Ψηφιακή μετάβαση: Κάνουν βήματα οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, απαιτούνται όμως άλματα

Το παλεύουν φιλότιμα οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις για να βγουν στο ψηφιακό ξέφωτο, αν και το ευρύτερο περιβάλλον ανασφάλειας που επικρατεί τις φρενάρει από επενδύσεις προς την κατεύθυνση της τεχνολογικής τους αναβάθμισης. «Χρήσιμη μεν η τεχνολογία αλλά τώρα προέχουν άλλα», είναι το μότο που κυριαρχεί στις ΜμΕ.

Ψηφιοποίηση: Ανεβάζει στροφές το επιχειρείν αλλά σκοντάφτει στη νοοτροπία του – «Τρομάζει» η τεχνητή νοημοσύνη

Στα θετικά νέα: Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Visa, ιδιαίτερα διαδεδομένες είναι οι πληρωμές με κάρτα στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις καθώς οι ψηφιακές μέθοδοι πληρωμών δείχνουν να επικρατούν των μετρητών αυξάνοντας την απήχηση και διείσδυσή τους στην καθημερινότητα των πολιτών.

Σε αυτό το πλαίσιο, τα ψηφιακά πορτοφόλια (digital wallets) σημειώνουν άλματα την ώρα που οι ηλεκτρονικές πληρωμές κοντράρουν στα ίσια τα μετρητά γεγονός που καταδεικνύει πως η ψηφιοποίηση προχωρά με γοργά βήματα στις ΜμΕ. Οι μικρές επιχειρήσεις αποδέχονται όλο και περισσότερο τις πληρωμές με ψηφιακές κάρτες συντασσόμενες με τα νέα συναλλακτικά ήθη.

Προέχει η επιβίωση και μετά η ψηφιοποίηση

Από την άλλη πλευρά, η συρρίκνωση στον κλάδο του εμπορίου επηρεάζει αρνητικά τις επιδόσεις των μικρότερων επιχειρήσεων οι οποίες μοιάζουν παγιδευμένες σε μια κατάσταση «εγκλωβισμού στασιμότητας» με την ψηφιοποίηση να παραπέμπεται… στις καλένδες. Όπως προκύπτει από την πρωτογενή έρευνα του ΙΝΕΜΥ της ΕΣΕΕ, οι μικρότερες επιχειρήσεις, που αποτελούν και την συντριπτική πλειονότητα των εμπορικών επιχειρήσεων, μπορεί μεν να επιδεικνύουν μια σημαντική ανθεκτικότητα ωστόσο μοιάζουν να είναι εγκλωβισμένες στις χαμηλές επιδόσεις των επάλληλων κρίσεων.

Σύμφωνα με στοιχεία της Ετήσιας Έκθεσης, οι κυριότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι εμπορικές επιχειρήσεις συνεχίζουν να είναι: α) η διαχείριση των ανατιμήσεων (6 στα 7), β) οι οικονομικές υποχρεώσεις (5,9 στα 7) και γ) η ρευστότητα (5,2 στα 7). Η ενεργειακή κρίση επιδρά αρνητικά στη λειτουργία των εμπορικών επιχειρήσεων καθώς  για το 85,7% των εμπορικών επιχειρήσεων ο κύκλος εργασιών έχει επηρεαστεί αρνητικά από τις ανατιμήσεις στο κόστος ενέργειας ενώ το 23% των εμπορικών επιχειρήσεων αντιμετωπίζουν αυξήσεις της τάξης 21-30% στο ενεργειακό κόστος. Η στασιμότητα των επιδόσεων, σε συνδυασμό με την πληθωριστική κλιμάκωση εξωθούν τις εμπορικές επιχειρήσεις να δώσουν προτεραιότητα στην βραχυπρόθεσμη βιωσιμότητα και όχι στον μακροπρόθεσμο δίδυμο μετασχηματισμό τους.

Υπό αυτό το πρίσμα, το κόστος του ψηφιακού μετασχηματισμού και της πράσινης μετάβασης δεν αξιολογείται ως πρόκληση πρώτης προτεραιότητας καθώς τα εμπόδια του οικονομικού και επιχειρηματικού περιβάλλοντος εξωθούν τις επιχειρήσεις να εστιάσουν στην βραχυπρόθεσμη βιωσιμότητα τους και όχι στον μακροπρόθεσμο, αλλά αναγκαίο, μετασχηματισμό τους.

Πρόοδος αλλά έχουμε δρόμο ακόμα…

Με τους καιρούς να «ζητούν» επιτακτικά την ψηφιακή μετάβαση οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αν και προσπαθούν φιλότιμα να ανταπεξέλθουν, κινδυνεύουν να χάσουν το ψηφιακό τραίνο. Bέβαια η πρόοδος που έχει επιτευχθεί είναι ραγδαία, αν και το σημείο εκκίνησης ήταν ήδη πολύ χαμηλό.

Την τελευταία 5ετία (2018-2023), η χώρα βελτίωσε κατά 56% το επίπεδο ψηφιακής ωριμότητας, επίδοση σχεδόν διπλάσια από το 30% που καταγράφηκε στο σύνολο της Ε.Ε, βάσει του δείκτη ψηφιακής ωριμότητας του ΣΕΒ.

Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Κομισιόν για την ψηφιοποίηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, η Ελλάδα ήταν το 2022 τελευταία στην ΕΕ, με ένα ποσοστό 41,2% των ΜμΕ που χρησιμοποιούσαν τουλάχιστον 4 από 12 επιλεγμένες βασικές τεχνολογίες έναντι 69,1% κατά μέσο όρο στην ΕΕ και… 90% που είναι ο ευρωπαϊκός στόχος για το 2030. Στην Ελλάδα η κάλυψη του στόχου αυτού βρίσκεται στο 46% έναντι 77% στην Ε.Ε.

Eνθαρρυντικό σημάδι είναι πως ένα μεγάλο ποσοστό των ελληνικών επιχειρήσεων χρησιμοποιεί κάποια προηγμένη τεχνολογία, σε νηπιακό βέβαια στάδιο ακόμα, στην καθημερινή λειτουργία του (cloud, μαζικά δεδομένα, τεχνητή νοημοσύνη), ενώ και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις της χώρας το παλεύουν γερά για να πετύχουν το βασικό επίπεδο ψηφιακής ωριμότητας.

Αξίζει να σημειωθεί πως οι μικρομεσαίοι έχουν στην διάθεσή τους πλήθος κονδυλίων που θα κατευθυνθούν στην ψηφιοποίηση μέχρι το 2027. Οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης ύψους 375 εκατ. ευρώ, από το σκέλος των επιδοτήσεων, εκτιμάται πως θα καλύψουν, σε έναν βαθμό την ψηφιακή υστέρηση ενώ συνολικά οι πόροι για την τεχνολογική αναβάθμιση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων θα ξεπεράσουν το 1 δισ. ευρώ καθώς στη μάχη ρίχνεται και το ΕΣΠΑ 2021 – 2027.

Πληγή οι υποδομές

Πριν βέβαια πάρουμε τον ψηφιακό δρόμο χωρίς… επιστροφή, οφείλουμε να βελτιώσουμε τις υποδομές συνδεσιμότητας ενώ φαντάζει μερικές φορές έως και εξωπραγματικό να μιλάμε για τεχνητή νοημοσύνη στις επιχειρήσεις ενώ σερφάρουμε με ταχύτητες χελώνας. Οι επιδόσεις της Ελλάδας στον δείκτη ψηφιακής ωριμότητας αγγίζουν το 85% του μέσου όρου της Ε.Ε., με το μεγαλύτερο εμπόδιο να εντοπίζεται στην κάλυψη των δικτύων πολύ υψηλής χωρητικότητας αλλά μόνο τo 24% των επιχειρήσεων χρησιμοποιεί συνδέσεις υπερυψηλής ταχύτητας (άνω των 100 Mbps) έναντι 57% στην υπόλοιπη Ε.Ε.

Αν καταφύγουμε στα πλέον πρόσφατα στοιχεία της Eurostat για το 2023, η Ελλάδα έρχεται τελευταία και καταϊδρωμένη (με ποσοστό μόλις 2,9%), στον αριθμό των επιχειρήσεων που διαθέτουν σταθερές συνδέσεις, 1 Gb/s και πάνω, με τις ΜμΕ να σημειώνουν ακόμα πιο αποκαρδιωτικές επιδόσεις.

Βάσει μετρήσεων της Ookla, της μεγαλύτερης εταιρείας παγκοσμίως στις μετρήσεις των ευρυζωνικών συνδέσεων, μέσα σε έναν μήνα η Ελλάδα έχασε δύο θέσεις στην παγκόσμια κατάταξη των χωρών με το πιο γρήγορο σταθερό ευρυζωνικό δίκτυο. Έτσι, για τον Ιανουάριο του 2024 κατατάσσεται στην 99η θέση ανάμεσα σε 181 χώρες του κόσμου. Βουλγαρία και Αλβανία μας ξεπερνούν…

Αναγκαιότητα ο ψηφιακός μετασχηματισμός

Βασικές ψηφιακές δεξιότητες πρέπει μέχρι το 2030 να έχει τουλάχιστον το 80% του πληθυσμού στην Ε.Ε., ενώ χρειάζονται 20 εκατ. ειδικοί στις ΤΠΕ. Στη χώρα μας, το 52% των Ελλήνων διαθέτει βασικές δεξιότητες έναντι 54% στην υπόλοιπη Ε.Ε., ενώ το ποσοστό όσων απασχολούνται σε κλάδους πληροφορικής και τεχνολογίας (ΤΠΕ) υπολείπεται από τον μέσο όρο της Ε.Ε. (2,5% έναντι 4,6%).

Σε κάθε περίπτωση, η ψηφιακή μετάβαση για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις αποτελεί μία επείγουσα αναγκαιότητα για να συμβαδίσουν με τον ανταγωνισμό, εγχώριο και μη, αν και μέσα σε ένα πληθωριστικό και αβέβαιο περιβάλλον έχουν άλλες προτεραιότητες. Αν δεν επιταχύνουν όμως κινδυνεύουν να «χάσουν» το ψηφιακό μομέντουμ με τον χρόνο να μην είναι σύμμαχός τους.