Στην ανάγκη για επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης μέσα σε ένα ιδιαίτερα ασταθές γεωπολιτικό περιβάλλον στάθηκε ο Νότης Σαρδελάς, managing partner της δικηγορικής εταιρείας Sardelas Petsa Law Firm, μιλώντας στο πάνελ του Economist με θέμα την περιφερειακή και διαπεριφερειακή συνεργασία στον τομέα της ενέργειας.
Στο πάνελ, που είχε ως συντονιστή τον Brian Tilley, επικεφαλής Πολιτικής Ανάπτυξης στην E.ON UK, και στο οποίο συμμετείχε ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, και ο πρώην Αμερικανός πρέσβης στην Ελλάδα, Geoffrey Pyatt, ο κ. Σαρδελάς αναφέρθηκε στις τεχνικές και νομικές πτυχές που συνοδεύουν τη στροφή προς τις ΑΠΕ και υπογράμμισε ότι «η πρόοδος είναι εμφανής, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον μηχανισμό αποζημίωσης περικοπών στην παραγωγή». Ωστόσο η σημερινή συγκυρία απαιτεί διαφορετικούς ρυθμούς. «Η γεωπολιτική αστάθεια μας αναγκάζει όχι να αλλάξουμε στόχους, αλλά να επιταχύνουμε τα μέσα», είπε χαρακτηριστικά.
Προτεραιότητες
Σε αυτό το πλαίσιο, ο κ. Σαρδελάς ανέδειξε τρεις βασικές προτεραιότητες:
– Διασυνδέσεις: Παρότι οι επενδύσεις στις ΑΠΕ προχωρούν, η υπερπροσφορά ισχύος, οι αρνητικές τιμές και οι περικοπές ενέργειας καθιστούν επιτακτική την ενίσχυση των ηλεκτρικών διασυνδέσεων, τόσο εντός Ελλάδας όσο και διασυνοριακά. Υποστήριξε την επιτάχυνση των αδειοδοτήσεων χωρίς περιβαλλοντικές εκπτώσεις και την εξασφάλιση χρηματοδότησης, αλλά και κινήσεις στήριξης που δεν θα αφορούν μόνο τους μεγάλους «παίκτες», αλλά και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
– Υποδομές και χωροταξικός σχεδιασμός: Ο σύγχρονος ενεργειακός σχεδιασμός απαιτεί σταθερές, ανθεκτικές υποδομές σε ηλεκτρισμό και φυσικό αέριο, βασισμένες σε ένα ρεαλιστικό και λειτουργικό χωροταξικό πλαίσιο. Η μέχρι σήμερα προσέγγιση στην αποθήκευση ενέργειας παραμένει αποσπασματική, κάτι που πρέπει να αλλάξει, σύμφωνα με τον ίδιο.
– Ασφάλεια Γης: Από νομική σκοπιά, ο κ. Σαρδελάς στάθηκε στην ανάγκη θεσμικής θωράκισης της ασφάλειας ως προς τη χρήση γης για μεγάλα έργα. Με το Κτηματολόγιο πλέον ολοκληρωμένο, είναι η κατάλληλη στιγμή για αναθεώρηση του πλαισίου περί απαλλοτριώσεων. Όπως ανέφερε, οι υψηλές προπαρασκευαστικές δαπάνες και οι καθυστερήσεις συχνά ακυρώνουν την ίδια τη σκοπιμότητα των απαλλοτριώσεων, καθιστώντας αναγκαίες τις στοχευμένες διορθώσεις.
Σημαντική η πρόοδος
Σε ερώτηση σχετικά με το χρονοδιάγραμμα για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την διαφοροποίηση, ο κ. Σαρδελάς επανέλαβε ότι έχει γίνει σημαντική πρόοδος. Από το 2020, έχουν ληφθεί πρωτοβουλίες για την επιτάχυνση της διαδικασίας αδειοδότησης – όπως η μεταφορά διαδικασιών στο διαδίκτυο και η επιτάχυνση των χρόνων ανταπόκρισης από τη δημόσια διοίκηση.
Αναφορικά με τη στροφή στις ανανεώσιμες πηγές, ο κ. Σαρδελάς αναγνώρισε ότι έχει γίνει πρόοδος, αλλά έχουμε ακόμη πολύ δρόμο να διανύσουμε για ένα σταθερό πλαίσιο που θα ενισχύει την ανάπτυξη άλλων μορφών πράσινης ενέργειας, όπως το υδρογόνο, και τις μονάδες αποθήκευσης.
Σχετικά με το αν η υψηλή διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών έχει καταστήσει τις επενδύσεις πιο οικονομικά βιώσιμες, ο managing partner της δικηγορικής εταιρείας Sardelas Petsa Law Firm ανέφερε ότι εντοπίζεται ένα παράδοξο. Η υπερπροσφορά και η πρώιμη επίτευξη των στόχων οδήγησαν στην εφαρμογή μέτρων και φίλτρων, όπως οι αυξημένες διοικητικές δαπάνες, για να περιοριστούν τα έργα από λιγότερο χρηματοδοτικά ισχυρές εταιρείες. Επιπλέον, οι αυξημένες περικοπές οδηγούν αναπόφευκτα στην επιβίωση των ‘ισχυρών παικτών’. Έτσι, η αγορά, από τη μια πλευρά, γίνεται πιο συγκεντρωμένη, ενώ από την άλλη, πολλά νέα έργα που καταφέρνουν να επιβιώσουν, τείνουν να είναι λιγότερο αποδοτικά.
Τέλος, ο κ. Σαρδελάς επισήμανε ότι πολύ συχνά στη δημόσια συζήτηση τίθεται η ιδέα της αναστολής της έκδοσης αδειών σύνδεσης. Κατανοεί πλήρως τη λογική πίσω από αυτό, αλλά πιστεύει ότι αν ένα τόσο ριζικό και σκληρό μέτρο δεν ισορροπηθεί με κίνητρα για την ανάπτυξη άλλων τομέων και καινοτόμων τεχνολογιών, μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εμπόδιο στην ανάπτυξη.
