Αλκοολούχα ποτά: Ούζο VS τσίπουρο, σημειώσατε 2

Μπορεί το ούζο να κρατάει τα σκήπτρα των εξωτερικών πωλήσεων ως το πρώτο εξαγώγιμο προϊόν της εγχώριας ποτοποιίας-αποσταγματοποιίας, ωστόσο σε πωλήσεις καταγράφει μείωση άνω του 50% την περίοδο 2009 – 2022. Αντίθετα το τσίπουρο, αν και με ελάχιστες εξαγωγές, στο ίδιο διάστημα σημειώνει αύξηση πωλήσεων κατά 44,5%, όπως προκύπτει από τα στοιχεία που παραθέτει το ΙΟΒΕ σε πρόσφατη μελέτη με τίτλο «Οικονομικές επιδράσεις από τη μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης (ΕΦΚ) στα αλκοολούχα ποτά».

Οινοποιεία: Ζυμώσεις και deals στην αγορά του κρασιού

Συγκεκριμένα το 2009 οι πωλήσεις ούζου ήταν 1.618 χιλ. 9λιτρα κιβώτια, ενώ αντίστοιχα στο τσίπουρο ήταν 346 χιλ. 9λιτρα κιβώτια. Το 2022 οι πωλούμενες ποσότητες για το ούζο υποχώρησαν στα 799 χιλ. 9λιτρα κιβώτια, ενώ το τσίπουρο «ανέβηκε» στα 500 χιλ. 9λιτρα κιβώτια.

Το πρόβλημα είναι ότι μεγάλες ποσότητες τσίπουρου διακινούνται στην αγορά χωρίς επίσημα παραστατικά και χωρίς την καταβολή φόρου. «Για κάθε πέντε ποτήρια τσίπουρο που καταναλώνεται, ένα έχει φορολογηθεί» λένε παράγοντες του κλάδου των ποτοποιών και αποσταγματοποιών.

Η φορολογική πολιτική που εφαρμόζεται στα οινοπνευματώδη ποτά (αλκοολούχα ποτά, ούζο τσίπουρο και μπύρα), δημιουργεί ορισμένες διακρίσεις μεταξύ των προϊόντων, σημειώνεται από το ΙΟΒΕ.

Ο ΕΦΚ που επιβάλλεται στα αλκοολούχα ποτά (εκτός ούζου και τσίπουρου) είναι διπλάσιος έναντι του αντίστοιχου φόρου στο εμφιαλωμένο ούζο, στο τσίπουρο και πλέον στη μπύρα. Περαιτέρω, υπάρχει μεγάλη διαφορά στη φορολόγηση εμφιαλωμένου τσίπουρου και προϊόντος απόσταξης διήμερων αποσταγματοποιών (παραδοσιακό απόσταγμα διημέρων), καθώς ο φορολογικός συντελεστής στο προϊόν απόσταξης διήμερων αποσταγματοποιών βρίσκεται στο 29% περίπου του συντελεστή που εφαρμόζεται στο επίσημο εμφιαλωμένο τσίπουρο.

Αυτή η διαφορά, σε συνδυασμό με την απουσία ελέγχων στην εμπορία του προϊόντος απόσταξης διήμερων αποσταγματοποιών (παραδοσιακό απόσταγμα διημέρων), ισχυροποιεί τα κίνητρα για την παραγωγή και (παράνομη) εμπορία του, αναφέρεται από το ΙΟΒΕ.

Η παραγωγή του προϊόντος απόσταξης διήμερων αποσταγματοποιών πραγματοποιείται σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα 4 διήμερων του έτους και σκοπό έχει την αυτοκατανάλωση ή την εμπορία με στόχο την ενίσχυση του γεωργικού εισοδήματος.

Πόσο είναι το παράνομο τσίπουρο

Φορείς της αγοράς εκτιμούν ότι εκτός από τις ποσότητες που δηλώνονται με το καθεστώς του προϊόντος απόσταξης διήμερων αποσταγματοποιών, παράγονται παράλληλα (είτε χωρίς να δηλώνονται, είτε από παράνομα αποστακτήρια) ποσότητες που διοχετεύονται για εμπορική χρήση, αξιοποιώντας το χαμηλό καθεστώς φορολόγησης του προϊόντος απόσταξης διήμερων αποσταγματοποιών.

Με βάση εκτιμήσεις περίπου 1 εκατ. 9λιτρα κιβώτια (9.239 χιλ. λίτρα τελικού προϊόντος ή 3.696 χιλ. λίτρα αιθυλικής αλκοόλης) διοχετεύονται στην αγορά με αυτόν τον τρόπο.

Η εκτίμηση για το παράνομο τσίπουρο θεωρείται αρκετά μετριοπαθής, καθώς σύμφωνα με παλαιότερο πόρισμα επιτροπής του Υπουργείου Οικονομικών που συστάθηκε για τη διερεύνηση και επανεξέταση του καθεστώτος των διήμερων μικρών αποσταγματοποιών, οι εκτιμήσεις για την παράνομη εμπορία ανέρχονταν σε περίπου 2 εκατ. 9λιτρα κιβώτια το 2012.

Σε κάθε περίπτωση, οι απώλειες που προκύπτουν από την παράνομη εμπορία χύμα αποσταγμάτων των διήμερων αποσταγματοποιών είναι σημαντικές σε όρους φορολογικών εσόδων.

Οι απώλειες εσόδων υπολογίζονται σε περίπου 47,7 εκατ. ευρώ λόγω μη καταβολής του αντίστοιχου ΕΦΚ αλκοολούχων ποτών. Η παράνομη διοχέτευση των επιπλέον μη νόμιμων ποσοτήτων έχει σημαντικές επιπλέον αρνητικές επιπτώσεις στη λειτουργία της αγοράς λόγω αθέμιτου ανταγωνισμού και στη δημόσια υγεία για το τμήμα της παραγωγής στο οποίο έχει γίνει προσθήκη μη ελεγμένων συστατικών στην απόσταξη (υψηλά επίπεδα μεθυλικής αλκοόλης – ξυλόπνευμα).

Έλεγχοι της ΑΑΔΕ

Τα τελευταία έτη οι έλεγχοι της ΑΑΔΕ αναδεικνύουν το πρόβλημα, καθώς το 2022 κατασχέθηκαν 108 χιλ. λίτρα αλκοολούχων ποτών, ενώ από τους ελέγχους προέκυψε μετά από εργαστηριακό έλεγχο 2.667 δειγμάτων, ότι 259 δείγματα είναι μη κανονικά και 43 μη κανονικά-μη ασφαλή. Το μεγαλύτερο πρόβλημα μη κανονικών δειγμάτων αφορά τα αλκοολούχα ποτά, ενώ το μεγαλύτερο πλήθος μη κανονικών μη ασφαλώς δειγμάτων εντοπίζεται στα προϊόντα απόσταξης διήμερων.

Ας σημειωθεί ότι το τσίπουρο προέρχεται από το σταφύλι και παράγεται με απόσταξη των στεμφύλων σταφυλιού, μετά τη διαδικασία οινοποίησης του σταφυλιού. Στον αντίποδα το ούζο είναι συνήθως μόνο σε μικρό ποσοστό προϊόν απόσταξης σταφυλιών, καθώς παράγεται με καθαρή αλκοόλη 96% vol γεωργικής προέλευσης και γλυκάνισο ή καθαρή ανηθόλη. Σύμφωνα με την νομοθεσία πρέπει τουλάχιστον το 20% να προέρχεται από την επαναπόσταξη αλκοόλης από σταφύλια.