Δείκτες παρακολούθησης της ελληνικής και της ευρωπαϊκής οικονομίας

Πηγές

Ρυθμός μεγέθυνσης ΑΕΠ, Πληθωρισμός, Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή Ενέργειας, Τιμές ενέργειας: Πετρέλαιο, Αέριο: Oxford Economics – Global Economic Model.

Δείκτης PMI στη μεταποίηση: HIS Markit.

Δείκτης οικονομικού κλίματος: Διεύθυνση Οικονομικών και Χρηματοοικονομικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Σημειώσεις

Ρυθμός μεγέθυνσης ΑΕΠ: Πρόκειται για τον ετήσιο ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ σε σταθερές τιμές.

Πληθωρισμός: Πρόκειται για τον ετήσιο ρυθμό μεταβολής του γενικού επιπέδου τιμών.

Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή Ενέργειας: Πρόκειται για τον εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή ή αλλιώς τον ετήσιο ρυθμό μεταβολής του επιπέδου τιμών προϊόντων ενέργειας.

Τιμές ενέργειας: Πετρέλαιο, Αέριο: Πρόκειται για δείκτες που παρουσιάζουν την τιμή του πετρελαίου και του αερίου με έτος βάσης το 2015, το οποίο λαμβάνει την τιμή 100.

Δείκτης PMI στη μεταποίηση: Πρόκειται για το Δείκτη Υπευθύνων Προμηθειών στον κλάδο της μεταποίησης που καταγράφει τόσο τα επίπεδα παραγωγής, όσο και τις προσδοκίες για την εξέλιξή της στο άμεσο μέλλον (περίπου 6 μήνες προβλεπτική ικανότητα). Τιμές άνω του 50 σημαίνουν ότι η τιμή είναι καλύτερη σε σχέση με του προηγούμενου μήνα και σηματοδοτεί καλές προοπτικές για τους επόμενους 6 περίπου μήνες.

Δείκτης οικονομικού κλίματος: Ο δείκτης οικονομικού κλίματος (ESI) είναι ένας σύνθετος δείκτης που στόχο έχει να παρακολουθεί τη μεταβολή του ΑΕΠ είναι ένας σταθμισμένος μέσος όρος απαντήσεων σε επιλεγμένες ερωτήσεις που απευθύνονται σε επιχειρήσεις και σε καταναλωτές και σκοπό έχουν να προσδιορίσουν το οικονομικό κλίμα.

Το σύγχρονο παγκόσμιο οικονομικό τοπίο αντιμετωπίζει προκλήσεις που το οδήγησαν σε ένα δυνητικό στασιμοπληθωριστικό περιβάλλον, όπου συνυπάρχουν υποτονική ή αρνητική μεγέθυνση και υψηλός πληθωρισμός. Αυτή η κατάσταση αποτελεί ένα σύμπλεγμα πολλών παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων των δημογραφικών στοιχείων γήρανσης που παρατηρούνται σε πολλές ανεπτυγμένες οικονομίες, της αξιοσημείωτης αλλαγής σε γεωπολιτικά ζητήματα και τις τάσεις αποπαγκοσμιοποίησης που έχουν διαταράξει τις παραδοσιακές αλυσίδες εφοδιασμού. Επιπλέον, με τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού να επιδεινώνουν τις πληθωριστικές πιέσεις και την ανατιμολόγηση του χρέους και άλλων περιουσιακών στοιχείων να προκαλούν ανησυχίες σχετικά με τη δημοσιονομική βιωσιμότητα, η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε μια επισφαλή συγκυρία. Επιπλέον, η διαφαινόμενη προοπτική της τεχνολογικής διαταραχής, ειδικά μέσα από τις εξελίξεις στην Τεχνητή Νοημοσύνη, συνεχίζει να σκιάζει τις μελλοντικές δομές απασχόλησης και τις οικονομικές δομές, προσθέτοντας άλλο ένα στρώμα πολυπλοκότητας στην κατάσταση.

Όπως σημειώνει η Consensus Economics στη νέα της μελέτη Consensus Forecasts – G7 & Western Europe (Οκτώβριος 2023), η Ιαπωνία παρουσιάζει μια πολύ πιο αισιόδοξη προοπτική. Έχοντας βρεθεί στην πρώτη γραμμή σε ορισμένες από αυτές τις μακροπρόθεσμες τάσεις πριν από ότι οι χώρες G7, η Ιαπωνία είχε ήδη αντιμετωπίσει και παλέψει με τη δική της αποπληθωριστική παγίδα δύο δεκαετιών, η οποία απαιτούσε μηδενικά επιτόκια, πολύ πριν από τη Μεγάλη Ύφεση του 2008. Παρά την ηλικιακή ωρίμανση και τα μειωμένα ποσοστά γεννήσεων, η Ιαπωνία έχει πυροδοτήσει μια αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος των επενδυτών τον τελευταίο καιρό. Ακόμη και εν μέσω της αποπαγκοσμιοποίησης, τοποθετείται στρατηγικά για να κεφαλαιοποιήσει τη «φιλική υποστήριξη» των αλυσίδων εφοδιασμού. Αυτός ο ελιγμός τροφοδοτεί τις κεφαλαιουχικές δαπάνες για την αυτοματοποίηση, και προωθείται από το πιο προσιτό κόστος δανεισμού λόγω των χαμηλότερων αποδόσεων των ομολόγων, παρά το σημαντικά μεγάλο δημόσιο χρέος.

Μετατοπίζοντας τον φακό προς την Ευρώπη, η Consensus Economics σημειώνει ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), η οποία αύξησε τα επιτόκια κατά 25 μονάδες βάσης στις 14 Σεπτεμβρίου 2023, ανεβάζοντας έτσι το επιτόκιο αναχρηματοδότησης στο 4,50%, σηματοδότησε μια προσωρινή παύση στη νομισματική σύσφιξή της. Η ΕΚΤ έχει επίσης επαναξιολογήσει τις προβλέψεις της για τον Εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ), αναμένοντας ότι θα φτάσει στο 5,6% το 2023 και θα πέσει στο 3,2% το 2024, ενώ μειώνει επίσης τις προβλέψεις της για το 2025 στο 2,1%. Αυτή η προσαρμογή αντικατοπτρίζει μια διαφοροποιημένη προσέγγιση για τη διασφάλιση της σύγκλισης του πληθωρισμού προς το στόχο του 2%, ενώ παράλληλα ακολουθεί προσεκτικά μια περίοδος όπου ο υψηλός πληθωρισμός συνεχίζει να διαβρώνει την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών.

Η ευθραυστότητα του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος σε αυτή τη συγκυρία δεν μπορεί να υπερεκτιμηθεί. Οι προκλήσεις που θέτει ο πιθανός στασιμοπληθωρισμός, οι δημογραφικές αλλαγές, οι γεωπολιτικές ανακατατάξεις, οι τεχνολογικές διαταραχές και η δημοσιονομική βιωσιμότητα είναι πολύπλευρες αλλά και αλληλένδετες. Οι οικονομίες σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων ισχυρών οικονομιών όπως η Ιαπωνία και η Ευρωζώνη, περιηγούνται σε αυτά τα ταραχώδη οικονομικά νερά με ένα μείγμα στρατηγικών προσαρμογών, αναπροσαρμογής πολιτικής και προσεκτικής αισιοδοξίας. Καθώς αυτές οι εξελίξεις ξεδιπλώνονται, η παγκόσμια οικονομική τροχιά θα διαμορφώνεται πάντα από τις συλλογικές και ατομικές αποφάσεις που λαμβάνουν αυτές οι οικονομίες ως απάντηση στις πολλές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν.

*Επιστημονικός Υπεύθυνος Π.Ε. Πετράκης (Καθηγητής), Συνεργάτες Δρ. Π.Χ. Κωστής και Δρ. Κ.Η. Καυκά με ομάδα ερευνητών