Επιθετική αύξηση των επιτοκιών για περιορισμό της ζήτησης από τις Κεντρικές Τράπεζες

H Consensus Economics στην έκθεσή της του Νοεμβρίου για τις χώρες G7 και τη Δυτική Ευρώπη σημειώνει ότι οι κεντρικές τράπεζες των χωρών G7 (ΗΠΑ, Ιαπωνία, Γερμανία, Γαλλία, Ην. Βασίλειο, Ιταλία, Καναδάς) συνεχίζουν να αυξάνουν επιθετικά τα επιτόκια πολιτικής για να φρενάρουν τη ζήτηση και να αντισταθμίσουν τον πληθωρισμό. Το ερώτημα είναι αν η παγκόσμια οικονομία είναι προ των πυλών μιας νέας ύφεσης και αν θα συνεχίσουν οι κεντρικές τράπεζες να εφαρμόζουν αυτή την αυστηρή πολιτική. Όπως σημειώνει η Consensus Economics οι αυξήσεις επιτοκίων χρειάζονται χρόνο για να επηρεάσουν την οικονομία και τα οικονομικά δεδομένα δεν δημοσιεύονται πάντα σε πραγματικό χρόνο. Τα στοιχεία για τις ΗΠΑ, για παράδειγμα, δίνουν μια εικόνα για άνθηση θέσεων εργασίας (προς το παρόν), ραγδαία αύξηση των επιτοκίων των στεγαστικών δανείων, περικοπές στις δαπάνες των καταναλωτών και ορισμένες απολύσεις στον τομέα της τεχνολογίας.

Εν τω μεταξύ, η Τράπεζα της Αγγλίας αναφέρει ότι η οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου έπεσε σε ύφεση το 3ο τρίμηνο του 2022 και ότι θα παραμείνει σε συρρίκνωση έως το δεύτερο τρίμηνο του 2024. Η κρίση του κόστους ζωής, το αυξανόμενο κόστος των στεγαστικών δανείων και η επικείμενη δημοσιονομική σύσφιξη ενισχύουν την πρόβλεψη της Τράπεζας της Αγγλίας. Η αρνητική αντίδραση της αγοράς στην πολιτική του Ην. Βασιλείου τον Σεπτέμβριο αντιπροσωπεύει μια αυστηρή προειδοποίηση προς τις άλλες κυβερνήσεις να μην υπερβαίνουν τα δημοσιονομικά όρια σε μια περίοδο αυξανόμενου κόστους του κρατικού δανεισμού.

Ειδικά για την Ευρωζώνη, η Consensus Economics σημειώνει ότι η ΕΚΤ συνέχισε την άνοδο των επιτοκίων της, αντιστοιχίζοντας την άνοδο κατά 75 μονάδες βάσης από τον Σεπτέμβριο με ακόμα μια άνοδο του ίδιου μεγέθους στις 27 Οκτωβρίου. Ο πληθωρισμός δεν έχει ακόμη κορυφωθεί, επομένως αναμένεται νέα αύξηση επιτοκίων (ίσως κατά 50 μονάδες βάσης) το Δεκέμβριο. Ο ονομαστικός εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή αυξήθηκε στο 10,7% (ετήσια μεταβολή) τον Οκτώβριο, από 9,9% τον προηγούμενο μήνα. Παρά τις δεσμεύσεις από μεμονωμένες εθνικές κυβερνήσεις με στόχο την άμβλυνση του πλήγματος από την τιμή της ενέργειας για τους πολίτες, η Ευρωζώνη δεν μπόρεσε να περιορίσει το αυξανόμενο κόστος των καυσίμων (αύξηση 41,9% ετησίως). Αυτή η κατάσταση επιδεινώνεται και από την αύξηση των τιμών των τροφίμων, του αλκοόλ και του καπνού κατά 13,1% (ετήσια μεταβολή) τον Οκτώβριο. Όπως σημειώνει η Consensus Economics, οι εκτιμήσεις για την αύξηση του ΑΕΠ υποδηλώνουν σιωπηλή άνοδο +0,2% (μεταβολή από τρίμηνο σε τρίμηνο) το τρίτο τρίμηνο, μετά από +0,8% αύξηση το δεύτερο τρίμηνο, παρά το ότι το τρίτο τρίμηνο ενσωμάτωσε την τουριστική περίοδο Ιουλίου-Αυγούστου, η οποία ωφέλησε την ανάπτυξη σε πολλές χώρες της ΕΕ. Σε ετήσιους όρους, η αύξηση του ΑΕΠ επιβραδύνθηκε από 4,3% το δεύτερο τρίμηνο σε 2,1%.

Πηγές:

Ρυθμός μεγέθυνσης ΑΕΠ, Πληθωρισμός, Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή Ενέργειας, Τιμές ενέργειας: Πετρέλαιο, Αέριο: Oxford Economics – Global Economic Model.

Δείκτης PMI στη μεταποίηση: HIS Markit.

Δείκτης οικονομικού κλίματος: Διεύθυνση Οικονομικών και Χρηματοοικονομικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Σημειώσεις:

Ρυθμός μεγέθυνσης ΑΕΠ: Πρόκειται για τον ετήσιο ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ σε σταθερές τιμές.

Πληθωρισμός: Πρόκειται για τον ετήσιο ρυθμό μεταβολής του γενικού επιπέδου τιμών.

Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή Ενέργειας: Πρόκειται για τον εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή ή αλλιώς τον ετήσιο ρυθμό μεταβολής του επιπέδου τιμών προϊόντων ενέργειας.

Τιμές ενέργειας: Πετρέλαιο, Αέριο: Πρόκειται για δείκτες που παρουσιάζουν την τιμή του πετρελαίου και του αερίου με έτος βάσης το 2015, το οποίο λαμβάνει την τιμή 100.

Δείκτης PMI στη μεταποίηση: Πρόκειται για το Δείκτη Υπευθύνων Προμηθειών στον κλάδο της μεταποίησης που καταγράφει τόσο τα επίπεδα παραγωγής, όσο και τις προσδοκίες για την εξέλιξή της στο άμεσο μέλλον (περίπου 6 μήνες προβλεπτική ικανότητα). Τιμές άνω του 50 σημαίνουν ότι η τιμή είναι καλύτερη σε σχέση με του προηγούμενου μήνα και σηματοδοτεί καλές προοπτικές για τους επόμενους 6 περίπου μήνες.

Δείκτης οικονομικού κλίματος: Ο δείκτης οικονομικού κλίματος (ESI) είναι ένας σύνθετος δείκτης που στόχο έχει να παρακολουθεί τη μεταβολή του ΑΕΠ είναι ένας σταθμισμένος μέσος όρος απαντήσεων σε επιλεγμένες ερωτήσεις που απευθύνονται σε επιχειρήσεις και σε καταναλωτές και σκοπό έχουν να προσδιορίσουν το οικονομικό κλίμα.

Τμήμα Έρευνας και Ανάπτυξης του Προγράμματος Συμπληρωματικής Εκπαίδευσης (E-learning) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Βάση Δεδομένων για Οικονομικές Προβλέψεις

* Επιστημονικός Υπεύθυνος Π.Ε. Πετράκης (Καθηγητής), Συνεργάτες Δρ. Π.Χ. Κωστής και Δρ. Κ.Η. Καυκά με ομάδα ερευνητών