Δεν υπάρχει σαφής ιστορία προέλευσης του πρωταπριλιάτικου αστείου. Ο ανθρωπολόγος Γκούντερ Χίρσφλεντερ από το Πανεπιστήμιο Ρέγκενσμπουργκ μας μεταφέρει μια ευρέως διαδομένη θεωρία: Ο γάλλος μονάρχης Κάρολος ο 9ος μετέφερε την αλλαγή του χρόνου από την 1η Απριλίου στην 1η Ιανουαρίου το 1564. Από τότε όλοι όσοι συνέχιζαν να γιορτάζουν την νέα χρονιά την 1η Απριλίου γίνονταν αποδέκτες πειραγμάτων, κοροϊδιών και διαφόρων αστείων.
Θεωρία του πνεύματος
Από πότε όμως αρχίζουμε να λέμε ψέματα; Απαιτούνται ορισμένες προϋποθέσεις για να γίνει αυτό, εξηγεί ο Φίλιπ Γκέρλαχ καθηγητής γενικής και κοινωνικής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένης Επιστήμης Φρεζένιους στο Αμβούργο. «Δεν φθάνει να έχω την πρόθεση να πω ψέματα. Πρέπει να γνωρίζω τι γνωρίζω. Και επίσης να γνωρίζω τι ξέρει ο απέναντί μου». Αυτό ονομάζεται «Θεωρία του πνεύματος»: Περιγράφει την ικανότητα να μπαίνεις στη θέση του άλλου και να βλέπεις τα πράγματα από τη δική του σκοπιά.
Πρωταπριλιά: Οι φάρσες που έχουν γράψει ιστορία
Μια φορά το χρόνο τα ψέματα είναι αποδεκτά
Άσπρα και μαύρα ψέματα
Η διαδικασία του ψέματος διαφέρει. Η διαφορά εντοπίζεται στην πρόθεση: «Υπάρχουν λογιών-λογιών ψέματα. Στα αγγλικά χωρίζονται σε «λευκά» και «μαύρα» ψέματα», λέει ο καθηγητής Ανθρωπολογίας Φίλιπ Γκέρλαχ και εξηγεί: «Τα μαύρα είναι τα κακόβουλα ψέματα, αυτά με τα οποία γίνονται σε βάρος ενός άλλου ατόμου. Σε αντίθεση, τα λευκά ψέματα είναι στην ουσία κοινά αποδεκτές αναλήθειες. Για παράδειγμα: Μετά από μια δύσκολη μέρα στο γραφείο η γυναίκα μου πάει κομμωτήριο και στη συνέχεια έρχεται σπίτι. Εννοείται ότι δεν θα της πως ότι δεν μου αρέσει το χτένισμα. Λες, λοιπόν, ένα ψεματάκι για να βοηθήσεις έναν άνθρωπο».
Πρωταπριλιά ή Fake News;
Στο διαδίκτυο τα ψέματα δίνουν και παίρνουν. Ο ψυχολόγος Τίλο Χάρτμαν θέτει την πρωταπριλιά σε ένα πολιτιστικό πλαίσιο, το οποίο κατ’ εξαίρεση δικαιολογεί το συνειδητό ψέμα: «Αν δεν λέμε συνέχεια και καθημερινά ψέματα και συμφωνούμε ότι μια μέρα του χρόνου μπορούμε να κάνουμε ένα αστείο και να γελάσουμε εις βάρος κάποιου χωρίς να τον πληγώσουμε τότε νομίζουμε ότι μπορούμε να αποδεχθούμε αυτή τη συνθήκη». Ο γερμανός επιστήμονας ωστόσο προειδοποιεί ότι: «όποιος όμως λέει συστηματικά ψέματα δεν γίνεται πια πιστευτός. Με άλλα λόγια: Θέτεις εν αμφιβόλω την φήμη και την αξιοπιστία σου για να πετύχεις βραχυπρόθεσμα κάτι».
Το πρωταπριλιάτικο αστείο ήταν δημοφιλές μέχρι και τις αρχές του 21ου αιώνα. Στις εποχές όμως των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τα αστεία αυτά μοιάζουν εν μέρει απαρχαιωμένα. Ο ανθρωπολόγος Γκούντερ Χίρσφλεντερ προβλέπει ότι «τα πρωταπριλιάτικα αστεία είτε θα αλλάξουν τα χρόνια, είτε θα εξαλειφθούν. Το σίγουρο πάντως είναι ότι όπως και οτιδήποτε άλλο στον πολιτισμό δεν μπορεί να παραμείνει ως έχει».
Deutsche Welle
Λούκας Φόρτκορντ, dpa
Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος
Latest News
Η κατεχόμενη βόρεια Κύπρος είναι μια «θλιβερή αυξανόμενη απειλή και ένα κενό ασφαλείας», λέει ο Μ.Ρούμπιν
Τι είπε ο Μάικλ Ρούμπιν, senior fellow, American Enterprise Institute σε συνέδριο του Economist στη Νέα Υόρκη για την Ανατολική Μεσόγειο
Bloomberg: Αναβάλλεται το ταξίδι του Ερντογάν στις ΗΠΑ
Την είδηση επιβεβαιώνει και ο τουρκικός Τύπος
ΑΑΔΕ: Έως 29/4 οι μεταβολές στοιχείων Μητρώου για την επιστολική ψήφο στις Ευρωεκλογές
Το αίτημα υποβάλλεται μέσω της ψηφιακής πύλης myAADE στην εφαρμογή Τα Αιτήματά μου
Απεργία στα ΜΜΜ την Τετάρτη 1η Μαΐου
Τα ΜΜΜ σταθερής τροχιάς ανακοίνωσαν απεργία για την Πρωτομαγιά, την Τετάρτη 1η Μαΐου
Χιλιάδες φιάλες αλκοολούχων δεσμεύτηκαν στον Πειραιά
Δεσμεύτηκαν συνολικά 2.191 χαρτοκιβώτια με 15.438 φιάλες
Ημέρες Καριέρας σε Πειραιά – Θεσσαλονίκη - Ποιες ειδικότητες είναι σε ζήτηση
Δείτε τη λίστα με τις επιχειρήσεις που συμμετέχουν στις δύο εκδηλώσεις
Τους διέταξε να καταλάβουν πόλη του Ντονέτσκ
Εως τις 9 Μαΐου, ημέρα που η Ρωσία γιορτάζει τη νίκη επί των Ναζί, ο «Τσάρος» φέρεται να έχει βάλει στο στόχαστρο το Τσασόβ Γιαρ
Πόσο έτοιμος είναι ο κρατικός μηχανισμός για τις φωτιές;
Πολλές περιοχές υποφέρουν από παρατεταμένη ανομβρία δημιουργώντας ένα εκρηκτικό κοκτέιλ – Το βάρος δίνεται στην πρόληψη, αλλά τα έργα που έχουν ξεκινήσει θα ολοκληρωθούν μέσα Ιουλίου
Εύα Καϊλή: Δεν με υπερασπίστηκαν ΕΕ και ΠΑΣΟΚ – Που «βλέπει» το μέλλον της
Αναζητά «garantismo» για το μέλλον της η πρώην αντιπρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου, που αποκάλυψε ότι θα μετακομίσει πιθανότατα στην Ιταλία
Ολυμπιακή Φλόγα: Σε ισχύ κυκλοφοριακές ρυθμίσεις στην Αθήνα
Λόγω των εκδηλώσεων κατά την παράδοση – παραλαβή της Ολυμπιακής Φλόγας θα πραγματοποιηθεί σταδιακή και προσωρινή διακοπή κυκλοφορίας σε διάφορες περιοχές