Η «οικονομία» της βιοποικιλότητας – Η φύση μας «δωρίζει» 125-140 τρισ. δολ. ετησίως

Η Παγκόσμια Ημέρα Βιοποικιλότητας καθιερώθηκε το 1993 από τα Ηνωμένα Έθνη, και εορτάζεται κάθε χρόνο στις 22 Μαΐου. Η ποικιλία των ζωικών και φυτικών ειδών είναι ουσιαστικής σημασίας για την ανθρώπινη ύπαρξη και διαδραματίζει σημαντικό ρόλο για τη βιώσιμη ανάπτυξη και την εξάλειψη της φτώχειας.

Σύμφωνα με εκθέσεις του ΟΗΕ, το 12% του συνόλου των πτηνών του πλανήτη και το 10% των φυτών και των ζώων της Γης απειλούνται με εξαφάνιση, εξαιτίας των ανθρώπινων δραστηριοτήτων και της υποβάθμισης των βιοτόπων. Ο επιστήμονες προειδοποιούν ότι έως το 2050 θα έχει εξαφανιστεί το ένα τρίτο της πανίδας από τη Γη, εξαιτίας των κλιματικών αλλαγών.

Η διατήρηση της βιοποικιλότητας είναι υψίστης σημασίας για τον πλανήτη μας. Τα χιλιάδες οφέλη που απορρέουν από ένα υγιές οικοσύστημα και πλούσια βιοποικιλότητα, όπως η σταθερότητα του κλίματος, η δέσμευση άνθρακα, οι πόροι πόσιμων υδάτων και οι πηγές τροφίμων, απαιτούν σημαντική χρηματοδότηση.

Η ανάγκη αυτή έχει αναδειχθεί, κυρίως εν μέσω της πανδημίας. Τα οικονομικά προγράμματα στήριξης, το Ταμείο Ανάκαμψης, τα σχέδια για τις αναπτυξιακές προοπτικές χωρών και επιχειρήσεων, όλα εμπεριέχουν αναφορές στην διατήρηση της βιοποικιλότητας, ως σημαντικού πυλώνα για την βιώσιμη ανάπτυξη

Χρηματοδότηση

Η χρηματοδότηση της βιοποικιλότητας είναι μια νέα ιδέα που αναφέρεται πιο συχνά και από τον ακαδημαϊκό χώρο τα τελευταία χρόνια.

Αναφέρεται γενικά στην πρακτική συγκέντρωσης και διαχείρισης κεφαλαίων για την υποστήριξη και διατήρηση της βιοποικιλότητας. Η χρηματοδότηση ανάλογων έργων μπορεί να προέρχεται από δημόσιες πηγές, όπως κρατικές επιδοτήσεις, ιδιωτικές πηγές, όπως επενδύσεις ή ένα μείγμα των δύο.

Παρά τη μεγάλη ποικιλία χρηματοοικονομικών μέσων και προϊόντων, εξακολουθεί να υπάρχει ένα τεράστιο κενό χρηματοδότησης για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας.

Σύμφωνα με προκαταρκτική έκθεση που δημοσιεύει ο μη οργανισμός NRDC, «εκτιμάται ότι η παγκόσμια επένδυση (για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας) που απαιτείται κυμαίνεται μεταξύ 130 και 440 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ ετησίως. Ωστόσο, οι τρέχουσες παγκόσμιες δαπάνες για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας ανέρχονται σε 52 δισεκατομμύρια δολάρια».

Θα μπορούσε να πει κανείς ότι βιοποικιλότητα ενισχύει την οικονομία. Τα παγκόσμια οικοσυστήματα παρέχουν οφέλη 125-140 τρισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως, δηλαδή περισσότερο από ενάμισι φορές το μέγεθος του παγκόσμιου ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος.

Μεγάλες απώλειες

Και ότι αφορά τις οικονομικές απώλειες, αυτές υπολογίζονται σε 6-11 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως , μόνο από την υποβάθμιση της γης.

«Η βιοποικιλότητα δεν είναι απλώς μία έννοια. Είναι ζωτικής σημασίας για τον πλανήτη μας. Είναι ζωτικής σημασίας για το μέλλον της ανθρωπότητας. Και έτσι, είναι ζωτικής σημασίας για τη μελλοντική επιτυχία της επιχείρησής σας, της βιομηχανίας σας και ολόκληρης της παγκόσμιας οικονομίας»

Με αυτή την εισαγωγή και υπό τον τίτλο «Γιατί οι επιχειρήσεις θα πρέπει να φροντίζουν τη Βιοποικιλότητα» ο ελβετικός ασφαλιστικός κολοσσός Zurich Insurance Group αναφέρθηκε πρόσφατα στους κινδύνους που αντιμετωπίζει η βιοποικιλότητα, αλλά και στους λόγους για τους οποίους είναι πολύ σημαντική για τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων.

Σύμφωνα με την Zurich Insurance η αξία των αγαθών και των υπηρεσιών που παρέχονται από τα οικοσυστήματα εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 125 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως . Παράλληλα, η βιοποικιλότητα μειώνεται ταχύτερα από οποιαδήποτε στιγμή στην ανθρώπινη ιστορία, αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας.

Αξιοποιούμε τους φυσικούς πόρους μέσω της συγκομιδής, της υλοτομίας, του κυνηγιού και της υπεραλίευσης, και παράλληλα τους μολύνουμε από μη επεξεργασμένα απόβλητα και βιομηχανικούς ρύπους έως πετρελαιοκηλίδες και θαλάσσια ρύπανση από πλαστικά.

Ποιος θα είναι ο αντίκτυπος αυτής της καταστροφής;

Σύμφωνα με τους συντάκτες της έκθεσης δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι: «Αλλά όπως μας έδειξε η πανδημία COVID-19, όλη η ζωή είναι συνδεδεμένη, μια διαταραχή σε ένα μέρος του κόσμου θα έχει επιπτώσεις σε ένα άλλο».

Η βιοποικιλότητα παρέχει επίσης βασικές πρώτες ύλες και φάρμακα. Εκτιμάται ότι περίπου 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι βασίζονται σε καύσιμα ξύλου για να καλύψουν τις βασικές τους ενεργειακές ανάγκες, 4 δισεκατομμύρια άτομα βασίζονται κυρίως σε φυσικά φάρμακα για την υγειονομική περίθαλψή τους και το 70% των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για καρκίνο είναι φυσικά ή είναι συνθετικά προϊόντα εμπνευσμένα από τη φύση.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Παγκόσμια Έκθεση Κινδύνων του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ το 2021 κατατάσσει για δεύτερη χρονιά την απώλεια της βιοποικιλότητας στους πέντε πρώτους κινδύνους.

Η Διάσκεψη των Μερών της Σύμβασης για τη Βιοποικιλότητα

Πυρετώδεις είναι οι διαπραγματεύσεις σε πολιτικό, διπλωματικό και οικονομικό επίπεδο, εν όψει της 15ης συνεδρίασης της Διάσκεψης των Μερών της Σύμβασης για τη Βιοποικιλότητα, η οποία έχει προγραμματιστεί να διεξαχθεί τον Οκτώβριο στην πόλη Kunming της Κίνας. Όπως αναφέρουν καλά πληροφορημένες πηγές, μια από τις προτάσεις, που βρίσκει σύμφωνες όλες τις πλευρές και αναμένεται να υιοθετηθεί, αφορά στη δέσμευση πόρων για τη δημιουργία ασπίδας προστασίας των περιβαλλοντικά σημαντικών και ευαίσθητων οικοσυστημάτων του πλανήτη.

Ειδικότερα, ένας από τους στόχους που αναμένεται να υιοθετηθεί στην παγκόσμια συνδιάσκεψη για τη φύση που θα γίνει στην Κίνα είναι να τεθεί υπό αποτελεσματικό καθεστώς προστασίας το 30% του πλανήτη έως το 2030, δράση που «μεταφράζεται» σε συνολικές επενδύσεις της τάξης των 1,4 τρισ. δολαρίων, δηλαδή 140 δισ. ετησίως, ποσό που ισοδυναμεί μόλις στο 0,16% του παγκόσμιου ΑΕΠ ή στο ένα τρίτο των επιβλαβών για τη φύση επιδοτήσεων.

Τα οικονομικά οφέλη ωστόσο αναμένονται μεγαλύτερα, ειδικά εάν συνυπολογιστούν οι ευεργετικές επιπτώσεις από τη μείωση των κινδύνων για τη δημόσια υγεία, όπως είναι η διασπορά μεταδοτικών ασθενειών. Εάν δεν ληφθούν μέτρα, έχει υπολογιστεί ότι η ανθρωπότητα θα χρειαστεί 1,6 πλανήτες για να διατηρήσει το σημερινό αναπτυξιακό και βιοτικό επίπεδο. Με άλλα λόγια θα πρέπει να μεταναστεύσουμε σε άλλους γαλαξίες.