Οι δύο ορατοί κίνδυνοι για την ελληνική οικονομία – Η ανάγκη για μεταρρυθμίσεις

Πηγές:

Ρυθμός μεγέθυνσης ΑΕΠ, Πληθωρισμός, Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή Ενέργειας, Τιμές ενέργειας: Πετρέλαιο, Αέριο: Oxford Economics – Global Economic Model.

Δείκτης PMI στη μεταποίηση: HIS Markit.

Δείκτης οικονομικού κλίματος: Διεύθυνση Οικονομικών και Χρηματοοικονομικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Σημειώσεις:

Ρυθμός μεγέθυνσης ΑΕΠ: Πρόκειται για τον ετήσιο ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ σε σταθερές τιμές.

Πληθωρισμός: Πρόκειται για τον ετήσιο ρυθμό μεταβολής του γενικού επιπέδου τιμών.

Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή Ενέργειας: Πρόκειται για τον εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή ή αλλιώς τον ετήσιο ρυθμό μεταβολής του επιπέδου τιμών προϊόντων ενέργειας.

Τιμές ενέργειας: Πετρέλαιο, Αέριο: Πρόκειται για δείκτες που παρουσιάζουν την τιμή του πετρελαίου και του αερίου με έτος βάσης το 2015, το οποίο λαμβάνει την τιμή 100.

Δείκτης PMI στη μεταποίηση: Πρόκειται για το Δείκτη Υπευθύνων Προμηθειών στον κλάδο της μεταποίησης που καταγράφει τόσο τα επίπεδα παραγωγής, όσο και τις προσδοκίες για την εξέλιξή της στο άμεσο μέλλον (περίπου 6 μήνες προβλεπτική ικανότητα). Τιμές άνω του 50 σημαίνουν ότι η τιμή είναι καλύτερη σε σχέση με του προηγούμενου μήνα και σηματοδοτεί καλές προοπτικές για τους επόμενους 6 περίπου μήνες.

Δείκτης οικονομικού κλίματος: Ο δείκτης οικονομικού κλίματος (ESI) είναι ένας σύνθετος δείκτης που στόχο έχει να παρακολουθεί τη μεταβολή του ΑΕΠ είναι ένας σταθμισμένος μέσος όρος απαντήσεων σε επιλεγμένες ερωτήσεις που απευθύνονται σε επιχειρήσεις και σε καταναλωτές και σκοπό έχουν να προσδιορίσουν το οικονομικό κλίμα.

Στην τελευταία της έκθεση για την ελληνική οικονομία (Greece: Economic Activity will Slow in 2024 – 17 Ιανουαρίου 2024), η Oxford Economics αναφέρει ότι οι οικονομικές προοπτικές για την Ελλάδα το 2024 δείχνουν επιβράδυνση της μεγέθυνσης, με το ΑΕΠ να αναμένεται να αυξηθεί κατά 1,4%, από 2,1% το 2023. Η επιβράδυνση αυτή αποδίδεται στην επιδείνωση της παγκόσμιας ζήτησης και στις περιοριστικές νομισματικές και δημοσιονομικές πολιτικές. Παρά ταύτα, οι κυβερνητικές επενδύσεις που συνδέονται με το πρόγραμμα “Next Generation EU” αναμένεται να ενισχύσουν την οικονομία, αν και οι προβλέψεις που κάνει η Oxford Economics είναι πιο συντηρητικές από τις εκτιμήσεις της ελληνικής κυβέρνησης. Πιο συγκεκριμένα, η μελέτη αναφέρει ότι τα οικονομικά στοιχεία από το 2023, συμπεριλαμβανομένου του αμετάβλητου ΑΕΠ το γ’ τρίμηνο του 2023 και διαφόρων τομεακών επιδόσεων, αντανακλούν ένα σύνθετο οικονομικό τοπίο. Το λιανικό εμπόριο πιθανότατα θα παρουσιάσει συρρίκνωση το 4ο τρίμηνο, ενώ η βιομηχανική παραγωγή να παρουσιάσει βελτίωση. Τα στοιχεία για το διεθνές εμπόριο, αν και αρνητικά το 2023, αναμένεται να συμβάλουν θετικά στη μεγέθυνση του 4ου τριμήνου.

Ο πληθωρισμός στην Ελλάδα διαμορφώθηκε κατά μέσο όρο στο 3,5% το 2023, σημειώνοντας σημαντική μείωση από το 9,6% το 2022. Η τάση υποδηλώνει μια συνεχή απομείωση του πυρήνα του πληθωρισμού, με τις τιμές της ενέργειας να παραμένουν αποπληθωριστικές ενώ ταυτόχρονα τις τιμές των τροφίμων υψηλές. Ο πληθωρισμός προβλέπεται να διαμορφωθεί κατά μέσο όρο στο 2,3% το 2024. Στην αγορά εργασίας το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε στο 9,4% το Νοέμβριο (το χαμηλότερο ύψος από το 2009. Τα δημοσιονομικά στοιχεία παραμένουν σε καλό επίπεδο, ωστόσο οι νέοι ευρωπαϊκοί δημοσιονομικοί κανόνες ενδέχεται να πιέσουν την κυβέρνηση προς αυστηρότερες δημοσιονομικές πολιτικές, με στόχο πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα στο 3% με 4% του ΑΕΠ.

Η αξιολόγηση του οικονομικού κινδύνου της Ελλάδας παραμένει μέτρια, με συνολική βαθμολογία κινδύνου 4,8/10. Η βαθμολογία αυτή αντανακλά προκλήσεις που σχετίζονται με παράγοντες όπως το υψηλό δημόσιο χρέος και το χαμηλό κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Ο κίνδυνος ζήτησης της αγοράς είναι σταθερός, αλλά οι ανησυχίες για το δημόσιο χρέος και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ παραμένουν. Ο κίνδυνος κόστους αγοράς, που αντανακλά τις τάσεις σχετικά με τους μισθούς και τον αποπληθωρισμό, είναι επίσης πάνω από το μέσο όρο της ευρωπαϊκής περιφέρειας. Ο συναλλαγματικός κίνδυνος της Ελλάδας ευθυγραμμίζεται με τις άλλες χώρες της ευρωζώνης, ενώ ο κρατικός πιστωτικός κίνδυνος έχει βελτιωθεί λόγω των δημοσιονομικών ισοζυγίων που έχουν επιτύχει καλύτερες επιδόσεις από τις αναμενόμενες. Τέλος, ο εμπορικός πιστωτικός κίνδυνος παραμένει υψηλός, με τις ελληνικές τράπεζες να εργάζονται για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Τέλος, όπως σημειώνει η Oxford Economics, οι μακροπρόθεσμες προοπτικές για την ελληνική οικονομία εξαρτώνται από την επιτυχία των συνεχιζόμενων οικονομικών προσαρμογών και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Οι βασικοί παράγοντες περιλαμβάνουν την κάλυψη του μεγάλου παραγωγικού κενού, τη βελτίωση της παραγωγικότητας και την αντιμετώπιση των δημογραφικών προκλήσεων. Η δυνητική αύξηση της παραγωγής αναμένεται να είναι 1,9% ετησίως μεταξύ 2021-2030, που αφορά σε μια σημαντική ανάκαμψη σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία.

Επιστημονικός υπεύθυνος Π.Ε. Πετράκης (καθηγητής), συνεργάτες Δρ. Π.Χ. Κωστής και Δρ. Κ.Η. Καυκά με ομάδα ερευνητών