα ενδιάμεσα προϊόντα.

Αναδεικνύεται ότι η δομή των ελληνικών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ διαφέρει από τη μέση Ευρωπαϊκή, όπου περισσότερο από το 70% των εξαγωγών αφορά ενδιάμεσα και κεφαλαιουχικά αγαθά. Φαίνεται επίσης ότι στο διεθνές οικονομικό περιβάλλον, όπως έχει πλέον διαμορφωθεί, οι ροές ενδιάμεσων αγαθών είναι κρίσιμης σημασίας, καθώς οι αλυσίδες αξίας εκτείνονται σε πολλές χώρες, με αποτέλεσμα οι δασμοί να αναμένεται να πλήξουν τη λειτουργία των αλυσίδων αυτών και τη διαθεσιμότητα των προϊόντων, με συνέπειες στην προσφορά και στον πληθωρισμό.