Ψηφιοποίηση: Δραματική υστέρηση των ελληνικών ΜμΕ στην ΕΕ – Πώς θα καλυφθεί το χάσμα

Υστερούν δραματικά στον μαραθώνιο της ψηφιοποίησης οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην χώρα μας την ώρα που η εποχή της ψηφιακής «επανάστασης» τρέχει με ιλιγγιώδεις ρυθμούς. Βήματα προόδου γίνονται αλλά το χάσμα που πρέπει να καλυφθεί φαντάζει αγεφύρωτο.

Ψηφιοποίηση: Ανεβάζει στροφές το επιχειρείν αλλά σκοντάφτει στη νοοτροπία του – «Τρομάζει» η τεχνητή νοημοσύνη

Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Κομισιόν αναφορικά με την ψηφιοποίηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, η Ελλάδα ήταν το 2022 τελευταία στην ΕΕ, με ένα ποσοστό 41,2% των ΜμΕ που χρησιμοποιούσαν τουλάχιστον 4 από 12 επιλεγμένες βασικές τεχνολογίες έναντι 69,1% κατά μέσο όρο στην ΕΕ και… 90% που είναι ο ευρωπαϊκός στόχος για το 2030. Στην Ελλάδα η κάλυψη του στόχου αυτού βρίσκεται στο 46% έναντι 77% στην Ε.Ε.

Αξίζει να σημειωθεί πως οι πολύ μικρές επιχειρήσεις συνιστούν την κυρίαρχη μορφή επιχειρηματικής δραστηριότητας στη χώρα μας, αποτελώντας, το 2022, το 94,4% των επιχειρήσεων, έναντι 5% των μικρών, 0,5% των μεσαίων και 0,1% των μεγάλων επιχειρήσεων, βάσει στοιχείων της ΕΕ. Η «καρδιά» δηλαδή του επιχειρείν της χώρας μας καλείται να προχωρήσει με γοργά βήματα στον ψηφιακό εκσυγχρονισμό για να πάρει… προαγωγή με δεδομένο πως ξεκινάει από το τέλος μένοντας απελπιστικά πίσω στην αξιοποίηση της ψηφιακής τεχνολογίας από μικρομεσαίες επιχειρήσεις (27η μεταξύ 27 χωρών).

Προοδεύουμε αλλά είμαστε ήδη πολύ πίσω

Το θολό τοπίο πάντως αφήνει ανοιχτές και ορισμένες χαραμάδες αισιοδοξίας, όπως διαφαίνονται από πρόσφατη έρευνα του ΣΕΒ. Η πρόοδος της τελευταίας 5ετίας (2018-2023), η χώρα βελτίωσε κατά 56% το επίπεδο ψηφιακής ωριμότητας μεταξύ 2018-2023, επίδοση σχεδόν διπλάσια από το 30% που καταγράφηκε στο σύνολο της Ε.Ε., δείχνει το μονοπάτι που πρέπει να ακολουθήσει το επιχειρείν, εφόσον επιθυμεί να κοντράρει στα ίσια τον αδυσώπητο ανταγωνισμό.

Με τις ΜμΕ να μεταβαίνουν στην ψηφιακή εποχή με ρυθμούς χελώνας, τις επενδύσεις σε τεχνολογίες αιχμής (η τεχνολογία αιχμής αναφέρεται σε τεχνολογικές συσκευές, τεχνικές ή επιτεύγματα που χρησιμοποιούν τις πιο σύγχρονες και υψηλού επιπέδου τεχνολογικές εξελίξεις) να αγνοούνται και την διείσδυση των οπτικών ινών στο επιχειρείν να προχωρά με ταχύτητες… Internet Explorer, η επιτυχία του απαιτητικού εγχειρήματος της ψηφιοποίησης φαντάζει «mission impossible».

Στις υποδομές συνδεσιμότητας, οι επιδόσεις της Ελλάδας στον δείκτη ψηφιακής ωριμότητας αγγίζουν το 85% του μέσου όρου της Ε.Ε., με το μεγαλύτερο εμπόδιο να εντοπίζεται στην κάλυψη των δικτύων πολύ υψηλής χωρητικότητας ενώ μόνο τo 24%, εν έτει 2023, των επιχειρήσεων χρησιμοποιεί συνδέσεις υπερυψηλής ταχύτητας (άνω των 100 Mbps) έναντι 57% στην υπόλοιπη Ε.Ε.

Αν ανατρέξουμε στα πλέον πρόσφατα στοιχεία της Eurostat για το 2023, η Ελλάδα έρχεται τελευταία και καταϊδρωμένη (με ποσοστό μόλις 2,9%), στον αριθμό των επιχειρήσεων που διαθέτουν σταθερές συνδέσεις, 1 Gb/s και πάνω,, με τις ΜμΕ να σημειώνουν ακόμα χειρότερες επιδόσεις.

Βασικές ψηφιακές δεξιότητες πρέπει μέχρι το 2030 να έχει τουλάχιστον το 80% του πληθυσμού στην Ε.Ε., ενώ χρειάζονται 20 εκατ. ειδικοί στις ΤΠΕ. Στη χώρα μας, το 52% των Ελλήνων διαθέτει βασικές δεξιότητες έναντι 54% στην υπόλοιπη Ε.Ε., ενώ το ποσοστό όσων απασχολούνται σε κλάδους πληροφορικής και τεχνολογίας (ΤΠΕ) υπολείπεται από τον μέσο όρο της Ε.Ε. (2,5% έναντι 4,6%).

Κίνητρα, επιδοτήσεις, νοοτροπία

Η ψηφιοποίηση αποτελεί αναμφίβολα ένα δύσβατο μονοπάτι που καλούνται να διαβούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις με τις δαπάνες που απαιτείται να δαπανηθούν για τον σκοπό αυτό να καθίστανται πολλές φορές αποτρεπτικός παράγοντας για να τολμήσουν οι επιχειρήσεις το ψηφιακό άλμα. Χρειάζονται κίνητρα, επιδοτήσεις και χρηματοδότηση ώστε να προχωρήσουν. Επείγουν όμως και ριζικές αλλαγές στον πυρήνα της κοσμοθεωρίας του ελληνικού επιχειρείν. Αν δεν «μετασχηματιστούν» νοοτροπία και κουλτούρα πολλών «φοβικών» με την τεχνολογία επιχειρηματιών, η ψηφιακή μετάβαση θα παραμείνει όνειρο απατηλό.

Προς την κατεύθυνση αυτή, οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης ύψους 375 εκατ. ευρώ, από το σκέλος των επιδοτήσεων, εκτιμάται πως θα καλύψουν, σε έναν βαθμό το ψηφιακό χάσμα ενώ συνολικά οι πόροι για την ψηφιοποίηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων θα ξεπεράσουν το 1 δισ. ευρώ καθώς στη μάχη ρίχνεται και το ΕΣΠΑ 2021 – 2027.

Σύμφωνα με παλαιότερη έρευνα του ΣΕΒ, περίπου 85% των επιχειρήσεων διαθέτουν έστω και κάποιο περίγραμμα ψηφιακής στρατηγικής, 74% κρίνουν πως διαθέτουν τις απαραίτητες ψηφιακές υποδομές για να την υλοποιήσουν, 58% έχουν καθιερώσει αρμόδιους ρόλους, αλλά 36% αντιμετωπίζουν γενικότερες εσωτερικές αντιστάσεις στην ψηφιακή τους μετάβαση.

Σημαντικότερα εμπόδια στον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων είναι οι εσωτερικές αντιστάσεις και η έλλειψη ψηφιακής κουλτούρας (36%), η εύρεση επαρκών οικονομικών πόρων (14%) και η έλλειψη δεξιοτήτων και τεχνογνωσίας εντός της επιχείρησης (10,5%).ρες αντιστάσεις στην αλλαγή.

Δεν υπάρχει πάντως αμφιβολία πως οι ΜμΕ «δυσκολεύονται» πολύ με την ψηφιοποίηση, καθώς παρά την πρόοδο που έχει καταγραφεί, αυτή προχωρά… με τον αραμπά. Η ψηφιακή ωριμότητα συνδέεται με το επιχειρηματικό μέγεθος. 7 στις 10 μεγάλες επιχειρήσεις κινούνται σε υψηλά επίπεδα ωριμότητας, κάτι που ισχύει μόλις για το 23% των μεσαίων και το 13% των μικρών επιχειρήσεων.

Το ΚΕΠΕ σημειώνει ότι η χώρα καθυστέρησε σημαντικά την έναρξη την ψηφιοποίησης με αποτέλεσμα να χάσει γρήγορα έδαφος σε σχέση με τους εταίρους της. Την καθυστέρηση όμως αυτή την βρίσκει μπροστά της καθώς το κενό που καλείται να καλύψει είναι τόσο μεγάλο που παρά τις σημαντικές προσπάθειες προς την κατεύθυνση της ψηφιακής μετάβασης απέχει ακόμα από το επιθυμητό επίπεδο

Στοίχημα η επένδυση στις τεχνολογίες αιχμής

Επιτακτική ανάγκη, την ίδια στιγμή, καθίσταται η επένδυση σε τεχνολογίες αιχμής σε όλη την επιχείρηση. Οι επενδύσεις, βάσει έρευνας του ΣΕΒ παραμένουν συγκρατημένες, παρότι αποδίδουν γρήγορα και οι επιχειρήσεις λαμβάνουν ήδη αξία ή θα λάβουν σε σύντομο ορίζοντα. Οι επιχειρήσεις επενδύουν συγκρατημένα στις ψηφιακές τεχνολογίες αιχμής: Μόλις το 31,3% επένδυσαν πάνω από €1 εκ., ενώ το 64,4% πάνω από €100 χιλ και έως €1εκ. Για την επόμενη τριετία, το 75% αναμένεται να επενδύσει >€100 χιλ. και περισσότερες από 47% των μικρών και 88% των μεσαίων επιχειρήσεων θα επενδύσουν μεταξύ €100 χιλ‑€1εκ. Τα δύο τρίτα μετρούν έστω σε ένα βαθμό τις αποδόσεις των επενδύσεών τους, ενώ το 56% ήδη λαμβάνει (ή θα λάβει τα επόμενα 1-2 χρόνια) αξία.