Ενεργειακή κρίση – Πώς και γιατί η πυροσβεστική παρέμβαση Πούτιν έδωσε ανάσες στις αγορές

Συνεχίζεται και σήμερα η αποσυμπίεση στις ευρωπαϊκές τιμές του φυσικού αερίου, γεγονός που έφερε ανακούφιση και κέρδη στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια. Όμως, σε πολιτικούς όρους το συμπέρασμα που προκύπτει είναι σαφές: η Ευρώπη βρίσκεται σε μεγάλο βαθμό στο έλεος της Ρωσίας για την κάλυψη των ενεργειακών της αναγκών, κάτι βέβαια που οι Αμερικανοί είχαν προ πολλού επισημάνει, ειδικά δε, εν όψει και των νέων ισορροπιών που θα δημιουργήσει η πλήρης λειτουργία του Nord Stream 2.

Μέχρι και χθες το πρωί οι τιμές του φυσικού αερίου συνέχιζαν το «τρελό» ανοδικό τους ράλι, σπάζοντας το ένα ιστορικό ρεκόρ μετά το άλλο, συνθέτοντας ένα ζοφερό τοπίο ανατιμήσεων και ελλείψεων για τα νοικοκυριά, τις επιχειρήσεις και τις οικονομίες συνολικά εν όψει της χειμερινής περιόδου. Και μετά μίλησε ο Βλαντιμίρ Πούτιν και ως… «μάννα εξ ουρανού» τροφοδότησε τις αγορές με μια γενναία δόση ανακούφισης που ανέκοψε το ράλι στις τιμές.

Ο Ρώσος πρόεδρος άργησε μεν να λύσει τη σιωπή του αναφορικά με το καυτό θέμα της ενεργειακής κρίσης και της στοχοποίησης του Κρεμλίνου για την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί, όμως όταν το έκανε, παρέχοντας τις διαβεβαιώσεις που τόσο είχαν ανάγκη οι αγορές, σαφώς επιβεβαίωσε ποιος έχει το πάνω χέρι!

Κατά μία έννοια, για τον Τσάρο, που σήμερα συμπληρώνει τα 69 του χρόνια, ήταν το δώρο του προς την Ευρώπη, η οποία αντιστοίχως ανταπέδωσε χαρίζοντας του την επιβεβαίωση της επιρροής του!

Παρέμβαση-κλειδί από τον Τσάρο

Θυμίζουμε πως ο κ. Πούτιν υποστήριξε πως η Ρωσία είναι έτοιμη να βοηθήσει και πως η Gazprom προτίθεται να ανεβάσει φέτος σε νέα επίπεδα ρεκόρ τα επίπεδα προσφοράς φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, ξεπερνώντας κατά πάνω από 8% τις συμβατικές της υποχρεώσεις. Υπογράμμισε, ωστόσο, επίσης πως η διαδρομή μέσω Ουκρανίας είναι οικονομικά ασύμφορη για τον ρωσικό μονοπωλιακό κολοσσό και πως τα… νέα συστήματα (βλέπε Nord Stream 2) θα μπορούσαν να είναι πιο αποτελεσματικά.

Παίρνοντας τη σκυτάλη από τον κ. Πούτιν, ο αντιπρόεδρος Αλεξάντερ Νόβακ υπήρξε πολύ πιο σαφής, όταν επεσήμανε πως ο νούμερο ένα παράγοντας που θα μπορούσε να βοηθήσει να ηρεμήσει η κατάσταση, θα ήταν η έναρξη της λειτουργίας του Nord Stream 2. «Πρώτα από όλα (θα βοηθούσε) η ολοκλήρωση της πιστοποίησης και το γρήγορο άνοιγμα της παροχής φυσικού αερίου μέσω του ολοκληρωμένου Nord Stream 2» τόνισε χαρακτηριστικά.

Αποσυμπίεση στις αγορές 

Κάπως έτσι, τα βρετανικά futures παράδοσης Νοεμβρίου, που χθες το πρωί ανέβαιναν κατά 37%, πάνω και από τις 400 πένες ανά θερμική μονάδα, έκλεισαν τελικά στις 271 πένες και σήμερα υποχωρούν κάτω από τις 230 πένες, ωθώντας τον δείκτη FTSE στο χρηματιστήριο του Λονδίνου ανοδικά, με κέρδη της τάξεως του 1%. Αντιστοίχως το ολλανδικό TTF συμβολαίων Νοεμβρίου κατέγραφε σήμερα πτώση άνω των 13 ευρώ στα 101,50 ευρώ ανά μεγαβατώρα, όταν χθες το πρωί κινείτο σε νέα υψηλά έως και στα 155 ευρώ.

Ενεργειακός εκβιασμός 

«Η Ευρώπη πλέον έχει γίνει όμηρος της Ρωσίας αναφορικά με τις ενεργειακές της προμήθειες» ανέφερε σε σημείωμα του ο Τίμοθι Ας της Bluebay Asset Management, χαρακτηρίζοντας την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί και που έχει αφήσει την Ευρώπη, αλλά και τη Βρετανία,  σε πλήρη αδυναμία να αντισταθούν και να αντιδράσουν ως πραγματικά «απίστευτη». Πρόκειται για «ενεργειακός εκβιασμός» τόνισε, εξηγώντας πως «η Ρωσία θα σφίξει και άλλο τις στρόφιγγες και θα αφήσει την Ευρώπη να παγώσει μέχρι να γίνει το δικό της και να λάβει την έγκριση του NS2».

Πρόκειται για έναν κίνδυνο που οι πολέμιοι του Nord Stream 2, εντός και εκτός Γερμανίας, εντός και εκτός Ευρώπης και δη, στην άλλη ακτή του Ατλαντικού είχαν ευθαρσώς επισημάνει. Μάλιστα, οι ΗΠΑ είχαν φτάσει μέχρι και στην επιβολή κυρώσεων κατά των εταιρειών που συμμετείχαν στο ύψους 11 δισ. δολαρίων project, όμως η Γερμανία και η Καγκελάριος Μέρκελ προσωπικά στήριξαν επίμονα την προώθηση του αγωγού, υποτιμώντας –όπως επισημαίνουν τώρα αναλυτές- την εξουσία που θα παραχωρήσουν στο Κρεμλίνο. Το timing δε, των γερμανικών εκλογών ενδεχομένως να μην είναι τυχαίο, με τη Ρωσία να δείχνει τα… δόντια της πριν το σχηματισμό της νέας κυβέρνησης, όποια κι αν είναι αυτή και οι απόψεις της απέναντι στον αγωγό.

Σημειωτέον πως η αρμόδια ενεργειακή εποπτική αρχή δεν έχει δείξει πρόθεση να προχωρήσει ακόμη στην έγκριση της λειτουργίας του αγωγού. Σε ανακοίνωση του, την Τρίτη, υποστήριξε πως οι διαχειριστές θα πρέπει πρώτα να αποδείξουν πως ο αγωγός δεν θα παραβιάζει τις αρχές ανταγωνισμού εμποδίζοντας έτερους προμηθευτές να μπορούν να χρησιμοποιούν τον αγωγό. Μάλιστα, αν η ροή του ρωσικού αερίου ξεκινήσει, πριν ληφθούν οι απαραίτητες εγκρίσεις, κινδυνεύει με βαριά πρόστιμα.

Περισσότερους προμηθευτές 

Προφανώς το όλο θέμα έχει επαναφέρει στο προσκήνιο την ανάγκη που έχει η Ευρώπη να ανοίξει τη βεντάλια των πηγών και των προμηθευτών της για την κάλυψη των ενεργειακών της αναγκών.

«Όσο περισσότερο η Ευρώπη διαφοροποιήσει τη ροή της προσφοράς τόσο μικρότερο ρίσκο θα αντιμετωπίζει» σχολίασε στο CNBC ο Μάικ Φούλγουντ της Oxford Institute for Energy Studies, φέρνοντας ως παράδειγμα πως τα τελευταία χρόνια η Ευρώπη αύξησε σημαντικά τις εισαγωγές LNG κυρίως από τις ΗΠΑ.

Όμως, αυτό είναι ένα μακροπρόθεσμο ζήτημα, που δεν έχει να κάνει με το πιεστικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι ευρωπαϊκές ενεργειακές αγορές «εδώ και τώρα».

Η παρέμβαση της ΙΕΑ

Η Ρωσία έχει τη δυνατότητα να στέλνει σημαντικά περισσότερο φυσικό αέριο στην Ευρώπη και να ανακουφίσει την ενεργειακή κρίση που πλήττει την ήπειρο, δήλωσε ο επικεφαλής του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, Φατίχ Μπιρόλ.

Ο Φατίχ Μπιρόλ, εκτελεστικός διευθυντής του IEA, δήλωσε στους Financial Times ότι σύμφωνα με ανάλυση του ίδιου του Οργανισμού, η Ρωσία θα μπορούσε να αυξήσει τις εξαγωγές κατά περίπου 15 % στην αιχμή του χειμερινού εφοδιασμού στην Ευρώπη.

Μιλώντας, μία ημέρα μετά την παρέμβαση του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος άφησε να εννοηθεί ότι θα υπάρξει αύξηση της ροής φυσικού αερίου, ο Μπιρόλ προέτρεψε τη Μόσχα να αποδείξει ότι είναι «αξιόπιστος προμηθευτής», βοηθώντας στην ανακούφιση της κρίσης του εφοδιασμού που έχει κλονίσει τις τιμές της ενέργειας και απειλεί την παγκόσμια ανάκαμψη.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ: ΙΕΑ – Η Ρωσία έχει σημαντικά περιθώρια να αυξήσει τις ροές φυσικού αερίου προς την Ευρώπη