Ακρίβεια και ελληνικά παράδοξα

Ας κρατήσουμε μικρό καλάθι προς το παρόν για τα αποτελέσματα του «ανένδοτου» που κήρυξε η κυβέρνηση στην ακρίβεια. Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά πότε και σε ποιον βαθμό τα μέτρα αυτά θα αποδώσουν. Η πρόσφατη ιστορία δείχνει ότι ο πληθωρισμός εξαγγελιών και υποσχέσεων δεν αρκεί για να παραγάγει απτά και μόνιμα αποτελέσματα.

Οι εγχώριες στρεβλώσεις που τρέφουν χρόνια την ακρίβεια δεν είναι εύκολο να περιοριστούν, αν δεν υπάρχει ισχυρή βούληση και συνέπεια. Η αισχροκέρδεια και οι ολιγοπωλιακές πρακτικές έχουν αποκτήσει ενδημικά χαρακτηριστικά που δεν εξαλείφονται με ευχολόγια, πλημμελείς ελέγχους και πρόστιμα, ούτε με παρακλήσεις προς τους επιχειρηματίες να περιορίσουν τα περιθώρια κέρδους.

Και δεν είναι μόνο οι εγχώριες αδυναμίες. Οι εισαγόμενες πιέσεις συνεχίζονται και φαίνεται ότι θα συνεχιστούν. Οι εστίες αναζωπύρωσης των τιμών λαμβάνουν τη μορφή Λερναίας Υδρας με αλλεπάλληλα χτυπήματα στη διεθνή εφοδιαστική αλυσίδα, ενώ η υπερβολική άνοδος της θερμοκρασίας που προκαλεί η κλιματική κρίση ασκεί ισχυρές πιέσεις στις τιμές των τροφίμων.

Σε αυτή τη μάχη με το τέρας του πληθωρισμού το μπαλάκι πέφτει μοιραία στην πλευρά των καταναλωτών, οι οποίοι συμμετέχουν κι αυτοί – ας μην το ξεχνάμε – στο παιχνίδι της προσφοράς και της ζήτησης και έχουν μερίδιο ευθύνης για την εξέλιξη των τιμών. Γι’ αυτό και η ανάγκη για τη διαμόρφωση ισχυρής καταναλωτικής συνείδησης προβάλλει επιτακτική.

Και αυτή δεν έχει να κάνει μόνο με την αναζήτηση προσφορών, την «τιμωρία» όσων αισχροκερδούν ή επιχειρούν να εξαπατήσουν με τρικ (βλ. συρρίκνωση των συσκευασιών) αλλά και με τη στροφή σε ποιοτικά και ανταγωνιστικά ελληνικά προϊόντα. Κάτι τέτοιο θα ήταν ωφέλιμο όχι μόνο για την τσέπη των πολιτών, αλλά και για την οικονομία. Σε καιρούς ακρίβειας απαιτείται επίσης μεγαλύτερη σύνεση και ιεράρχηση των αναγκών και των προτεραιοτήτων και κυρίως αποφυγή συνηθειών που θυμίζουν εποχές παχιών αγελάδων.

Κάτι τέτοιο προς το παρόν δεν φαίνεται να συμβαίνει. Αντιθέτως παρατηρείται για άλλη μια φορά το παράδοξο φαινόμενο από τη μια πλευρά να κυριαρχεί η γκρίνια για την ακρίβεια σε βασικά προϊόντα διατροφής και από την άλλη οι πωλήσεις ακριβών συσκευών κινητής τηλεφωνίας, ειδών πολυτελείας και αυτοκινήτων να παρουσιάζουν μεγάλη αύξηση. Η εικόνα που εμφάνισαν την εορταστική περίοδο οι τρέντι τουριστικοί προορισμοί, τα εμπορικά καταστήματα, η εστίαση και τα νυχτερινά κέντρα μόνο σε χώρα που στενάζει κάτω από το ζυγό της ακρίβειας δεν παρέπεμπαν.