Βρετανία: Οι εκλογές έρχονται, οι φόροι μειώνονται, το χρέος μεγαλώνει

Έτοιμη να ανακοινώσει μείωση της φορολογίας για τους εργαζόμενους εμφανίζεται η βρετανική κυβέρνηση, κατά την παρουσίαση του τελευταίου προϋπολογισμού της πριν από τις γενικές εκλογές μέχρι το τέλος της χρονιάς.

Μια περικοπή εισφορά που καταβάλλεται από όσους εργάζονται -που κοστίζει περίπου 10 δισεκατομμύρια λίρες (12,7 δισεκατομμύρια δολάρια)- είναι πιθανή, σύμφωνα με πολλαπλές αναφορές των βρετανικών μέσων ενημέρωσης. Όμως, η εκτίναξη του κρατικού χρέους, οι καταρρέουσες δημόσιες υπηρεσίες και η ατονία της οικονομίας αφήνουν στον υπουργό Οικονομικών του Ηνωμένου Βασιλείου Τζέρεμι Χαντ πολύ λίγα περιθώρια για περαιτέρω σημαντικές παροχές.

Βρετανία: Οι πλούσιοι κρατούν ψηλά τον πληθωρισμό

Η οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου αναπτύχθηκε ελάχιστα το 2023, διολισθαίνοντας σε ύφεση στο τέλος του έτους, σε πλήρη αντίθεση με την υπόσχεση του πρωθυπουργού Ρίσι Σουνάκ να δημιουργήσει οικονομική ανάπτυξη. Το 2024, η Τράπεζα της Αγγλίας βλέπει την παραγωγή να επεκτείνεται μόλις κατά 0,25%.

Παρά το δυσοίωνο αυτό σκηνικό, ο Χαντ αναμένεται να δώσει μια αισιόδοξη εκτίμηση των οικονομικών προοπτικών της Βρετανίας.

«Μπορούμε τώρα να βοηθήσουμε τις οικογένειες προχωρώντας με μόνιμες περικοπές στη φορολογία», αναμένεται να πει, σύμφωνα με ανακοίνωση του Υπουργείου Οικονομικών. «Οι Συντηρητικοί γνωρίζουν ότι χαμηλότερη φορολογία σημαίνει υψηλότερη ανάπτυξη. Και υψηλότερη ανάπτυξη σημαίνει περισσότερες ευκαιρίες και περισσότερη ευημερία».

Το Συντηρητικό Κόμμα του Χαντ υπολείπεται του αντιπολιτευόμενου Εργατικού Κόμματος με μεγάλη διαφορά στις δημοσκοπήσεις, γεγονός που του δίνει κάθε λόγο να παρουσιάσει φορολογικές μειώσεις, όσο μικρές και αν είναι, σε μια ύστατη προσπάθεια να κερδίσει ψηφοφόρους.

Αλλά οι μέτριες μειώσεις στους φόρους εισοδήματος ή στους μισθούς είναι απίθανο να αλλάξουν το γεγονός ότι η συνολική φορολογική επιβάρυνση της Βρετανίας παραμένει σε υψηλά μεταπολεμικά επίπεδα και το βιοτικό επίπεδο έχει μειωθεί. Εν τω μεταξύ, η αύξηση του χρέους σημαίνει λιγότερα χρήματα για δημόσια αγαθά.

Το αγκάθι του χρέους

Το δημόσιο χρέος του Ηνωμένου Βασιλείου έχει αυξηθεί περισσότερο από 40% από το 2020, καθώς το κράτος ξόδεψε μεγάλα ποσά για να αμβλύνει την οικονομία από τον αντίκτυπο των λουκέτων κατά τη διάρκεια της πανδημίας και την εκτίναξη του ενεργειακού κόστους μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Στα τέλη Ιανουαρίου, το χρέος του δημόσιου τομέα ξεπέρασε τα 2,6 τρισεκατομμύρια λίρες (3,3 τρισεκατομμύρια δολάρια), σύμφωνα με το Γραφείο Εθνικών Στατιστικών, ένα επίπεδο που είχε να παρατηρηθεί από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 και σχεδόν το ίδιο μέγεθος με το ετήσιο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της χώρας.

Το κόστος εξυπηρέτησης αυτού του αυξανόμενου χρέους απορροφά όλο και μεγαλύτερα χρηματικά ποσά από τις ζωτικής σημασίας δημόσιες υπηρεσίες, οι οποίες έχουν ήδη συμπιεστεί από τον πληθωρισμό και τις προηγούμενες περικοπές του προϋπολογισμού.

Αρκετές τοπικές αρχές κήρυξαν πρόσφατα πτώχευση – συμπεριλαμβανομένης της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης της Βρετανίας, του Μπέρμιγχαμ, η οποία ενέκρινε την Τρίτη σχέδια περικοπής των τοπικών υπηρεσιών και μείωσης του δημόσιου φωτισμού, καθώς προσπαθεί να ισοσκελίσει τα βιβλία της. Η Ένωση Τοπικής Αυτοδιοίκησης προειδοποίησε τον Δεκέμβριο ότι τα συμβούλια στην Αγγλία θα αντιμετωπίσουν χρηματοδοτικό κενό ύψους 4 δισεκατομμυρίων λιρών (5,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων) φέτος και του χρόνου.

Ποιοι κινδυνεύουν

Άλλοι λεγόμενοι «απροστάτευτοι» τομείς του εθνικού προϋπολογισμού, όπως η κοινωνική περίθαλψη και η αστυνομία, βρίσκονται επίσης σε κίνδυνο. Οι δαπάνες για την άμυνα, τα σχολεία, το Εθνικό Σύστημα Υγείας και την υπερπόντια βοήθεια έχουν προς το παρόν περιοριστεί.

Τα τρέχοντα σχέδια της κυβέρνησης για τις δημόσιες δαπάνες φαίνονται «απίθανα», έγραψαν οι οικονομολόγοι της Capital Economics σε σημείωμά τους τον περασμένο μήνα όπως αποκάλυψε το Reuters, επισημαίνοντας τις σημαντικές περικοπές στις μη προστατευμένες δαπάνες που έχουν προγραμματιστεί από το επόμενο έτος.

«Αυτό φαίνεται απίθανο όταν οι δημόσιες υπηρεσίες έχουν πρόβλημα», πρόσθεσαν. «Όποιος και αν κερδίσει τις εκλογές θα πρέπει πιθανώς να παραδεχτεί ότι τόσο οι φόροι όσο και οι δαπάνες θα πρέπει να αυξηθούν».

Η Capital Economics δεν είναι η μόνη που υποστηρίζει ότι η κυβέρνηση έχει παίξει γρήγορα και χαλαρά όταν μιλάει για τα σχέδια δαπανών της. Ο δικός της δημοσιονομικός παρατηρητής, το Γραφείο Ευθύνης του Προϋπολογισμού, διατύπωσε παρόμοια άποψη πρόσφατα.