Κλιματική κρίση: Στα 9 δισ. ευρώ το ετήσιο κόστος για την ελληνική οικονομία

Ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια της ελληνικής οικονομίας αποτελούν τα ακραία καιρικά φαινόμενα και το καυτό κλίμα το οποίο δημιουργούν οι θερμοκρασίες «βρασμού» στο Νότο.

Οι υπολογισμοί των μεγάλων ερευνητικών κέντρων ανεβάζουν τον λογαριασμό σε πάνω από τα 9 δισ. ευρώ το χρόνο. Σε αυτό το νούμερο – μαμούθ δεν συγκαταλέγεται το κόστος της ανθρώπινης ζωής, της απώλειας πανίδας, ή και η υποβάθμισης της ποιότητας του αέρα σε βάθος χρόνου.

ΕΛΣΤΑΤ: Άλμα 11,3% στο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών το πρώτο τρίμηνο

Καύσωνες και πυρκαγιές

Οι καύσωνες στην Ελλάδα στοιχίζουν πάνω από 1 δισ. ευρώ και οι πυρκαγιές κόβουν από το ελληνικό ΑΕΠ τουλάχιστον 3 δισ. Ευρώ (στο σενάριο υψηλών εντάσεων). Στους υπολογισμούς τους οι διεθνείς οίκοι, όπως πρόσφατα για παράδειγμα  εξέδωσε η Moodys, δεν εντάσσεται η ένταση των φαινόμενων, τα οποία κάθε χρόνο κλιμακώνονται στις μεσογειακές ακτές. Βασική συνέπεια είναι να πλήττεται η βαριά βιομηχανία της χώρας, δηλαδή ο τουρισμός, καθώς οι επισκέπτες θα αποφεύγουν να κάνουν διακοπές σε χώρες και περιοχές υψηλού κινδύνου. Σύμφωνα με την επικαιροποιημένη έρευνα της Επιτροπής Μελέτης Επιπτώσεων Κλιματικής Αλλαγής (ΕΜΕΚΑ) για την Τράπεζα της Ελλάδος, το ετήσιο κόστος από την κλιματική αλλαγή μπορεί να φτάσει τα περίπου 8,5 δισ. ευρώ το ετος. Η αποκαλυπτική αυτή μελέτη δείχνει ότι το συνολικό κόστος είναι δυνατόν να φτάσει τα 701 δισ. ευρώ έως το 2100. Δηλαδή, το ΑΕΠ της Ελλάδας μπορεί να μειώνεται κατά 2% σε ετήσια βάση μέχρι το 2050 και ακόμη περισσότερο μέχρι το 2100.

Real Estate

Ακόμα δεν έχουν υπολογιστεί οι απώλειες στα έσοδα από την πύρινη λαίλαπα που πλήττει σχεδόν όλη την χώρα και οι συνέπειες σε απασχόληση, real estate κλπ.  Η νέα πραγματικότητα φαίνεται να οδηγεί τους ιδιοκτήτες κατοικιών και ξενοδοχείων να ασφαλίσουν τις περιουσίες τους έναντι φυσικών καταστροφών, με κίνητρο και  την έκπτωση 10% στον ΕΝΦΙΑ που δίνει η κυβέρνηση.

Επιπτώσεις

Τα επίσημα στοιχεία για τις ενδεχόμενες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην ελληνική οικονομία προκαλούν τεράστιες ανησυχίες.  Εκτός από την δημοσιονομική στήριξη, η διαταραχή από τα έντονα φαινόμενα, τις πυρκαγιές- συμπεριλαμβανομένων διακοπών ρεύματος και νερού-μπορούν να επηρεάσουν τον τουρισμό και την οικονομία, γεγονός που μελλοντικά μπορεί να αποτελέσει πιστωτικό κίνδυνο. Είναι χαρακτηριστικό ότι για κάθε 1 δισ. ευρώ τουριστικού εσόδου, το ΑΕΠ αυξάνεται κατά 2,2 δισ έως 2,65 δισ ευρώ. Η εξίσωση αυτή δείχνει το κατά πόσο σημαντική παραμένει η τουριστική βιομηχανία για την ελληνική οικονομία. Αν το παραπάνω ποσό διπλασιαστεί, οι εισπράξεις θα δώσουν έξτρα στο ΑΕΠ πάνω από  5 δισ ευρώ.

Οι χρηματοοικονομικοί οίκοι

Η κρισιμότητα των επιπτώσεων προκύπτει και από τις ακόλουθες μελέτες και reports χρηματοοικονομικών οίκων, ευρωπαϊκών φορέων και κεντρικών τραπεζών:

·  Ο τουρισμός είναι άρρηκτα συνυφασµένος µε το κλίµα καθώς τα ακραία καιρικά φαινόµενα επηρεάζουν την τουριστική βιομηχανία. Οι µεσογειακές χώρες είναι από τις πλέον πιο τρωτές περιοχές στον πλανήτη που αναµένεται να αντιµετωπίσουν µια σειρά δυσµενών επιπτώσεων όπως καύσωνες, ξηρασία. Σύμφωνα με τα πορίσματα του πανευρωπαϊκού  προγράμματος PESETA σε περίπτωση που η μέση θερμοκρασία αυξηθεί κατά 2,5 Μεσόγειο (Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα), θα προκύψει μείωση των διανυκτερεύσεων κατά 1% και απώλειες εσόδων της τάξης των 825 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως. Σε περίπτωση που η αύξηση αυτή ξεπεράσει τους 5 βαθμούς Κελσίου, οι απώλειες εσόδων θα αγγίξουν σχεδόν τα 5 δισ. ευρώ ετησίως.

·  Σύμφωνα με μελέτη της διαΝΕΟσις η αύξηση της θερμοκρασίας και των ημερών καύσωνα (άνω των 35 οC) θα είναι εντονότερη σε ορισμένες περιοχές όπως το Ηράκλειο Κρήτης (αύξηση κατά 10-15 ημέρες) και η Ρόδος (αύξηση κατά 10 ημέρες). Παράλληλα, οι τροπικές νύχτες με θερμοκρασία μεγαλύτερη των 20ο C θα αυξηθούν περισσότερο στα νησιά σε σχέση με τις ηπειρωτικές περιοχές (π.χ. περίπου 40 επιπλέον τροπικές νύχτες στη Ρόδο και τα Χανιά). Ωστόσο, αναμένεται επιμήκυνση της θερινής περιόδου (π.χ. κατά 30 ημέρες στην Κρήτη) με αντίστοιχη επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου και μείωση της εποχικότητας του ελληνικού τουρισμού. Οι επιπτώσεις στα νησιά αναμένεται να μεταβάλουν τα πρότυπα επιλογής τουριστικών προορισμών, ενώ παράλληλα απαιτούν περαιτέρω επενδύσεις για την αντικατάσταση/μεταφορά τουριστικών υποδομών, κάτι που συνεπάγεται σημαντικό οικονομικό κόστος για τον κλάδο. Το συνολικό κόστος από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας και μόνο υπολογίζεται στο 2% του συνολικού ΑΕΠ της χώρας.

·  Σύμφωνα με την Moodys (2023) από τις χώρες του Νότου, η Ελλάδα έχει τον μεγαλύτερο αγροτικό τομέα σε σχέση με το μέγεθος της οικονομίας, καθώς ισοδυναμεί στο 4,5% του ΑΕΠ και στο 10,9% της απασχόλησης. Όμως, συνολικά οι χώρες αυτές είναι σημαντικοί προμηθευτές ελιών, σταφυλιών, σιτηρών και φρούτων, επομένως η μείωση της παραγωγής αναμένεται να επηρεάσει τις τιμές των τροφίμων. Οι υψηλές θερμοκρασίες μείωσαν τη σοδειά δημητριακών της Ε.Ε.  κατά 10,2% σε σχέση με τα πέντε προηγούμενα χρόνια.

·  Τα πιο πρόσφατα κλιματολογικά stress tests της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (2022) έδειξαν ότι πάνω από το 60% των τραπεζικών δανείων στην Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ισπανία εκτίθενται σε υψηλό φυσικό κίνδυνο, ο οποίος ορίζεται ως πιθανότητα άνω του 1% μια επιχείρηση να έχει πρόβλημα σε ένα χρόνο από πυρκαγιά κλπ.  Η Ελλάδα είναι στην κορυφή της λίστας με περισσότερο από το 90% των τραπεζικών δανείων να είναι εκτεθειμένα στον κίνδυνο από την κλιματική αλλαγή, σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στο 20%.

·  Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στην αγροτική παραγωγή αναμένεται να μειώσουν κατά 1% το ΑΕΠ των ευρωπαϊκών χωρών έως το 2050, ενώ στη Νότια Ευρώπη η καλλιέργεια σιταριού, καλαμποκιού και ζαχαροτεύτλων μπορεί να μειωθεί έως και 50%. Αυτό θα προκαλέσει μείωση του εισοδήματος των παραγωγών και αντίστοιχα μείωση της τιμής των εκτάσεων έως το 80%.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΑ ΝΕΑ