Λίβανος: Τι προτείνει μελέτη του Χάρβαρντ για την οικονομία της χώρας

Εξετάζοντας την συστημική κρίση στον Λίβανο, το ερευνητικό τμήμα του Χάρβαρντ δημοσίευσε έκθεση για την οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση στη χώρα, προτείνοντας ως πρώτο βήμα για την ανάκαμψη, την πλήρη δολαριοποίηση της λιβανικής οικονομίας.

Ειδικότερα, όπως αναφέρει και το γραφείο ΟΕΥ της ελληνικής πρεσβείας στη Βηρυτό, το Growth Lab of Harvard University, διεπιστημονικό ερευνητικό τμήμα του γνωστού αμερικανικού πανεπιστημίου, δημοσίευσε μια έκθεση τριάντα σελίδων αναφορικά με την οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση στον Λίβανο, υπενθυμίζοντας το κενό στον προεδρικό θώκο της χώρας από τα τέλη Οκτωβρίου 2022, η οποία διοικείται από υπηρεσιακή κυβέρνηση, καθώς η τελευταία παραιτήθηκε τον Μάιο του 2022.

Μέση Ανατολή: Οι οικονομίες στη δίνη της πολεμικής σύγκρουσης

Το κείμενο περιγράφει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ανάκαμψης, απαριθμώντας τέσσερις βασικούς τομείς εστίασης, που θα επέτρεπαν στον Λίβανο να ξεπεράσει την κρίση:

Δολαριοποίηση της οικονομίας

Η πρώτη σύσταση είναι η πλήρης δολαριοποίηση της λιβανικής οικονομίας. Σε ένα πλαίσιοαδύναμης αξιοπιστίας της υπάρχουσας πολιτικής και αναγνωρίζοντας ότι η οικονομία και το χρηματοπιστωτικό σύστημα είναι ήδη σε μεγάλο βαθμό de facto δολαριοποιημένα, η επίσημη δολαριοποίηση θεωρείται η ανώτερη εναλλακτική λύση. Ακόμη, επισημαίνεται ότι η διατήρηση μίας

κυμαινόμενης συναλλαγματικής ισοτιμίας παράλληλα με μια οικονομική πολιτική, που διαιωνίζει συγκεκριμένα επίπεδα πληθωρισμού, σε μια ήδη, σε μεγάλο βαθμό, δολαριοποιημένη οικονομία, θα παρατείνει την αστάθεια στο μακροοικονομικό περιβάλλον και θα επιβραδύνει την οικονομική ανάκαμψη.

Ωστόσο, από πλευράς μας, ανέφερε το γραφείο ΟΕΥ της ελληνικής πρεσβείας στη Βηρυτό, παρατηρούμε, ότι, παρά την ελκυστικότητά της, η πλήρης δολαριοποίηση μιας χώρας, όπως ο Λίβανος, δεν τελεί χωρίς περιορισμούς.

Η οικονομία θα εξακολουθούσε να χρειάζεται να προσελκύει μια σταθερή ροή ξένου συναλλάγματος για να αποφύγει την κατάρρευση, άποψη με την οποία, εξάλλου συντάσσονται, πολλοί εδώ οικονομικοί αναλυτές. Επίσης, δεν πρέπει να ξεχνάμε τον κίνδυνο απώλειας της «νομισματικής αυτονομίας». Παρά ταύτα, η πλευρά του Harvard υποστηρίζει ότι η λύση αυτή είναι η μόνη βιώσιμη εναλλακτική για τον Λίβανο, δεδομένων των οικονομικών και θεσμικών συνθηκών.

Επίλυση της τραπεζικής αφερεγγυότητας

Η δεύτερη βασική πτυχή της έκθεσης είναι η εξαιρετικά κρίσιμη αντιμετώπιση της φερεγγυότητας της Κεντρικής Τράπεζας του Λιβάνου (BDL) και των τραπεζών της χώρας. Η έκθεση προτείνει την άμεση μεταφορά χρεών ύψους 76 δις δολαρίων από την BDL και τις τράπεζες στο κράτος, προστατεύοντας παράλληλα τις όποιες υφιστάμενες καταθέσεις αξίας μεταξύ 100.000 και 150.000δολαρίων.

Το πρώτο στάδιο αυτού του μηχανισμού θα ήταν η έκδοση «προσωρινώνπιστοποιητικών αναδιάρθρωσης» στις τράπεζες, με αντάλλαγμα να συμφωνήσουν να παραιτηθούν από μέρος των απαιτήσεών τους έναντι της BDL. Στη συνέχεια, οι τράπεζες θα ανταλλάσσουν μέρος αυτών των πιστοποιητικών με τους μεγαλύτερους καταθέτες τους, οι οποίοι, σε επόμενο στάδιο, θα μπορούν να απευθύνονται στο κράτος για τη σταδιακή ανάκτηση των καταθέσεών τους.

Από πλευράς μας, αναφέρει το γραφείο ΟΕΥ της ελληνικής πρεσβείας στη Βηρυτό, θεωρούμε ότι η ανωτέρω πρόταση προσφέρει μία λύση στο ταλανισμένο τραπεζικό σύστημα της χώρας, που έχει καταρρεύσει εδώ και μία τετραετία, ενώ πλέον Λιβάνιοι αναλυτές την υποστηρίζουν θετικά.

Αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους του Λιβάνου

Η αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους του Λιβάνου θα μπορούσε να λάβει χώρα στο πλαίσιο μίας συμφωνίας με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), από το οποίο ο Λίβανος καταρχήν ζήτησε οικονομική βοήθεια το 2020. Το προτεινόμενο “κούρεμα”, ιδιαίτερα γνωστό ως έννοια στη χώρα μας, θα μπορούσε να επιβληθεί στους πιστωτές για τα ποσά που δανείστηκε από αυτούς το κράτος και θα κυμαίνεται μεταξύ 82% και 90%. Αυτή η πρόταση θα επέτρεπε πάντως, παρατηρούμε, ανέφερε το γραφείο ΟΕΥ της ελληνικής πρεσβείας στη Βηρυτό, στις λιβανικές αρχές να εγκρίνουν και να εφαρμόσουν προϋπολογισμούς, που θα μπορούσαν να επιτύχουν πρωτογενές πλεόνασμα 3% από τώρα έως το 2030.

Από την άλλη πλευρά, οι διαπραγματεύσεις με το ΔΝΤ έχουν πέσει στο απόλυτο κενό μέχρι στιγμής, καθώς η σειρά προαπαιτούμενων, που προβάλλει το Ταμείο, δεν φαίνεται να έχουν ιδιαίτερη απήχηση στο λιβανικό γίγνεσθαι.

Ανάπτυξη νέων τομέων οικονομικής ανάπτυξης

Το τελευταίο στοιχείο του σχεδίου του Χάρβαρντ είναι η ανάπτυξη νέων τομέων οικονομικής ανάπτυξης, όπως τα γεωργικά προϊόντα, το φυσικό αέριο και οι «υπηρεσίες γνώσης», ιδίως δεδομένης της αύξησης της εξ αποστάσεως εργασίας στον απόηχο της πανδημίας COVID-19. Η έκθεση συνιστά επίσης επενδύσεις στον εκσυγχρονισμό και την ενίσχυση του τουριστικού τομέα της χώρας, ο οποίος, όπως εξάλλου έχουμε επισημάνει κατ’ επανάληψη, αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της λιβανικής οικονομίας.