Oικονομικός και χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός! Ποιες είναι οι διαφορές τους

Πολλές φορές ακόμα και από ειδικούς γίνεται σύγχυση στη χρήση των εννοιών του οικονομικού και  του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού οι οποίες ναι μεν είναι  αλληλένδετες και σχετίζονται με την κατανόηση και την διαχείριση των χρημάτων ..είναι όμως διακριτές!  Ενώ λοιπόν  διαθέτουν κάποιες ομοιότητες, επικεντρώνονται σε διαφορετικές πτυχές των οικονομικών και των χρηματοοικονομικών γνώσεων και δεξιοτήτων.

Στο άρθρο αυτό γίνεται μια σύντομη  ανάλυση των δύο αυτών εννοιών, με σκοπό να παρουσιαστεί η επιμέρους στόχευσή τους, καθώς επίσης και κάποιες από τις θεμελιώδεις διαφορές τους.

Ο Οικονομικός Αλφαβητισμός (Economic Literacy) αναφέρεται στην κατανόηση των θεμελιωδών οικονομικών εννοιών και αρχών. Περιλαμβάνει τις απαραίτητες γνώσεις για την κατανόηση του πώς λειτουργεί η οικονομία σε μακροοικονομικό και μικροοικονομικό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένων εννοιών όπως η προσφορά και η ζήτηση, ο πληθωρισμός, η δημοσιονομική και η νομισματική πολιτική, οι οικονομικοί δείκτες ,οι διάφορες φάσεις της Οικονομίας (ανάπτυξη-ύφεση ) και η γενικότερη δομή των αγορών. Ο οικονομικός αλφαβητισμός βοηθά τα άτομα να κατανοήσουν την μεγάλη εικόνα και εκείνους τους μακρό ή μικρό παράγοντες  που μπορούν να επηρεάσουν φυσικά  τα προσωπικά μας χρηματοοικονομικά και την κοινωνία στο σύνολό της. Επιτρέπει στους ανθρώπους να πραγματοποιούν ενημερωμένες επιλογές λαμβάνοντας υπόψη τις οικονομικές τάσεις, τις πολιτικές και τον αντίκτυπο των διαφόρων οικονομικών δυνάμεων.

Ο Χρηματοοικονομικός Αλφαβητισμός (Financial Literacy) από την άλλη πλευρά, αναφέρεται στις γνώσεις και τις δεξιότητες που απαιτούνται για την λήψη ενημερωμένων και αποτελεσματικών χρηματοοικονομικών αποφάσεων σε προσωπικό ή οικογενειακό επίπεδο. Περιλαμβάνει την κατανόηση διαφόρων χρηματοοικονομικών εννοιών, όπως την έννοια του  προϋπολογισμού , της αποταμίευσης, των διαφόρων ειδών  επενδύσεων -από τα έντοκα γραμμάτια τις μετοχές μέχρι τα κρυπτονομίσματα  , την αποτελεσματική  διαχείριση του ατομικού ή του οικογενειακού χρέους , τη ασφάλιση,  και τον συνταξιοδοτικό προγραμματισμό.

Ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός δίνει την δυνατότητα στα άτομα να διαχειρίζονται αποτελεσματικά τα χρήματά τους, να πραγματοποιούν τεκμηριωμένες χρηματοοικονομικές επιλογές και να κατανοούν τα διάφορα περίπλοκα χρηματοοικονομικά προϊόντα και υπηρεσίες. Βοηθά επίσης τους ανθρώπους να κατανοήσουν ουσιαστικά τους χρηματοοικονομικούς τους στόχους, να αξιολογήσουν τους κινδύνους και να αναπτύξουν στρατηγικές με σκοπό την επίτευξη της χρηματοοικονομικής τους ευημερίας και τελικά της χρηματοοικονομικής τους ανεξαρτησίας.

Συνοπτικά, ο οικονομικός αλφαβητισμός επικεντρώνεται στην κατανόηση του ευρύτερου οικονομικού περιβάλλοντος και του τρόπου με τον οποίο επηρεάζει τα προσωπικά χρηματοοικονομικά και την κοινωνία, ενώ ο χρηματοοικονομικός αλφαβητισμός εστιάζει στις γνώσεις και τις δεξιότητες που απαιτούνται για την αποτελεσματική διαχείριση των προσωπικών χρηματοοικονομικών. Αδιαμφησβήτητα όμως, και οι δύο τύποι αλφαβητισμού είναι σημαντικοί.

* Νικόλαος Φίλιππας, καθηγητής Χρηματοοικονομικής Πανεπιστημίου του Πειραιά, πρόεδρος και ιδρυτής του Ινστιτούτου Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού