2024: Τι προβλέπουν οι «γκουρού» για έναν κόσμο που διαρκώς μεταβάλλεται

Οι γεωπολιτικές προκλήσεις, οι εκλογές σε πανίσχυρες οικονομίες, η πορεία των επιτοκίων, η εξάπλωση της τεχνητής νοημοσύνης και οι προσπάθειες για τη στροφή προς μια πιο πράσινη μετάβαση εν μέσω μεγάλης κλιματικής αλλαγής είναι οι μεγάλες προκλήσεις για την ευρωπαϊκή και την παγκόσμια οικονομία μέσα στο 2024.

Ο Οικονομικός Ταχυδρόμος παρουσιάζει σήμερα τον Καζαμία του 2024, με τη συμβολή διεθνών μέσων με ηγετική θέση στην έγκυρη και έγκριτη παγκόσμια ενημέρωση, μεγάλων οίκων και διεθνών αναλυτών που προχωρούν σε προβλέψεις σε έναν κόσμο που διαρκώς μεταβάλλεται.

Πόλεμοι: Πώς διαμορφώνεται το ομιχλώδες τοπίο – Τι περιμένουμε το 2024

-Στα γεωπολιτικά μαίνονται ήδη δύο μεγάλες συγκρούσεις σε Ουκρανία και σε Λωρίδα της Γάζας και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τι θα γίνει στη συνέχεια καθώς σε πολλές περιοχές του κόσμου το θερμόμετρο ανεβαίνει –από την Ευρώπη στη Μέση Ανατολή κι από εκεί ακόμη και στην Κίνα με τις κόντρες που έχουν ξεκινήσει για την Ταϊβάν.

-Εκλογές κλειδιά θα μπορεί να αποτελέσουν την απαρχή για μεγαλύτερη σταθεροποίηση –ή απαρχή νέας αστάθειας- αφού προς τις κάλπες οδεύουν μέσα στο 2024 μεταξύ άλλων οι ΗΠΑ, η Ινδία και η Ινδονησία.

-Μεγάλες κεντρικές τράπεζες και κυρίως η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα καλούνται να αποφασίσουν εάν και πότε και πόσο θα αλλάξουν πολιτική μετά από ενάμισι περίπου χρόνο πολύ υψηλών επιτοκίων.

-Η τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) μοιάζει ασταμάτητη με τις εξελίξεις συνεχώς να τρέχουν –και μαζί τις ανησυχίες για το πώς θα επηρεάσουν όλα αυτά όχι μόνο τις επιχειρήσεις αλλά και την απασχόληση και εν τέλει όλη την κοινωνία.

-Πολλές είναι οι υποσχέσεις που έχουν δοθεί για την πράσινη μετάβαση την ώρα που το κλίμα ανά τον κόσμο αλλάζει και πολλοί ειδικοί προειδοποιούν ότι εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα πλησιάζουμε ή έχουμε φτάσει σε δρόμο χωρίς επιστροφή.

Οι προβλέψεις είναι πολλές, άλλες περισσότερο κι άλλες λιγότερο αισιόδοξες, με κοινό παρονομαστή όσα απασχολούν σήμερα μεγάλο μέρος της κοινωνίας και της οικονομίας για τις αλλαγές και τις προκλήσεις που βρίσκονται προ των πυλών:

Thomson Reuters

Η δημοκρατία αντιμετωπίζει πολλαπλές απειλές και πιέσεις σε όλο τον κόσμο. Αν και αυτή ήταν μια εξέλιξη πολλών διαδοχικών ετών, το 2024 θα είναι μια ιδιαίτερα τεταμένη χρονιά καθώς περισσότερες από 50 χώρες και περιφερειακοί φορείς οδεύουν προς σημαντικές εκλογές, προειδοποιεί το διεθνές ειδησεογραφικό πρακτορείο.

Μία από τις σημαντικότερες εκλογές θα είναι αυτές στις ΗΠΑ. «Θα είναι μια αποφασιστική στιγμή για το μέλλον της αμερικανικής δημοκρατίας, η οποία έχει διαβρωθεί από την κομματική πόλωση, την παραπληροφόρηση, την καταστολή των ψηφοφόρων και τις επιθέσεις στην ακεραιότητα του εκλογικού συστήματος», αναφέρεται. Σημαντικές εκλογές θα διεξαχθούν στην Ινδία -που είναι πλέον η πολυπληθέστερη χώρα στον κόσμο.

Η Ταϊβάν εκτιμάται ότι θα συνεχίσει να αποτελεί σημείο ανάφλεξης για τις σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας, καθώς το νησί που η Κίνα βλέπει ως κυρίαρχο έδαφός της προετοιμάζεται για δημοκρατικές εκλογές στα μέσα Ιανουαρίου. Οι εκλογές στην Ινδονησία, τη μεγαλύτερη χώρα στον κόσμο με μουσουλμανική πλειοψηφία και μια ανερχόμενη οικονομική δύναμη, θα είναι μια δοκιμασία της δημοκρατικής ανθεκτικότητάς της και του ρόλου της στη Νοτιοανατολική Ασία.

Στο μέτωπο της οικονομίας, τέσσερα χρόνια μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, «η διεθνής οικονομία παραμένει εύθραυστη και αβέβαιη. Η πανδημία εξέθεσε και επιδείνωσε τις δομικές αδυναμίες και τα τρωτά σημεία μιας διασυνδεδεμένης παγκόσμιας οικονομίας, μιας οικονομίας που αρχίζει να διασπάται σε αντίπαλα μπλοκ. Ενώ δυνητικά βρίσκεται μόνο στα πρώτα του στάδια (…) η συνολική επανευθυγράμμιση του παγκόσμιου εμπορίου (…) θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στον κόσμο. Οι αλυσίδες εφοδιασμού θα αναδιαμορφωθούν, οι σχέσεις μεταξύ των εταιρειών θα πρέπει να προσαρμοστούν και αναμφίβολα θα προκύψει νέος ανταγωνισμός», εκτιμάται. Μια βασική πρόκληση που αντιμετωπίζει η παγκόσμια οικονομία μέχρι το 2024 συνεχίζει να είναι ο πληθωρισμός.

Bloomberg

Η πιο ζεστή χρονιά που έχει καταγραφεί, πόλεμοι χωρίς τέλος, βαθύτερη πόλωση: Το 2023 δεν θα είναι εύκολο να ξεχαστεί και θα συνεχίσει να επηρεάζει το 2024 σημειώνει το Bloomberg που κάνει λόγο για  «έκρηξη της βίας μεταξύ του Ισραήλ και των Παλαιστινίων» η οποία αποτελεί μια ακόμη «καταστροφή για έναν κόσμο που έχει ήδη κουραστεί από το αιματηρό αδιέξοδο στο οποίο έχει φτάσει η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία».

Οι κραδασμοί της κλιματικής αλλαγής εξακολουθούν να εξαπλώνονται, με τις πλημμύρες να σκοτώνουν χιλιάδες ανθρώπους στη Λιβύη, την ξηρασία να μπαίνει για τρίτο έτος στην Αφρική και φονικές πυρκαγιές να καταστρέφουν τη Χαβάη, σημειώνεται μεταξύ άλλων.

«Πολιτικά, η Ευρώπη βλέπει την άνοδο του δεξιού λαϊκισμού που ανθίζει στις ΗΠΑ, με τη μετανάστευση και το περιβάλλον μεταξύ των σημείων ανάφλεξης», σημειώνεται ενώ γίνεται και λόγος για καλύτερα νέα καθώς οι ΗΠΑ και η Κίνα προχώρησαν σε δεσμεύσεις για περισσότερη συνεργασία. Επίσης η σύνοδος κορυφής για το κλίμα COP28 ολοκληρώθηκε με μια συμφωνία που δεσμεύει τον κόσμο για πρώτη φορά να απομακρυνθεί από τα ορυκτά καύσιμα. Τα ανήσυχα βλέμματα στρέφονται στις αμερικανικές εκλογές του 2024, προσθέτει ακόμη το διεθνές ειδησεογραφικό πρακτορείο.

Financial Times

Η οικονομία της ευρωζώνης οδεύει προς μέτρια ανάπτυξη το 2024, παρά το γεγονός ότι οι μισθοί αυξάνονται ταχύτερα από τον πληθωρισμό για πρώτη φορά σε τρία χρόνια, σύμφωνα με έρευνα των Financial Times σε οικονομολόγους.

«Σχεδόν τα δύο τρίτα των 48 οικονομολόγων που συμμετείχαν στην έρευνα των FT πιστεύουν ότι το μπλοκ του ενιαίου νομίσματος βρισκόταν ήδη σε ύφεση – συνήθως ορίζεται ως δύο συνεχόμενα τρίμηνα του ΑΕΠ που συρρικνώνεται από το προηγούμενο τρίμηνο», σημειώνεται. Οι περισσότεροι ερωτηθέντες προέβλεψαν ότι η τρέχουσα συρρίκνωση θα είναι ρηχή και θα διαρκέσει λίγο με ήπια θετική ανάπτυξη να επιστρέφει το πρώτο τρίμηνο του 2024. Ωστόσο, εκτιμούν ότι συνολικά το 2024 θα φέρει μόνο ασθενή ανάπτυξη και προειδοποίησαν ότι τα υψηλά επιτόκια, η πιθανή αναταραχή στην αγορά ενέργειας και η γεωπολιτική αστάθεια θα μπορούσαν ακόμη να προκαλέσουν περισσότερα προβλήματα.

Κατά μέσο όρο, οι οικονομολόγοι που συμμετείχαν στην έρευνα των FT προέβλεψαν ότι η οικονομία της ευρωζώνης θα αναπτυχθεί λίγο περισσότερο από 0,6% το 2024. Ήταν πιο απαισιόδοξοι από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το ΔΝΤ, τα οποία έχουν προβλέψει ότι η οικονομία του μπλοκ θα αναπτυχθεί κατά 0,8% και 1,2% αντίστοιχα.

Allianz

«Το 2024 αναμένεται να είναι έτος με σημαντικές πολιτικές αναταραχές και οικονομική αστάθεια. Καθώς οι χώρες που αντιπροσωπεύουν το 60% του παγκόσμιου ΑΕΠ κατευθύνονται στις κάλπες, οι κυβερνήσεις, οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά υιοθετούν μια ευρέως διαδεδομένη στάση αναμονής που πιθανότατα θα καθυστερήσει κρίσιμες οικονομικές αποφάσεις», αναφέρει ο οίκος.

Αυτή η αυξημένη αβεβαιότητα φαίνεται μεγαλύτερη σε χώρες όπως η Κίνα, η Γερμανία και η Βρετανία. Η Allianz Research προειδοποιεί ότι αυτή η αβεβαιότητα θα μπορούσε να λειτουργήσει ως αρνητικό σοκ προσφοράς, αυξάνοντας δυνητικά τις τιμές και περιορίζοντας την παραγωγή, τις επενδύσεις και την κατανάλωση.

Η Allianz κάνει ιδιαίτερα αναφορά στο φαινόμενο του λαϊκισμού. Όπως αναφέρει, «επί του παρόντος, πάνω από το ένα τέταρτο των εθνών του κόσμου είναι υπό λαϊκιστική ηγεσία, ένα στυλ διακυβέρνησης που συνδέεται με 10% χαμηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε περίοδο 15 ετών, σε σύγκριση με τα αντίστοιχα μη λαϊκιστικά».

Στην Ευρώπη η κατάσταση χαρακτηρίζεται ως επισφαλής. «Τα ζητήματα του πληθωρισμού και της μετανάστευσης έχουν τροφοδοτήσει τον δεξιό λαϊκισμό, εγείροντας ανησυχίες για τη σύνθεση του επερχόμενου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Υπάρχει φόβος ότι μπορεί να τείνει προς αντιπεριβαλλοντικές και αντιμεταναστευτικές θέσεις, εμποδίζοντας ενδεχομένως τη σημαντική πρόοδο σε τομείς όπως η θεσμική μεταρρύθμιση και η ενεργειακή ασφάλεια», σημειώνεται.

Goldman Sachs

Η Goldman Sachs Research αναμένει ότι η παγκόσμια οικονομία θα ξεπεράσει τις προσδοκίες το 2024, όπως έκανε το 2023. Αυτή η προοπτική βασίζεται στην πρόβλεψη των οικονομολόγων της επενδυτικής τράπεζα για ισχυρή αύξηση του εισοδήματος εν μέσω μείωσης του πληθωρισμού και ισχυρής αγοράς εργασίας, στην προσδοκία ότι οι αυξήσεις επιτοκίων έχουν ήδη επιφέρει τα μεγαλύτερα χτυπήματα στην αύξηση του ΑΕΠ και στην άποψη ότι η μεταποίηση θα ανακάμψει. Οι κεντρικές τράπεζες, εν τω μεταξύ, θα έχουν χώρο να μειώσουν τα επιτόκια εάν ανησυχούν για την επιβράδυνση της οικονομίας.

Το παγκόσμιο ΑΕΠ προβλέπεται να αυξηθεί κατά 2,6% το επόμενο έτος. Οι οικονομολόγοι της τράπεζας αναμένουν ότι η ανάπτυξη των ΗΠΑ θα ξεπεράσει ξανά τις αντίστοιχες ανεπτυγμένες αγορές .

JPMorgan

Η μεγαλύτερη αμερικανική τράπεζα επικεντρώνεται στην οικονομία των ΗΠΑ και αναφέρει πως η οικονομική ανάπτυξη είναι πιθανό να επιβραδυνθεί το 2024, καθώς οι επιπτώσεις της νομισματικής πολιτικής έχουν ευρύτερες επιπτώσεις και οι ούριοι άνεμοι μετά την πανδημία εξασθενούν. Εκτιμά ότι η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ θα βαδίσει στη γραμμή μεταξύ ελαφράς επέκτασης και ήπιας προσγείωσης. «Αφού παρακολουθήσαμε μια καλύτερη από την αναμενόμενη αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ 2,8% το 2023, προβλέπουμε ρυθμό επέκτασης κάτω από την τάση του 0,7% το 2024», σημειώνεται. Εκτιμάται ότι ο κύκλος αυξήσεων των επιτοκίων του δολαρίου έχει ολοκληρωθεί αφήνοντας τη FED σε αναμονή μέχρι τα μέσα του 2024. Προβλέπονται μειώσεις 25 μονάδων βάσης από τον Ιούνιο, φέρνοντας το εύρος στόχου των Fed Funds στο 4,00%-4,25% στο τέλος του 2024. Η μεγαλύτερη από την αναμενόμενη δημοσιονομική ώθηση στην οικονομία των ΗΠΑ το 2023 θα μπορούσε να μετατραπεί σε ελαφρύ αντίθετο άνεμο το 2024, προστίθεται.

Fitch Ratings

Σε πιο τεχνοκρατικούς όρους ο διεθνής οίκος αξιολόγησης εκτιμά ότι η παγκόσμια ανάπτυξη διατηρήθηκε σε καλά επίπεδα το 2023 λόγω της ομαλοποίησης της κατανάλωσης στην Κίνα και της ανάκαμψης της ανάπτυξης των ΗΠΑ, οι οποίες αντιστάθμισαν την απότομη επιβράδυνση στην Ευρώπη στον απόηχο του περιφερειακού ενεργειακού σοκ του 2022. «Ωστόσο, με τον πλήρη αντίκτυπο της πρόσφατης νομισματικής σύσφιξης να είναι ακόμη αισθητός, τη συνεχιζόμενη ύφεση των ακινήτων της Κίνας και την οικονομία της ευρωζώνης να παραμένει στάσιμη, η παγκόσμια ανάπτυξη αναμένεται να μειωθεί απότομα στο 2,1% το 2024», αναφέρει η Fitch Ratings.

Οι κεντρικές τράπεζες ανησυχούν για την πρόωρη δήλωση νίκης στον αγώνα κατά του πληθωρισμού και θα διατηρήσουν τα επιτόκια «περιοριστικά» για κάποιο χρονικό διάστημα, όπως εκτιμάται. Η FED αναμένεται να διατηρήσει τα επιτόκια σε αναμονή μέχρι τον Ιούλιο και στη συνέχεια να μειώσει κατά 100 μονάδες βάσης μέχρι το τέλος του έτους σε 4,75 %, σημειώνεται. Η ΕΚΤ αναμένεται να αρχίσει να χαλαρώνει τον Απρίλιο, μειώνοντας τα επιτόκια κατά 75 μονάδες βάσης μέχρι το τέλος του έτους, διαμορφώνοντας το επιτόκιο κύριας αναχρηματοδότησης στο 3,75%. Αντίθετα, η Τράπεζα της Ιαπωνίας αναμένεται να αυξήσει το βασικό της επιτόκιο το επόμενο έτος.

EY

Το 2024, η τεχνητή νοημοσύνη και οι εξελίξεις από άκρη σε άκρη σους ωκεανούς θα αναδυθούν ως νέα ζητήματα που θα οδηγούν σε γεωπολιτικό ανταγωνισμό και θα οδηγούν τη δυναμική των κανονιστικών ρυθμίσεων, εκτιμά η ΕΥ.

Όπως σημειώνεται, «για να ευδοκιμήσουν σε αυτή τη νέα εποχή, οι εταιρείες πρέπει να προσαρμόσουν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα, τις στρατηγικές, τις αλυσίδες εφοδιασμού και τα σχέδια βιωσιμότητας», Ειδικά για το ΑΙ αναφέρεαι πως με βάση τη δυναμική του 2023, «η γεωπολιτική της τεχνητής νοημοσύνης θα γίνει πιο σημαντική το 2024. Οι κυβερνήσεις θα αγωνιστούν για να ρυθμίσουν την τεχνητή νοημοσύνη για να μειώσουν τις πιθανότητες κοινωνικοπολιτικών κινδύνων. Αλλά οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα προσπαθήσουν ταυτόχρονα να προωθήσουν την εγχώρια καινοτομία της τεχνητής νοημοσύνης για να ανταγωνιστούν στη γεωπολιτική αρένα. Ως αποτέλεσμα, η τεχνητή νοημοσύνη θα αποτελέσει κεντρική δυναμική στις σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας. Το 2024 οι διπλές προσπάθειες για καινοτομία και εποπτεία της τεχνητής νοημοσύνης θα επιταχύνουν τη στροφή προς ξεχωριστά γεωπολιτικά μπλοκ», σημειώνεται.