ΚΑΠ: Οδηγός εφαρμογής του προτύπου για την αμειψισπορά σε αρόσιμη γη

Οδηγό εφαρμογής του προτύπου Καλής Γεωργικής και Περιβαλλοντικής Κατάστασης 7 για την αμειψισπορά σε αρόσιμη γη, ο οποίος εντάσσεται στο πλαίσιο της ενημέρωσης για την αιρεσιμότητα της ΚΑΠ από το 2023, δημοσίευσε το ΥπΑΑΤ.

Η εφαρμογή του προτύπου Καλής Γεωργικής και Περιβαλλοντικής Κατάστασης (ΚΓΠΚ) 7 «Αμειψισπορά σε αρόσιμη γη εκτός από καλλιέργειες που καλλιεργούνται κάτω από το νερό», έχει στόχο την αειφορική διαχείριση των εδαφών των αρόσιμων καλλιεργειών.

ΚΑΠ: Οδηγός για τα πρότυπα Καλής Γεωργικής Περιβαλλοντικής Κατάστασης 5 και 6

Ο οδηγός εφαρμογής απευθύνεται σε αγρότες και συμβούλους ως βοήθημα για την ορθή εφαρμογή των νομικών διατάξεων και την παράθεση παραδειγμάτων εφαρμογής.

Υποχρεώσεις των αγροτών

Στις εκμεταλλεύσεις με εκτάσεις αροτραίων καλλιεργειών άνω των 10 εκταρίων (100 στρεμμάτων), αφού αφαιρεθούν οι εκτάσεις με καλλιέργειες ρυζιού και βιολογικών καλλιεργειών, εφαρμόζεται αμειψισπορά. Οι γεωργοί έχουν 2 υποχρεώσεις:

1. Την αλλαγή της κύριας καλλιέργειας με άλλο βοτανικό γέ- νος σε σχέση με το προηγούμενο έτος τουλάχιστον στο 1/3 της αρόσιμης έκτασης της εκμετάλλευσης της τρέχουσας χρονιάς. Για το έτος 2024, για παράδειγμα, ο έλεγχος της αλ- λαγής της κύριας καλλιέργειας στο 1/3 της αρόσιμης έκτασης θα γίνει επί της έκτασης της ΕΑΕ 2024 σε σχέση με τις καλλι- έργειες που υπήρχαν στην εκμετάλλευση το 2023, σύμφωνα με τα προσδιορισθέντα στοιχεία της ΕΑΕ 2023.

2. Σε κύκλο τριετίας σε κάθε αγροτεμάχιο θα πρέπει να καλ- λιεργηθούν τουλάχιστον 2 διαφορετικά βοτανικά γένη κύ- ριας καλλιέργειας. Ο έλεγχος της τριετίας θα γίνει για πρώτη φορά το 2026 (τριετία 2024-2025-2026, λόγω της παρέκκλι- σης για το 2023), και έκτοτε θα διενεργείται ετησίως με τα προηγούμενα δύο έτη (κυλιόμενη τριετία).

Συνδυάζοντας τις 2 αυτές υποχρεώσεις παρατίθενται παραδείγματα συμμόρφωσης και παραβάσεων.

Τα παραδείγματα που παρατίθενται έχουν ως στόχο την κατανόηση του τρόπου εφαρμογής του προτύπου και σε καμιά περίπτωση δεν αποτυπώνουν τις βέλτιστες πρακτικές αμειψισποράς, οι οποίες εκτός των άλλων καθορίζονται από τις ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούν σε κάθε εκμετάλλευση.

Παράδειγμα Συμμόρφωσης 1

Παράδειγμα Συμμόρφωσης 2 και 3

Επισημαίνεται ότι:

1. η αγρανάπαυση συμπεριλαμβάνεται στον τριετή κύκλο αμειψισποράς και μπορεί να θεωρηθεί ως αλλαγή καλλιέργειας στο πλαίσιο της διάταξης αυτής. Εάν ένα αγροτεμάχιο είναι σε αγρανά- παυση για τρία συναπτά χρόνια θεωρείται συμμορφούμενο.

2. Τα αγροτεμάχια με πολυετείς καλλιέργειες (μηδική, ρίγανη, κ.ά.), με αγρωστώδη και άλλα ποώδη κτηνοτροφικά φυτά (κωδικοί της ΕΑΕ : 8688 «Κοφτολίβαδα», 7607 «Λόλιουμ» και 80117 «Λόλιουμ NIVAL) και με αγρανάπαυση, συμμετέχουν στον υπολογισμό των συνολικών αρόσιμων εκτάσεων της εκμετάλλευσης για το κατώφλι των 10 εκταρίων. Όμως ο υπολογισμός της έκτασης αμειψι- σποράς (δηλαδή του 1/3) θα γίνει με την έκταση που υπολείπεται της έκτασης αυτών των κατηγο- ριών καλλιεργειών (δείτε παράδειγμα συμμόρφωσης 5).

3.  Οι ορυζώνες και τα πιστοποιημένα βιολογικά αγροτεμάχια δε συμμετέχουν στον υπολογισμό των συνολικών εκτάσεων για το κατώφλι των 10 εκταρίων και δεν υπόκεινται σε αμειψισπορά.

Η εκμετάλλευση αυτή συνεχίζει να έχει υποχρέωση αμειψισποράς, καθώς η συνολική ΑΡΟΣΙΜΗ ΕΚΤΑΣΗ είναι 12 Ha. Όπως έχει αναφερθεί οι εκτάσεις πολυετών καλλιεργειών, αγρωστωδών και πο- ωδών κτηνοτροφικών φυτών και αγρανάπαυσης συμμετέχουν στον υπολογισμό των συνολικών εκτά- σεων για το κατώφλι των 10 εκταρίων. Όμως ο υπολογισμός του 1/3 θα γίνει με την έκταση που υπολείπεται της έκτασης της πολυετούς καλλιέργειας δηλαδή της ρίγανης.

Παραδείγματα μη συμμόρφωσης με το πρότυπο

Στο παραπάνω παράδειγμα μη συμμόρφωσης 2 στο έτος 2026 ο υπολογισμός του 1/3 δίνει 8 εκτάρια, ενώ για το έτος 2027 ο υπολογισμός είναι 16/3=5,33 διότι οι πολυετείς καλλιέργειες (π.χ. ρίγανη, μηδική, κλπ), τα αγρωστώδη και άλλα ποώδη κτηνοτροφικά φυτά, και η αγρανάπαυση εξαιρούνται από τον υπολογισμό αυτό.

Σε περίπτωση που σε όλη την εκμετάλλευση που έχει υποχρέωση τήρησης της αμειψισποράς σπέρνονται ενδιάμεσες (δευτερεύουσες) καλλιέργειες διαφορετικού γένους ανελλιπώς για τρία χρόνια, τότε η αλλαγή της κύριας καλλιέργειας μπορεί να καθυστερήσει ένα χρόνο.

Εξαιρέσεις από την υποχρέωση αμειψισποράς

Από την υποχρέωση αμειψισποράς εξαιρούνται οι εκμεταλλεύσεις:

1. Με συνολική έκταση αρόσιμων μικρότερη ή ίση των 10 εκταρίων (100 στρεμμά- των). Στον υπολογισμό της έκτασης αυτής ΔΕ συμπεριλαμβάνονται οι εκτάσεις βι- ολογικών καλλιεργειών και ρυζιού.

2. Όταν η αρόσιμη γη καλλιεργείται εξ ολοκλήρου με καλλιέργειες κάτω από το νερό για σημαντικό μέρος του έτους ή για σημαντικό μέρος του κύκλου καλλιέργε- ιας π.χ ρύζι.

3. Όταν ποσοστό μεγαλύτερο του 75% της αρόσιμης γης της εκμετάλλευσης:

• χρησιμοποιείται για την παραγωγή αγρωστωδών ή λοιπών ποωδών κτη- νοτροφικών φυτών (κοφτολίβαδα και λόλιουμ), είτε
• καλλιεργείται με καλλιέργειες ψυχανθών: μηδική, τριφύλλια, φασόλια, ρεβύθια, μαυρομάτικα, λωτός, κουκιά, φακές, λούπινα, μπιζέλια ή πίσσα, βίκος, ρόβη, λαθούρια. Ως καλλιέργεια ψυχανθών μπορούν να θεωρηθούν οι καλλιέργει- ες ζωοτροφών (κωδικός 8 της ΕΑΕ) εφ’ όσον αποτελούνται από κάποιο από τα προαναφερθέντα ψυχανθή, καθώς και τα οσπριοειδή (κωδικός 11 της ΕΑΕ), είτε
• χρησιμοποιείται ως γη υπό αγρανάπαυση, είτε
• αποτελεί συνδυασμό των ανωτέρω χρήσεων.

4. Όταν ποσοστό μεγαλύτερο του 75% της επιλέξιμης γεωργικής έκτασης της εκμετάλλευσης:

• αποτελεί μόνιμο βοσκότοπο, είτε
• ρησιμοποιείται για την παραγωγή αγρωστωδών ή λοιπών ποωδών κτηνοτρο- φικών φυτών (κοφτολίβαδα και λόλιουμ), είτε
• καλλιεργείται με καλλιέργειες κάτω από νερό για σημαντικό μέρος του έτους ή για σημαντικό μέρος του κύκλου καλλιέργειας, είτε
• αποτελεί συνδυασμό των ανωτέρω χρήσεων.

5. Οι εκμεταλλεύσεις που έχουν πιστοποιηθεί ως βιολογικές σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/848 θεωρούνται ότι συμμορφώνονται με το παρόν πρότυπο ΚΓΠΚ. Όμως όταν η εκμετάλλευση δεν είναι ολόκληρη βιολογική, τότε ισχύουν τα όσα έχουν περιγραφεί στα παραπάνω παραδείγματα.

Εφαρμογή του προτύπου σε περίπτωση μεταβίβασης

Η υποχρέωση αλλαγής δύο βοτανικών γενών κύριας καλλιέργειας εντός τρι- ετίας ελέγχεται σε επίπεδο αγροτεμαχίου, ακόμη και αν το αγροτεμάχιο αλ- λάζει κάτοχο, με εξαίρεση τις περιπτώσεις που ο νέος κάτοχος δεν είναι υ- πόχρεος τήρησης του ΚΓΠΚ 7 με βάση τις εξαιρέσεις που προαναφέρονται. Ο υπολογισμός του 1/3 της έκτασης γίνεται κάθε χρόνο με βάση την ΕΑΕ του έτους, οπότε όσοι μεταβιβάζουν ή αποδέχονται την μεταβίβαση εκτάσεων πρέπει να λαμβάνουν και αυτό το στοιχείο υπόψη τους.