PODCAST ΒΑΒΕΛ – Α. Τζωρτζακάκης (5G-Φαιστός): Εξετάζουμε την δημιουργία και δεύτερου fund – Στο ραντάρ μας 62 επενδύσεις

Εξετάζουμε σε αρχικό στάδιο τη δυνατότητα δημιουργίας ενός δεύτερου fund, μετά το Φαιστός, επισημαίνει ο διευθύνων σύμβουλος της 5G Συμμετοχές ΑΕ και του επενδυτικού ταμείου Φαιστός Αντώνης Τζωρτζακάκης.

Μιλώντας στο podcast ΒΑΒΕΛ, ο επικεφαλής της εταιρείας που ανήκει στο Υπερταμείο, αναφέρει ότι «κοιτάμε να δούμε ποιες είναι οι δυνατότητες, πώς μπορούμε να συνεργαστούμε και με άλλους, ώστε να μεγαλώσουμε λίγο το αποτυπωμά μας, πάντα στον τομέα της τεχνολογίας, αυτό που ξέρουμε καλά σε αυτό που πιστεύουμε ότι μπορούμε να βοηθήσουμε και σε αυτό που πιστεύω ότι έχει ανάγκη παραγωγικός ιστός της χώρας».

Ο ίδιος αναφέρει ότι στο μικροσκόπιο της εταιρίας βρίσκονται πάνω από 62 επενδυτικές προτάσεις, αλλά οι ανεπίσημες εταιρείες που δεν μας έχουν υποβάλλει πρόταση, αλλά συζητήσαμε στην αρχή, γιατί προφανώς δεν ήταν ώριμες ακόμα και τα λοιπά είναι εκατοντάδες.

Ο ίδιος μιλάει και για τις δυσκολίες της συγκυρίας. «Είμαστε σε μια φάση, όπου το κράτος μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης είναι τεράστιος εργοδότης. Έργα πληροφορικής, ψηφιοποιήσεις. Το ίδιο ισχύει και για τον ιδιωτικό τομέα, με αποτέλεσμα ίσως αυτό το νέο περιβάλλον να αποστραγγίζει σημαντικά resources και ανθρώπινο δυναμικό που θα μπορούσε να κατευθυνθεί σε νεοφυείς εταιρείες. Βέβαια, υπάρχει και μια κληρονομιά, δηλαδή έχει δημιουργηθεί ένα κλίμα και ήδη πάνε ακόμα καλύτερα. Υπάρχουν εταιρείες. Παρόλα αυτά, μην ξεχνάμε ότι η χωρητικότητα σε ανθρώπινο δυναμικό δεν είναι ανεξάντλητη, δηλαδή ο ένας πρακτικά παίρνει χωρητικότητα του αλλου. Αυτό είναι. Δηλαδη αν εχεις ένα νέο απόφοιτο που λέω συνήθως, του Πολυτεχνείου πολύ καλό που είσαι ένας εξαιρετικός μηχανικός με ειδικές γνώσεις και τα λοιπά και του προσφερθεί μια θέση με αβέβαιο μέλλον, ναι μεν όμως με προοπτική να κάνω μια καταπληκτική εταιρεία ή μια θέση σε μία μεγάλη συμβουλευτική που έχει πάρει κάποια έργα, ας πούμε και τα λοιπά και πρέπει να τα υλοποιήσει, όπου θα είναι και πιο άνετο περιβάλλον και θα σχεδιάζει και δεν θα είχε αυτή την απαίτηση και δε θα πάρει και όλο αυτό το ρίσκο. Δεν ξέρω τι θα αποφάσιζε. Δηλαδή πρέπει να καλλιεργήσουμε την κουλτούρα του ρίσκου, αλλά από την άλλη να δίνουμε και κίνητρα για αυτό το ρίσκο».

Ποιοι είμαστε

Εμείς είμαστε ένα θεματικο fund αναφέρει ο κ. Τζωρτζακάκης. Επειδή επενδύουμε μόνο σε εταιρείες τεχνολογίας που βασίζονται στο 5G ή σε υπηρεσίες που βελτιώνονται από το 5G, όταν κάτι είναι θεματικό, η αγορά συνήθως το ξέρει πολύ πιο εύκολα, οπότε γίναμε γρήγορα γνωστοί και στο εξωτερικό. Γιατί είμαστε από τα λίγα funds που είχαν συσταθεί με στόχο την αγορά του ενός trillion του 5G παγκοσμίως, οπότε και με προσωπικές επαφές και από συνεργαζόμενες εταιρείες

είχαμε και πολλές συστάσεις για εταιρείες του εξωτερικού και στην Ελλάδα αρκετές, οπότε εμείς αναπτύξαμε φυσικά τα πλεονεκτήματα του Φαιστός, τι παραπάνω κάνει και με αυτόν τον τρόπο προσελκύσαμε τις εταιρείες.

Εμείς είμαστε ένα καθαρά αμοιβαίο κεφάλαιο επιχειρηματικών συμμετοχών και λειτουργούμε σαν ένα venture capital αντίστοιχα του ιδιωτικού τομέα. Βέβαια με όλα τα εχέγγυα διαφάνειας, λογοδοσίας κλπ, να φανταστείτε ότι εμείς είμαστε ένα fund που έχουμε δημοσιευμένο επενδυτικό κανονισμό στην ιστοσελίδα μας, δηλαδή τα κριτήρια με τα οποία επιλέγουμε, πώς θα γίνεται η επικοινωνία με το ταμείο.

Η επένδυση στην Qualcomm

Μια εταιρεία που μπορούμε να αναφέρουμε, η εταιρεία EdgeQ. Αυτή είναι μια αμερικανική εταιρεία. Οι ιδρυτές της είναι μία ομάδα η οποία δούλευε στην Qualcomm, σχεδίαζε τσιπάκια για modem, αυτά που έχουμε στα τηλέφωνα, αυτά που υπάρχουν στους σταθμούς βάσης κινητής τηλεφωνίας οι οποίοι εγκατέλειψαν την εταιρεία, έφτιαξαν μια δική τους εταιρεία και προσπάθησαν να έχουν ένα πολύ φιλόδοξο στόχο. Ποιος είναι αυτός; Να ανασχεδιάσουν τα τσιπάκια της κινητής τηλεφωνίας. Γιατί μπήκαν στην Ελλάδα, γιατί ακριβώς όταν έμαθαν ότι υπάρχει ένα fund το οποίο είναι εξειδικευμένο στο 5G εντυπωσιάστηκαν και όταν μιλήσαμε μαζί τους είπαμε ότι εμείς δεν είμαστε ένα fund που βάζει μόνο λεφτά. Έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε πιλοτικά τεστ στην Ελλάδα σε συνεργασία με πανεπιστήμια, γιατί εμείς έχουμε ένα δίκτυο συνεργασιών με πάνω από 10 οργανισμούς.

Η Ελλάδα με βάση το νόμο 47/27 που σας είπα μπορεί να δώσει συχνότητες που είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο για να κάνει κάποιος πιλοτικά και τα έχουμε δεσμεύσει στο νόμο, ώστε να μπορούν να δοθούν δωρεάν σε μια τέτοια εταιρεία για πιλοτικά. Μπορούμε να τους έχουμε τη συνεργασία, όπως είπα για το R&D και επίσης μπορούμε να τους βρούμε και τον πρώτο πελάτη. Γιατί αυτές οι εταιρείες του δημοσίου που υπάρχουν μπορούν να καταστούν ο πρώτος πελάτης μιας τέτοιας προσπάθειας. Εμείς στην ουσία προσπαθούσαμε να τους πείσουμε να έρθουν σε εμάς, μην πάτε στη Γερμανία ή μη πάτε στην Ιταλία που είναι μια μεγαλύτερη αγορά, ελάτε στην Ελλάδα, εμείς πάμε καλά στο 5G, είδατε ότι έχουμε δημοπρατήσει τις συχνότητες, έχουμε φτιάξει fund και μπορούμε να σας βοηθήσουμε να κάνετε εδώ την ευρωπαϊκή σας θυγατρική. Η φιλοδοξία ήταν αυτή, αλλά πάντα έχεις αμφιβολίες, ξέρεις, στην Ελλάδα ζούμε, γίνεται αυτό; Τελικά νομίζω ότι αν κάνουμε τα πράγματα by the book και πάμε τα πράγματα έτσι όπως πρέπει, θεωρώ μπορούμε να έχουμε καλά αποτελέσματα.

Στο διάστημα με συνεπενδυτή την Aramco

Μια δεύτερη εταιρεία που είναι πολύ σημαντική και είναι μια αγορά που σίγουρα είναι αρκετά ζεστή, όπως λέμε και στην Ευρώπη και πέφτουν και αρκετές χρηματοδοτήσεις πάνω σ’ αυτή είναι η αγορά του διαστήματος, μια εταιρεία που έχουμε επενδύσει είναι η εταιρία OQ Technology η οποία έχει έδρα στο Λουξεμβούργο, γιατί το Λουξεμβούργο είναι μια χώρα η οποία στρατηγικά έχει επιλέξει να επενδύσει στον τομέα του διαστήματος. Αυτή η λοιπόν τι κάνει; Έχει εκτοξεύσει μικροδορυφόρους και οι μικροδορυφόροι αυτοί στην ουσία καλύπτουν υπηρεσίες IoT, αυτό το ίντερνετ των πραγμάτων που λέμε με 5G requirements στο διάστημα, εκεί που δεν υπάρχει κάλυψη επίγεια. Μάλιστα αυτή η εταιρεία τώρα έχει υπογράψει και ένα μνημόνιο με την Telefónica Deutschland. Ώστε στις περιοχές που το δίκτυο της γερμανικής εταιρείας δεν καλυπτει να την καλύπτει.

Eίναι εταιρεία λίγων χρόνων. Ήδη έχει έσοδα βεβαίως. Να φανταστείτε ότι σε αυτόν μπήκαμε με συνεπενδυτή ένα fund της Aramco.

Αισθητήρες για την πρόληψη των πυρκαγιών

Μια εταιρεία που είναι ελληνική και Έλληνας ο ιδιοκτήτης είναι η εταιρεία WINGS ICT η οποία ήταν η έβδομη εταιρεία η οποία είναι μια εταιρεία πληροφορικής. Έχει μια πλατφόρμα η οποία ασχολείται και αυτή με το ότι με το ίντερνετ των πραγμάτων και στην ουσία τι κάνει; Αναπτύσσει λύσεις μέσω αισθητήρων διαφόρων αγορών. Έχει φτιάξει μια πλατφόρμα η οποία ενσωματώνει και δικής της κατασκευής αισθητήρες, αλλά και εμπορικού σκοπού και με αυτό τον τρόπο στην ουσία παρέχει υπηρεσίες για αντίστοιχες λύσεις. Παράδειγμα, η WINGS έχει συμμετάσχει -δεν ξέρω αν πήρε κάποια δημοσιότητα αυτό- σε ένα πιλοτικό που έγινε στην Ιπποκράτειο Πολιτεία με το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης για το θέμα της ανίχνευσης των πυρκαγιών. Στην ουσία, έστησαν μια λύση με θερμικές κάμερες κλπ η οποία λειτούργησε πάνω στην Ιπποκράτειο Πολιτεία. Μέσα σε 3 km ανίχνευσε την πυρκαγιά. Τέτοιες λύσεις υπάρχουν πάρα πολλές που μπορείς να κάνεις με ίντερνετ των πραγμάτων.

Η ιδέα

Η ιδέα για το fund ξεκίνησε το 2019-2020 στο Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, ενόψει των αδειών του διαγωνισμού για τις άδειες παραχώρησης των συχνοτήτων για το 5G. Τότε, αν θυμάστε, δεν υπήρχαν RRF, ούτε Ταμείο Ανάκαμψης. Γενικά οι πόροι χρηματοδότησης ήταν πολύ περιορισμένοι, με αποτέλεσμα τότε, ενόψει αυτών των αδειών, να υπάρξει η πρόταση να δημιουργηθεί ένα ταμείο το οποίο θα χρηματοδοτούνταν εν μέρει από τις προσόδους του διαγωνισμού των αδειών, 25% αυτών των προσόδων, συν την εθελοντική συμμετοχή ιδιωτών, είτε θεσμικών είτε family offices κλπ. Αυτό προέκυψε εξαιτίας του γεγονότος ότι όλες οι πρόσοδοι από τις άδειες των συχνοτήτων πήγαιναν κατευθείαν στο χρέος, οπότε υπήρξε τότε μια διαπραγμάτευση με τον ESN, παρουσιάστηκε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για το 5G, γιατί θυμάστε τότε ήταν βασική προτεραιότητα του Υπουργείου και της χώρας η γρήγορη δημοπράτηση του 5G κλπ. Και εκεί λοιπόν προτάθηκε η λογική, ένα μέρος αυτών της προσόδου να μπει σε ένα ταμείο, ώστε να χρηματοδοτηθούν εταιρείες οι οποίες θα αναπτύσσουν τεχνολογία που θα βασίζεται πάνω στο νέο δίκτυο 5G ή σχετικές τεχνολογίες.

Οι μέτοχοι

Ο anchor investor, το 25% της προσόδου, όπως αναφέρω, ήτανε από τον διαγωνισμό των συχνοτήτων που πλήρωσαν οι πάροχοι κατά τον διαγωνισμό αυτό, η Cosmote και η Vodafone και η Nova τώρα, τότε Wind. Στη συνέχεια, η λογική ήταν να συμμετάσχουν και ιδιώτες επενδυτές, αλλά οι επενδυτές που έπρεπε να συμμετάσχουν θα έπρεπε να είναι σχετικοί με την τεχνολογία και αυτό ήταν και το λογικό. Γι αυτό λοιπόν συμμετείχαν κατά κύριο λόγο η Deutsche Telekom Capital με αντιπρόσωπο εδώ τον ΟΤΕ η οποία καταλάβαινε και από το asset class, το Latsco, το family office της κυρίας Μαριάννας Λάτση το οποίο έχει μπει σε αρκετές εταιρείες τεχνολογίας και έχει βγει και από εταιρείες τεχνολογίας επιτυχημένα από ότι ξέρετε και επίσης το family office του κυρίου Δασκαλόπουλου που και αυτοί έχουν κάνει επενδύσεις σε τεχνολογίες, οπότε γνωρίζουν λίγο το asset class. Οπότε η λογική των μεριδιούχων μπήκε εκεί. Ο πρώτος μεριδιούχος εκ μέρους του δημοσίου είναι η Αναπτυξιακή Τράπεζα Επενδύσεων, το παλιό ΤΑΝΕΟ το οποίο κάνει αυτή τη δουλειά, γιατί έχει και την την προτέρα γνώση με τα funds.

Η πλήρης απομαγνητοφωνηση της συνέντευξης του Αντώνη Τζωρτζακάκη, διευθύνοντος συμβούλου της 5G Συμμετοχές ΑΕ και του επενδυτικού ταμείου Φαιστός, στο podcast ΒΑΒΕΛ

Ν. Φιλιππίδης

Καλώς ήρθες, Αντώνη.

Α. Τζωρτζακάκης

Γεια σου Νίκο.

Ν. Φιλιππίδης

Τι γίνεται, σοβαρά τώρα το ελληνικό κράτος επενδύει και μάλιστα επενδύει σε εταιρείες και έχει φτιάξει και fund;

Α. Τζωρτζακάκης

Ναι, είναι αληθές αυτό, ισχύει από τις 16/03/22 που συστάθηκε το Επενδυτικό Ταμείο Φαιστός. Ήταν μια νομοθετική πρωτοβουλία που υπήρξε με το νόμο 47/27 του 2020 και αφορούσε τη σύσταση ενός ταμείου τεχνολογίας το οποίο θα είχε μεριδιούχους και το δημόσιο και οι ιδιώτες επενδυτές. Ήταν μια καινούργια προσπάθεια που στην ουσία θα αφορούσε την επένδυση σε τεχνολογίες που θα ενισχύονταν από το 5G.

Ν. Φιλιππίδης

Δεν έχουμε συνηθίσει να υπάρχει μια τέτοιου είδους πρωτοβουλία από το συγκεκριμένο δημόσιο, το ελληνικό δημόσιο.

Α. Τζωρτζακάκης

Η ιδέα ξεκίνησε το 19-20 στο Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, ενόψει των αδειών του διαγωνισμού για τις άδειες παραχώρησης των συχνοτήτων για το 5G. Τότε, αν θυμάστε, δεν υπήρχαν RRF, ούτε Ταμείο Ανάκαμψης. Γενικά οι πόροι χρηματοδότησης ήταν πολύ περιορισμένοι, με αποτέλεσμα τότε, ενόψει αυτών των αδειών, να υπάρξει η πρόταση να δημιουργηθεί ένα ταμείο το οποίο θα χρηματοδοτούνταν εν μέρει από τις προσόδους του διαγωνισμού των αδειών, 25% αυτών των προσόδων, συν την εθελοντική συμμετοχή ιδιωτών, είτε θεσμικών είτε family offices κλπ. Αυτό προέκυψε εξαιτίας του γεγονότος ότι όλες οι πρόσοδοι από τις άδειες των συχνοτήτων πήγαιναν κατευθείαν στο χρέος, οπότε υπήρξε τότε μια διαπραγμάτευση με τον ESN, παρουσιάστηκε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για το 5G, γιατί θυμάστε τότε ήταν βασική προτεραιότητα του Υπουργείου και της χώρας η γρήγορη δημοπράτηση του 5G κλπ. Και εκεί λοιπόν προτάθηκε η λογική, ένα μέρος αυτών της προσόδου να μπει σε ένα ταμείο, ώστε να χρηματοδοτηθούν εταιρείες οι οποίες θα αναπτύσσουν τεχνολογία που θα βασίζεται πάνω στο νέο δίκτυο 5G ή σχετικές τεχνολογίες.

Ν. Φιλιππίδης

Εσύ προερχόσουνα από την ιδιωτική αγορά και είναι Γενικός Γραμματέας;

Α. Τζωρτζακάκης

Ναι, εγώ είχα τότε πάνω από 23 χρόνια στον ιδιωτικό τομέα, στο εξωτερικό, στην Ελλάδα, σε μεγάλες εταιρείες, κυρίως τηλεπικοινωνίες και εκείνη την περίοδο ήμουν Γενικός Γραμματέας τηλεπικοινωνιών και ταχυδρομείων. Για αυτό επιταχύνθηκε και το έργο αυτό του 5G.

Ν. Φιλιππίδης

Οπότε φτιάχτηκε η εταιρεία και έβαλε λεφτά το δημόσιο. Ποιοι άλλοι μπήκανε;

Α. Τζωρτζακάκης

Ο anchor investor, το 25% της προσόδου, όπως αναφέρω, ήτανε από τον διαγωνισμό των συχνοτήτων που πλήρωσαν οι πάροχοι κατά τον διαγωνισμό αυτό, η Cosmote και η Vodafone και η Nova τώρα, τότε Wind. Στη συνέχεια, η λογική ήταν να συμμετάσχουν και ιδιώτες επενδυτές, αλλά οι επενδυτές που έπρεπε να συμμετάσχουν θα έπρεπε να είναι σχετικοί με την τεχνολογία και αυτό ήταν και το λογικό. Γι αυτό λοιπόν συμμετείχαν κατά κύριο λόγο η Deutsche Telekom Capital με αντιπρόσωπο εδώ τον ΟΤΕ η οποία καταλάβαινε και από το asset class, το Latsco, το family office της κυρίας Μαριάννας Λάτση το οποίο έχει μπει σε αρκετές εταιρείες τεχνολογίας και έχει βγει και από εταιρείες τεχνολογίας επιτυχημένα από ότι ξέρετε και επίσης το family office του κυρίου Δασκαλόπουλου που και αυτοί έχουν κάνει επενδύσεις σε τεχνολογίες, οπότε γνωρίζουν λίγο το asset class. Οπότε η λογική των μεριδιούχων μπήκε εκεί. Ο πρώτος μεριδιούχος εκ μέρους του δημοσίου είναι η Αναπτυξιακή Τράπεζα Επενδύσεων, το παλιό ΤΑΝΕΟ το οποίο κάνει αυτή τη δουλειά, γιατί έχει και την την προτέρα γνώση με τα funds.

Ν. Φιλιππίδης

Και μαζεύτηκαν πόσα λεφτά;

Α. Τζωρτζακάκης

101 εκατομμύρια.

Ν. Φιλιππίδης

Και οι διαδικασίες ήτανε, πάω και βρίσκω τις κατάλληλες εταιρείες να επενδύσω;

Α. Τζωρτζακάκης

Ακριβώς, η λογική ήταν να επενδύσει σε εταιρείες οι οποίες αναπτύσσουν προϊόντα ή υπηρεσίες, οι οποίες βελτιώνονται από τη χρήση του νέου δικτύου και με αυτό τον τρόπο είπαμε ότι μπορούμε να επενδύουμε και σε ελληνικές εταιρείες και εταιρείες του εξωτερικού, με την προϋπόθεση οι εταιρείες του εξωτερικού να φέρουν μια δραστηριότητα στην Ελλάδα, κάποιο RND ή κάποιο άλλο υποκατάστημα, ώστε να πετύχουμε το δεύτερο στόχο του ταμείου. Ο δεύτερος στόχος, ο δικός μας ήταν να φέρουμε τεχνογνωσία από το εξωτερικό, ειδικά σε τεχνολογίες αιχμής που εμείς εδώ πιθανόν να μην έχουμε ακόμα αναπτύξει, ώστε να ευνοηθεί και το ελληνικό επιχειρηματικό οικοσύστημα, το τοπικό στην Ελλάδα.

Ν. Φιλιππίδης

Τι έκανες; Έκανες χαρτογράφηση εσύ και η ομάδα σου;

Α. Τζωρτζακάκης

Εμείς είμαστε ένα θεματικο fund. Επειδή επενδύουμε μόνο σε εταιρείες τεχνολογίας που βασίζονται στο 5G ή σε υπηρεσίες που βελτιώνονται από το 5G, όταν κάτι είναι θεματικό, η αγορά συνήθως το ξέρει πολύ πιο εύκολα, οπότε γίναμε γρήγορα γνωστοί και στο εξωτερικό. Γιατί είμαστε από τα λίγα funds που είχαν συσταθεί με στόχο την αγορά του ενός trillion του 5G παγκοσμίως, οπότε και με προσωπικές επαφές και από συνεργαζόμενες εταιρείες είχαμε και πολλές συστάσεις για εταιρείες του εξωτερικού και στην Ελλάδα αρκετές, οπότε εμείς αναπτύξαμε φυσικά τα πλεονεκτήματα του Φαιστός, τι παραπάνω κάνει και με αυτόν τον τρόπο προσελκύσαμε τις εταιρείες.

Ν. Φιλιππίδης

Χωρίς τις διαδικασίες του ελληνικού δημοσίου.

Α. Τζωρτζακάκης

Όχι, όχι. Εμείς είμαστε ένα καθαρά αμοιβαίο κεφάλαιο επιχειρηματικών συμμετοχών και λειτουργούμε σαν ένα venture capital αντίστοιχα του ιδιωτικού τομέα. Βέβαια με όλα τα εχέγγυα διαφάνειας, λογοδοσίας κλπ, να φανταστείτε ότι εμείς είμαστε ένα fund που έχουμε δημοσιευμένο επενδυτικό κανονισμό στην ιστοσελίδα μας, δηλαδή τα κριτήρια με τα οποία επιλέγουμε, πώς θα γίνεται η επικοινωνία με το ταμείο.

Ν. Φιλιππίδης

Βγήκατε λοιπόν και αρχίζετε να συζητάτε σε ποιους θα επενδύσετε. Τι βρήκατε;

Α. Τζωρτζακάκης

Ξεκινήσαμε φυσικά προτού συσταθεί το fund, γιατί η εταιρεία διαχείρισης η 5G Ventures είχε συσταθεί πιο πριν, ώστε να συστήσει το fund, γιατί το fund δεν έχει νομική υπόσταση. Η διαχειρίστρια εταιρεία έχει. Οπότε εμείς είχαμε ξεκινήσει να βλέπουμε εταιρείες και πριν συσταθεί το fund στο πλαίσιο της προετοιμασίας. Αυτό ήταν το μεγάλο άγχος που είχαμε, αν θα βρεθούν οι εταιρείες, γιατί μην ξεχνάμε ότι το 5G είναι μια καινούργια αγορά, ακόμα. Είναι μια αγορά που θα φτιάξει μια αγορά ενός trillion, αλλά παρόλα αυτά είναι ακόμα καινούρια τεχνολογία και τα οφέλη της όλα και την ανάπτυξη της δεν την έχουμε δει ακόμα. Μας εξέπληξε το γεγονός ότι και εδώ στην Ελλάδα, αλλά κυρίως στο εξωτερικό βρέθηκαν εταιρείες οι οποίες είχαν πολύ συγκεκριμένα και εντυπωσιακά aspirations και φιλοδοξίες πάνω στην αγορά αυτή, γιατί θέλησαν και αυτοί να μπουν γρήγορα στην αγορά του 5G, ώστε να καταλάβουν την αγορά.

Ν. Φιλιππίδης

Σε τι στάδιο ήταν αυτές οι εταιρείες;

Α. Τζωρτζακάκης

Εμείς σαν fund δεν είμαστε στοχευμένοι στις startup με την έννοια που την έχουμε στην Ελλάδα, γιατί επενδύουμε σε μετέπειτα στάδιο τις εταιρείες που θέλουν να κάνουν growth, αλλά έχουν πάρει μια πρώτη δεύτερη χρηματοδότηση. Φυσικά, αν βρούμε κάτι πολύ ενδιαφέρον και είναι σε πρώιμο στάδιο, το έχουμε εξετάσει και τα έχουμε δει. Η βασική μας στόχευση είναι αυτή. Βέβαια, άλλο στάδιο είναι αυτή που καλείται startup στην Αμερική και μπορεί να έχει valuation 250 εκατομμύρια και μια startup στην Ελλάδα που μπορεί να έχει valuation 30. Αυτά παίζουν ρόλο και σε τι αγορά αναφέρεσαι. Εμείς έχουμε ένα μιξ εταιρειών και υψηλού και χαμηλού valuation.

Ν. Φιλιππίδης

Για μίλησέ μας λίγο για τις εταιρείες που έχετε αυτή τη στιγμή, τις περιπτώσεις που έχετε επενδύσει.

Α. Τζωρτζακάκης

Εμείς γενικά και για λόγους ρίσκου, έχουμε ένα κατανεμημένο πορτφόλιο, εταιρειών. Έχουμε 8 εταιρείες καταρχήν, μέχρι στιγμής. Έχουμε επενδύσει 41,5 εκατομμύρια.

Ν. Φιλιππίδης

Ελληνικές πόσες είναι;

Α. Τζωρτζακάκης

Έχουμε 3 ειδών εταιρείες. Έχουμε ελληνικό ΑΦΜ με Έλληνα ιδρυτή, έχουμε Έλληνα ιδρυτή με ξένο ΑΦΜ, με αμερικανικό ΑΦΜ, αλλά Έλληνας ιδρυτής που δραστηριοποιείται στην Αμερική ή σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Έχουμε επίσης εταιρείες οι οποίες δεν είχαν καμία σχέση με την Ελλάδα. Ο ιδρυτής είναι αλλοδαπός. Η εταιρεία είναι established σε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης κλπ.

Ν. Φιλιππίδης

Πόσα επενδύσατε;

Α. Τζωρτζακάκης

41,5 εκατομμύρια μέχρι τώρα.

Ν. Φιλιππίδης

Ο τελευταίος που ανέφερες, ο Αμερικανός πώς ακούει ότι το γεγονός ότι έρχεται από μια μικρή χώρα σαν την Ελλάδα κάποιος και έχει μια διάθεση να επενδύσει σ’ αυτόν;

Α. Τζωρτζακάκης

Μια εταιρεία που μπορούμε να αναφέρουμε, η εταιρεία EdgeQ. Αυτή είναι μια αμερικανική εταιρεία. Οι ιδρυτές της είναι μία ομάδα η οποία δούλευε στην Qualcomm, σχεδίαζε τσιπάκια για modem, αυτά που έχουμε στα τηλέφωνα, αυτά που υπάρχουν στους σταθμούς βάσης κινητής τηλεφωνίας οι οποίοι εγκατέλειψαν την εταιρεία, έφτιαξαν μια δική τους εταιρεία και προσπάθησαν να έχουν ένα πολύ φιλόδοξο στόχο. Ποιος είναι αυτός; Να ανασχεδιάσουν τα τσιπάκια της κινητής τηλεφωνίας. Γιατί μπήκαν στην Ελλάδα, γιατί ακριβώς όταν έμαθαν ότι υπάρχει ένα fund το οποίο είναι εξειδικευμένο στο 5G εντυπωσιάστηκαν και όταν μιλήσαμε μαζί τους είπαμε ότι εμείς δεν είμαστε ένα fund που βάζει μόνο λεφτά. Έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε πιλοτικά τεστ στην Ελλάδα σε συνεργασία με πανεπιστήμια, γιατί εμείς έχουμε ένα δίκτυο συνεργασιών με πάνω από 10 οργανισμούς. Η Ελλάδα με βάση το νόμο 47/27 που σας είπα μπορεί να δώσει συχνότητες που είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο για να κάνει κάποιος πιλοτικά και τα έχουμε δεσμεύσει στο νόμο, ώστε να μπορούν να δοθούν δωρεάν σε μια τέτοια εταιρεία για πιλοτικά. Μπορούμε να τους έχουμε τη συνεργασία, όπως είπα για το R&D και επίσης μπορούμε να τους βρούμε και τον πρώτο πελάτη. Γιατί αυτές οι εταιρείες του δημοσίου που υπάρχουν μπορούν να καταστούν ο πρώτος πελάτης μιας τέτοιας προσπάθειας. Εμείς στην ουσία προσπαθούσαμε να τους πείσουμε να έρθουν σε εμάς, μην πάτε στη Γερμανία, ξέρω γω ή μη πάτε στην Ιταλία που είναι μια μεγαλύτερη αγορά, ελάτε στην Ελλάδα, εμείς πάμε καλά στο 5G, είδατε ότι έχουμε δημοπρατήσει τις συχνότητες, έχουμε φτιάξει fund και μπορούμε να σας βοηθήσουμε να κάνετε εδώ την ευρωπαϊκή σας θυγατρική. Η φιλοδοξία ήταν αυτή, αλλά πάντα έχεις αμφιβολίες, ξέρεις, στην Ελλάδα ζούμε, γίνεται αυτό; Τελικά νομίζω ότι αν κάνουμε τα πράγματα by the book και πάμε τα πράγματα έτσι όπως πρέπει, θεωρώ μπορούμε να έχουμε καλά αποτελέσματα.

Ν. Φιλιππίδης

Για πες μου για τις υπόλοιπες ιδέες.

Α. Τζωρτζακάκης

Μια δεύτερη εταιρεία που είναι πολύ σημαντική και είναι μια αγορά που σίγουρα είναι αρκετά ζεστή, όπως λέμε και στην Ευρώπη και πέφτουν και αρκετές χρηματοδοτήσεις πάνω σ’ αυτή είναι η αγορά του διαστήματος, μια εταιρεία που έχουμε επενδύσει είναι η εταιρία OQ Technology η οποία έχει έδρα στο Λουξεμβούργο, γιατί το Λουξεμβούργο είναι μια χώρα η οποία στρατηγικά έχει επιλέξει να επενδύσει στον τομέα του διαστήματος. Αυτή η λοιπόν τι κάνει; Έχει εκτοξεύσει μικροδορυφόρους και οι μικροδορυφόροι αυτοί στην ουσία καλύπτουν υπηρεσίες IoT, αυτό το ίντερνετ των πραγμάτων που λέμε με 5G requirements στο διάστημα, εκεί που δεν υπάρχει κάλυψη επίγεια. Μάλιστα αυτή η εταιρεία τώρα έχει υπογράψει και ένα μνημόνιο με την Telefónica Deutschland. Ώστε στις περιοχές που το δίκτυο της γερμανικής εταιρείας δεν καλυπτει να την καλύπτει.

Ν. Φιλιππίδης

Βγάζει λεφτά αυτή ήδη.

Α. Τζωρτζακάκης

Ναι, είναι εταιρεία λίγων χρόνων. Ήδη έχει έσοδα βεβαίως. Να φανταστείτε ότι σε αυτόν μπήκαμε με συνεπενδυτή ένα fund της Aramco.

Ν. Φιλιππίδης

Από Σαουδική Αραβία

Α. Τζωρτζακάκης

Ναι, ναι, η Aramco έχει φτιάξει ένα corporate fund που μπαίνει σε νέες τεχνολογίες, και μπήκαμε με αυτούς.

Ν. Φιλιππίδης

Η Ελλάδα και η Σαουδική Αραβία, στο Λουξεμβούργο για δορυφόρους στο διάστημα.

Α. Τζωρτζακάκης

Και όχι μόνο. Η εταιρεία αυτή επίσης έχει κάνει και μια θυγατρική στην Ελλάδα. Έχουν κάνει μάλιστα και τις πρώτες προσλήψεις μηχανικών και μάλιστα συμμετέχει και σε πρότζεκτ, μεταφέροντας τεχνογνωσία στην Ελλάδα. Ήδη. Αυτό ένα πολύ πετυχημένο παράδειγμα, γιατί πραγματικά ήδη μεταφέρουν τεχνογνωσία γιατί μη ξεχνάτε, η τεχνολογία της OQ πετάει στο διάστημα ήδη. Και το βασικό πρόβλημα που υπάρχει στο space είναι αυτό που λέγεται flight heritage, δηλαδή να έχουμε φτιάξει κάτι, η κάθε χώρα να έχει φτιάξει κάτι το οποίο να έχει πετάξει ήδη. Να μην είναι μόνο παράπλευρα πράγματα του δορυφόρου ή επίγειοι σταθμοί.

Ν. Φιλιππίδης

Εμείς έχουμε κάτι που έχει πετάξει;

Α. Τζωρτζακάκης

Υπάρχουν διάφορες πειραματικές διατάξεις και τώρα νομίζω με το πρόγραμμα των μικροδορυφόρων που έχει εκπονήσει η ελληνική πολιτεία νομίζω θα έχουμε απτά αποτελέσματα και θα έχουμε και το ελληνικό constellation θεωρώ.

Ν. Φιλιππίδης

Άλλες εταιρείες, ελληνικές προσπάθειες;

Α. Τζωρτζακάκης

Μια εταιρεία που είναι ελληνική και Έλληνας ο ιδιοκτήτης είναι η εταιρεία WINGS ICT η οποία ήταν η έβδομη εταιρεία η οποία είναι μια εταιρεία πληροφορικής. Έχει μια πλατφόρμα η οποία ασχολείται και αυτή με το ότι με το ίντερνετ των πραγμάτων και στην ουσία τι κάνει; Αναπτύσσει λύσεις μέσω αισθητήρων διαφόρων αγορών. Έχει φτιάξει μια πλατφόρμα η οποία ενσωματώνει και δικής της κατασκευής αισθητήρες, αλλά και εμπορικού σκοπού και με αυτό τον τρόπο στην ουσία παρέχει υπηρεσίες για αντίστοιχες λύσεις. Παράδειγμα, η WINGS έχει συμμετάσχει -δεν ξέρω αν πήρε κάποια δημοσιότητα αυτό- σε ένα πιλοτικό που έγινε στην Ιπποκράτειο Πολιτεία με το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης για το θέμα της ανίχνευσης των πυρκαγιών. Στην ουσία, έστησαν μια λύση με θερμικές κάμερες κλπ η οποία λειτούργησε πάνω στην Ιπποκράτειο Πολιτεία. Μέσα σε 3 km ανίχνευσε την πυρκαγιά. Τέτοιες λύσεις υπάρχουν πάρα πολλές που μπορείς να κάνεις με ίντερνετ των πραγμάτων.

Ν. Φιλιππίδης

Επειδή μας έλεγες νωρίτερα ότι το 5G έχει πολλές έτσι δυνατότητες οι οποίες ενδεχομένως στην αρχή βιαστήκαμε να πούμε ότι τις έχουμε και προφανώς αυτές αναπτύσσονται. Τι πρέπει να περιμένουμε;

Α. Τζωρτζακάκης

Κοίταξε, όπως έχουμε πει οι εντυπωσιακές εφαρμογές του 5G κι αυτών των τεχνολογιών θα είναι κατά κύριο λόγο στη βιομηχανία. Θα είναι κυρίως σε B2B υπηρεσίες. Ο ανταγωνισμός στις επιχειρήσεις είναι στο κομμάτι της παραγωγικότητας, σωστά; Υπάρχουν οι κουβέντες στην Ελλάδα, αν πρέπει οι μισθοί να είναι χαμηλότεροι, αν πρέπει να εισάγουμε περισσότερη τεχνολογία. Η αρχή είναι η κάθε επιχείρηση θα είναι επιτυχημένη αν έχει υψηλότερη παραγωγικότητα. Οι υποδομές 5G αυτοματοποιούν σε μεγάλο βαθμό την παραγωγική διαδικασία οποιουδήποτε κλάδου, μπορεί να είναι κλάδος μεταποίησης, μπορεί να είναι κλάδος υπηρεσιών. Αυτοματοποιεί τόσο πολύ τη διαδικασία παραγωγής, με αποτέλεσμα η παραγωγικότητα της επιχείρησης να είναι μεγαλύτερη και με αυτό τον τρόπο να μπορεί να σταθεί στο διεθνή ανταγωνισμό. Το όφελος θα είναι αυτό. Όλα αυτά γιατί τα κάνουν; Τα κάνουν ακριβώς για να αυξήσουν την παραγωγικότητα της επιχείρησης. Φανταστείτε μια αλυσίδα παραγωγής, έχοντας κάποια εξαρτήματα εκεί στην αλυσίδα και εσύ να μπορείς με αισθητήρες να κάνεις pre-emptive maintenance αυτού του εργαλείου και να στέλνει στοιχεία για το πόσο σε καλή κατάσταση είναι το μηχάνημα αυτό ή μπορεί να σπάσει.

Ν. Φιλιππίδης

Άρα οι χώρες που θα έχουν ανεπτυγμένο 5G θα έχουν πλεονέκτημα;

Α. Τζωρτζακάκης

Έχουν ήδη δηλαδή αν δείτε παράδειγμα, μπορώ να πω το λιμάνι του Ρότερνταμ.

Α. Τζωρτζακάκης

Αν ψάξετε για τα logistics, για το πόσο έχουν αυτοματοποιηθεί οι διαδικασίες.

Ν. Φιλιππίδης

Εμείς που βρισκόμαστε;

Α. Τζωρτζακάκης

Καταρχήν υπάρχει ο βομβαρδισμός πληροφορίας ο οποίος πέφτει στις εταιρείες από το τι είναι η νέα τεχνολογία, τι σημαίνει. Ένας επιχειρηματίας είναι επενδυτής, βάζει λεφτά. Αν τα λεφτά αυτά που θα βάλει σε μια τεχνολογία τα αφαιρεί από κάπου αλλού. Άρα τώρα νομίζω είμαστε στη φάση που να ξεκαθαρίσει το νέφος. Ποια είναι τα benefits αυτά της κάθε εταιρείας.

Ν. Φιλιππίδης

Σε σχέση και με το κόστος.

Α. Τζωρτζακάκης

Ακριβώς, ακριβώς και σε σχέση και με παραδοσιακές τεχνολογίες, δηλαδή είχαμε πάντα μια ερώτηση, γιατί να βάλω ένα ιδιωτικό δίκτυο 5G στην επιχείρησή μου και να μην έχω wi-fi. Ναι, αλλά όταν έχεις wi-fi που είναι μια συχνότητα η οποία δεν είναι αδειοδοτημένη, τα στάνταρ της ασφάλειας είναι χαμηλότερα και χρησιμοποιείς αυτού του είδους τη διασυνδεσιμότητα, αν πέσει όμως θα χάσεις το εργοστάσιο, θα χάσεις την παραγωγή για μια – δύο μέρες. Δεν μπορείς να το κάνεις αυτό.

Ν. Φιλιππίδης

Ενώ το ιδιωτικό 5G;

Α. Τζωρτζακάκης

Το ιδιωτικό 5G έχει ένα liability, που αγγίζει το 100%. Αυτή είναι η διαφορά, έχει μεγαλύτερο κόστος μεν αλλά η διαθεσιμότητα της διασύνδεσης είναι τεράστια.

Ν. Φιλιππίδης

Τα κόστη είναι ακριβά; Ξέρουμε ότι οι τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες συνολικά στην Ελλάδα πάντα ήταν ακριβότερες και παραμένουν ακριβότερες.

Α. Τζωρτζακάκης

Νομίζω ότι αυτό είναι ένα στερεότυπο που μας ακολουθεί. Υπήρξαν ακριβότερες, αλλά αν δείτε, αν θυμάμαι καλά, όταν απελευθερώθηκαν οι τηλεπικοινωνίες στην Ελλάδα η αστική μονάδα, αν δεν κάνω λάθος, έκανε 10 δραχμές. Η αστική μονάδα για να μιλήσεις Παγκράτι – Ακροπολη. Τώρα μιλάνε όλοι unlimited. Νομίζω ότι οι τιμές έχουν πέσει πάρα πολύ αν συγκρίνει κανείς τα τελευταία 20 χρόνια. Νομίζω ότι όσο ωριμάζει η τεχνολογία αυτή και το κόστος έρχεται πιο κάτω, αλλά θεωρώ ότι αυτοί οι οποίοι επενδύουν στα αρχικά στάδια θα έχουν στην ουσία το benefit ότι θα είναι οι πρώτοι και θα μπορούν να αδράξουν τα αποτελέσματα νωρίτερα από ότι όταν μπουν και οι υπόλοιποι. Υπήρχε κι αυτός ο τεράστιος γεωπολιτικός πόλεμος Ηνωμένων Πολιτειών – Κίνας για το 5G πριν 2 χρόνια. Ποιος ακριβώς θα καταφέρει να έχει προβάδισμα σε αυτά τα βασικά resources.

Ν. Φιλιππίδης

Είναι σημαντικό το θέμα των τηλεπικοινωνιών, αλλά σε μια χώρα που η επιχειρηματικότητα δεν είναι πολύ ανεπτυγμένη έχουμε δει αυτές τις προσπάθειες των νεοφυών επιχειρήσεων. Φαινόταν σαν να υπάρχει μια κόπωση πριν από ένα χρόνο. Έχει πάρει πάλι μπροστά; Το λέω αυτό γιατί πολλά από τα κεφάλαια τα οποία επενδύονται σε αυτές τις εξαιρέσεις, οφείλονται και στα μηδενικά επιτόκια, τα οποία τώρα δεν υπάρχουνε.

Α. Τζωρτζακάκης

Ναι, στην παροχή χρήματος αυτό ισχύει και στην αγορά του Venture capital που είμαστε εμείς. Το χρήμα αυτό μπήκε και σε καλές εταιρείες μπήκε σε μέτριες εταιρείες, μπήκε και σε εταιρείες που δεν είναι καλές. Αν και βέβαια μην ξεχνάμε ότι όταν κάποιος επενδύει και μπαίνει στο μετοχικό κεφάλαιο μιας εταιρείας πρώιμης πάντα διατρέχει τον κίνδυνο. Όταν κάνεις μια εταιρεία επιχειρηματικών συμμετοχών δεν είναι να βάλεις τα λεφτά σου στην τράπεζα και να περιμένεις τον τόκο. Έχει το ρίσκο της επιχειρηματικότητας μέσα του είναι ενδογενές το ρίσκο το οποίο υπάρχει στην επιχειρηματικότητα. Άρα, κάποιες εταιρείες θα βγουν, κάποιες εταιρείες δεν θα βγουν, κάποιες εταιρείες θα αποτύχουν, κάποιες εταιρείες θα πετύχουν με λαμπρό τρόπο. Αυτό ισχύει. Θεωρώ ότι αυτό που είδαμε το ‘21 κατα κυριο λογο, η αγορά από τότε της προσφοράς χρήματος, έχει πέσει 40 – 50%, εξαρτάται από την αγορά που κοιτάμε. Ίσως είναι και ένας ορθολογισμός, αυτός. Νομίζω ότι ίσως αυτό είχε πάρει το χαρακτήρα μιας υπερβολής.

Ν. Φιλιππίδης

Στο ελληνικό οικοσύστημα το μέλλον ποιο είναι; Υπάρχουν νέες προσπάθειες; Το λέω αυτό γιατί πολλές φορές η ανεργία ενδεχομένως, η αδυναμία να βρει κάποιος μια καλά αμειβόμενη δουλειά είναι και ένα κίνητρο για να επιχειρήσει, ενώ τώρα οι δουλειές σε αυτό τον κλάδο, τον κλάδο το δικό σας είναι άφθονες και οι αμοιβές όπου σε βρει.

Α. Τζωρτζακάκης

Στη διάρκεια της κρίσης είπαμε ότι όταν πια οι βασικοί τομείς της παραγωγικής δραστηριότητας έχουν πληγεί, επίσης η πολιτεία, το κράτος ως εργοδότης πρακτικά έχει καταρρεύσει στην περίοδο της κρίσης είπαμε ότι αυτό είναι μια ευκαιρία για τους ανθρώπους να αναπτύξουν την επιχειρηματικότητα. Είχε υπάρξει συγκεκριμένη επιχειρηματολογία για αυτό το πράγμα, ότι στην ουσία υπήρξε ένα κύμα, όπου νεαροί founders, ομάδες, καταρτισμένοι άνθρωποι ξεκίνησαν το δικό τους ταξίδι, στηριζόμενοι στις δικές τους δυνάμεις και πήγαν και πολύ καλά οι περισσότεροι θα έλεγα. Τώρα είμαστε σε μια άλλη φάση. Είμαστε σε μια φάση, όπου το κράτος μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης είναι τεράστιος εργοδότης. Έργα πληροφορικής, ψηφιοποιήσεις. Το ίδιο ισχύει και για τον ιδιωτικό τομέα, με αποτέλεσμα ίσως αυτό το νέο περιβάλλον να αποστραγγίζει σημαντικά resources και ανθρώπινο δυναμικό που θα μπορούσε να κατευθυνθεί σε νεοφυείς εταιρείες. Βέβαια, υπάρχει μια -μην παρεξηγηθώ σ’ αυτό- υπάρχει και μια κληρονομιά, δηλαδή έχει δημιουργηθεί ένα κλίμα και ήδη πάνε ακόμα καλύτερα. Υπάρχουν εταιρείες. Παρόλα αυτά, μην ξεχνάμε ότι η χωρητικότητα σε ανθρώπινο δυναμικό δεν είναι ανεξάντλητη, δηλαδή ο ένας πρακτικά παίρνει χωρητικότητα του αλλου. Αυτό είναι. Δηλαδη αν εχεις ένα νέο απόφοιτο που λέω συνήθως, του Πολυτεχνείου πολύ καλό που είσαι ένας εξαιρετικός μηχανικός με ειδικές γνώσεις και τα λοιπά και του προσφερθεί μια θέση με αβέβαιο μέλλον, ναι μεν όμως με προοπτική να κάνω μια καταπληκτική εταιρεία ή μια θέση σε μία μεγάλη συμβουλευτική που έχει πάρει κάποια έργα, ας πούμε και τα λοιπά και πρέπει να τα υλοποιήσει, όπου θα είναι και πιο άνετο περιβάλλον και θα σχεδιάζει και δεν θα είχε αυτή την απαίτηση και δε θα πάρει και όλο αυτό το ρίσκο. Δεν ξέρω τι θα αποφάσιζε. Δηλαδή πρέπει να καλλιεργήσουμε την κουλτούρα του ρίσκου, αλλά από την άλλη να δίνουμε και κίνητρα για αυτό το ρίσκο.

Ν. Φιλιππίδης

Από την άλλη είναι ένα ερώτημα, είναι πόσο εύκολο είναι να είναι κανείς tech επενδυτής στην Ελλάδα;

Α. Τζωρτζακάκης

Δεν ξέρω αν μπορώ να το χαρακτηρίσω ευκολο ή δυσκολο. Το σημαντικό είναι ότι πάντα υπάρχουν καλές προσπάθειες. Πάντα υπάρχουνε genius άνθρωποι, πάντα υπάρχουν ομαδικές προσπάθειες, γιατί ένας μόνος του δεν κάνει τίποτα. Πρέπει να υπάρχει ομάδα πίσω από αυτό οι οποίοι πρέπει να έχουν και την όρεξη να προχωρήσουν και τα λοιπά. Υπάρχουν οι δυνατότητες στην Ελλάδα. Δεν θα έλεγα ότι η Ελλάδα είναι πίσω σε θέματα τεχνολογίας. Αυτές οι ενέργειες και οι προσπάθειες που είναι να γίνουν, θα γίνουν. Αυτό που πιστεύω είναι τα παραδείγματα που δίνουμε να είναι αυτά τα παραδείγματα ρίσκου φιλοδοξίας, προσπάθειας, τόλμης.

Ν. Φιλιππίδης

Κάτι τελευταίο, τα δικά σχέδια για το μέλλον; Έχετε κάποιες επενδύσεις ώριμες αυτή τη στιγμή που πλησιάζετε;

Α. Τζωρτζακάκης

Η πιο παλιά μας εταιρεία είναι περίπου ένα χρόνο και κάτι δηλαδή είναι πολύ σύντομα ακόμα. Όμως εξετάζουμε σε αρχικό στάδιο τη δυνατότητα δημιουργίας ενός δεύτερου fund παραδείγματος χάρη, γιατί έτσι γίνεται συνήθως, αφού έχουμε επενδύσει ένα μεγάλο κομμάτι, κοιτάμε να δούμε ποιες είναι οι δυνατότητες, πώς μπορούμε να συνεργαστούμε και με άλλους, ώστε να μεγαλώσουμε λίγο το footprint αυτό, πάντα στον τομέα της τεχνολογίας, αυτό που ξέρουμε καλά σε αυτό που πιστεύουμε ότι μπορούμε να βοηθήσουμε και σε αυτό που πιστεύω ότι έχει ανάγκη παραγωγικός ιστός της χώρας.

Ν. Φιλιππίδης

Πόσες εταιρείες κοιτάτε αυτήν τη στιγμή;

Α. Τζωρτζακάκης

Οι επίσημες ήταν πάνω από 62, αλλά οι ανεπίσημες εταιρείες που δεν μας έχουν υποβάλλει πρόταση, αλλά συζητήσαμε στην αρχή, γιατί προφανώς δεν ήταν ώριμες ακόμα και τα λοιπά είναι εκατοντάδες.

Ν. Φιλιππίδης

Έρχονται σε εσάς ή πάτε εσείς σε αυτούς;

Α. Τζωρτζακάκης

Έρχονται αυτοί. Νομίζω γίνεσαι γνωστός από ένα σημείο και μετά, ο ένας το λέει στον άλλον και από τη δημοσιότητα, νομίζω έρχονται.

Ν. Φιλιππίδης

Τι επίπεδο συναντάτε;

Α. Τζωρτζακάκης

Στην Ελλάδα λίγο πιο ανώριμο. Είναι περισσότερο στο θέμα της ιδέας ακόμα λίγο ή κάποια πράγματα που δεν είναι τόσο ώριμα ακόμα στο επιχειρηματικό επίπεδο, δηλαδή είναι στο επίπεδο της σύλληψης, συνεργαζόμαστε και με τα ερευνητικά κέντρα, έχουμε πάει στο Αθηνά, στο Δημόκριτο για να δούμε οι ερευνητικές ομάδες εκεί την βγάζουν. Μήπως βγει από εκεί κάτι σημαντικό, που μπορεί ο ερευνητής να το βλέπει τεχνικά, αλλά εμείς να το δούμε και εμπορικά. Η επαφή που έχουμε είναι η

επαφή ανθρώπων της τεχνολογίας, όχι ανθρώπων του χρηματοοικονομικού τομέα με την αυστηρή έννοια που θα δουν μόνο τα οικονομικά στοιχεία, θα μιλήσουν μόνο για αποδώσεις. Εμάς μας βλέπουν λίγο σαν συνέχεια και σαν βοηθούς της δικής τους προσπάθειας στην τεχνολογία. Καταλαβαίνουμε τι μας λένε, προσπαθούμε να τους βοηθήσουμε. Πολλές φορές μας ζητάνε και γνώμες πώς να κινηθούν, χωρίς να είναι επίσημη η συμμετοχή.

Ν. Φιλιππίδης

Και καθοδήγηση, φαντάζομαι.

Α. Τζωρτζακάκης

Και καθοδήγηση. Ναι ναι.

Ν. Φιλιππίδης

Νομίζω ότι πήραμε μια πολύ καλή γεύση, πως είναι ένα ενδιαφέρον κομμάτι κρατικής επιχειρηματικότητας, διαφορετικό από αυτό που είχαμε συνηθίσει. Θέλω να σε ευχαριστήσω θερμά Αντώνη Τζωρτζακάκη, για το χρόνο σου.

Α. Τζωρτζακάκης

Ευχαριστώ κι εγώ πολύ Νίκο, για την ευκαιρία.