Η φορολογική καταστολή του G7

Project Syndicate

Στις 5 Ιουνίου, οι κορυφαίες οικονομίες του κόσμου ανακοίνωσαν συμφωνία που θα ενισχύσει την ικανότητά τους να αυξάνουν τους φόρους σε πολυεθνικές. Η συμφωνία χρειάζεται ακόμη επίσημη έγκριση από ένα ευρύτερο σύνολο χωρών και παραμένουν πολλές λεπτομέρειες για να είναι αποτελεσματική. Ωστόσο, οφείλουμε να χαρακτηρίσουμε τη συμφωνία ιστορική.

Η συμφωνία προτείνει, πρώτον, έναν παγκόσμιο ελάχιστο φόρο 15% για τις μεγαλύτερες εταιρείες. Δεύτερον, ένα μέρος των παγκόσμιων κερδών αυτών των εταιρειών θα επιστραφεί σε χώρες όπου δραστηριοποιούνται, ανεξάρτητα από την τοποθεσία της έδρας τους. Η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν κινήθηκε για να υπάρξει συμφωνία. Δεδομένου ότι πολλές χώρες έχουν γενναιόδωρα φορολογικά κενά και απαλλαγές που μειώνουν τον πραγματικό φορολογικό συντελεστή σε μονοψήφια ποσοστά. Επίσης οι πολυεθνικές κατάφεραν να μεταφέρουν τα κέρδη σε καθαρούς φορολογικούς παραδείσους, όπως οι Βρετανικές Παρθένοι Νήσοι, τα Νησιά Κέιμαν ή οι Βερμούδες, χωρίς να χρειάζεται να μεταφέρουν εκεί καμία από τις πραγματικές τους δραστηριότητες.

Ο λόγος που οι ΗΠΑ προτιμούν έναν παγκόσμιο ελάχιστο φόρο είναι ότι δεν θέλουν να θέσουν τις εταιρείες τους σε μειονεκτική θέση σε σχέση με τις εταιρείες άλλων χωρών, φορολογώντας τες σε σημαντικά υψηλότερα ποσοστά. Αλλά αυτό το ανταγωνιστικό κίνητρο δεν διαφέρει από την επιθυμία των φτωχών χωρών να προσελκύσουν επενδύσεις. Εάν οι ΗΠΑ κυριαρχήσουν και οι τελευταίες χάσουν, θα οφείλεται στη σχετική ισχύ κάθε χώρας, όχι στην οικονομική λογική. Η κυβέρνηση Μπάιντεν αρχικά ήθελε τον παγκόσμιο ελάχιστο φόρο να οριστεί στο 21%. Ο τελικός συμβιβασμός του 15% μπορεί να είναι αρκετά χαμηλός για να ελαχιστοποιήσει τις εντάσεις με τις φτωχότερες χώρες και να επιτρέψει στις τελευταίες να ακολουθήσουν. Η ισορροπία μεταξύ παγκόσμιων κανόνων και εθνικής κυριαρχίας μπορεί να έχει επιτευχθεί σε αυτήν την περίπτωση. Αλλά για χώρες όπως οι ΗΠΑ, αυτό δημιουργεί κόστος μέσω χαμηλότερων φορολογικών εσόδων, εκτός εάν υπάρξει κι άλλη πρόβλεψη.

Τελικά, ένα παγκόσμιο καθεστώς φόρων που ενισχύει την ικανότητα των μεμονωμένων χωρών να σχεδιάζουν και να διαχειρίζονται τα δικά τους φορολογικά συστήματα, υπό το φως των δικών τους αναγκών και προτιμήσεων, είναι πιθανό να αποδειχθεί πιο ισχυρό και ανθεκτικό από τις προσπάθειες διεθνούς φορολογικής εναρμόνισης. Αυτό που είναι τώρα ξεκάθαρο είναι ότι οι χώρες που λειτουργούν ως καθαροί φορολογικοί παράδεισοι δεν έχουν πολλά για να διαμαρτύρονται. Εχουν ωφελήσει πολυεθνικές με φοροαποφυγή, προκαλώντας σημαντικό κόστος για τα ταμεία άλλων χωρών. Οι παγκόσμιοι κανόνες δικαιολογούνται πλήρως για την αποτροπή μιας τέτοιας πρακτικής. Η συμφωνία του G7 είναι ένα σημαντικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση.

Ο Dani Rodrik είναι καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας στο John F. Kennedy School of Government του Harvard University