TikTok: Τι έπεται της έγκρισης απαγόρευσης από το αμερικανικό Κογκρέσο

Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν θα ενσωματώσει στη νομοθεσία την Τετάρτη μια πρωτοβουλία που θα μπορούσε να αναγκάσει την κινεζική μητρική εταιρεία του TikTok να εκποιήσει την πλατφόρμα κοινής χρήσης βίντεο, καθώς οι εντάσεις μεταξύ Ουάσιγκτον και Πεκίνου αυξάνονται.

Η νομοθεσία, που ψηφίστηκε από το Κογκρέσο των ΗΠΑ τις τελευταίες ημέρες, αποτελεί μέρος πακέτου ρυθμίσεων ασφαλείας ύψους 95 δισεκατομμυρίων δολαρίων που περιλαμβάνει κυρίως χρηματοδότηση για την Ουκρανία, το Ισραήλ και την Ταϊβάν.

TikTok: Σε διπλή μέγγενη από ΗΠΑ και Ευρώπη

Επίσης, πρόκειται να απαγορεύσει το TikTok από τα app stores, εκτός εάν η πλατφόρμα πωληθεί από τη μητρική της, την ByteDance, η οποία εδρεύει στο Πεκίνο. Αυτό πυροδοτεί συζήτηση σχετικά με την ελευθερία του λόγου και την ασφάλεια των δεδομένων.

Η συντριπτική υποστήριξη για το μέτρο από τους νομοθέτες σηματοδοτεί ευρεία συμφωνία που υπάρχει στην Ουάσιγκτον ότι το TikTok αποτελεί απειλή για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ όσο ανήκει στην ByteDance.

Το TikTok έχει δεσμευτεί να ξεκινήσει νομικές ενέργειες μέτρα για να μπλοκάρει τη νομοθεσία.

Να τι σημαίνει ο νόμος για το TikTok και τους 170 εκατομμύρια χρήστες του στις ΗΠΑ.

Πώς θα λειτουργούσε μια απαγόρευση;

Η απαγόρευση τίθεται σε ισχύ σε 270 ημέρες, εκτός εάν η ByteDance πουλήσει το TikTok σε μη κινεζική εταιρεία. Η πρόσβαση στον διαδίκτυο θα αποκλειόταν στις ΗΠΑ.

Ο νόμος θα λειτουργούσε με το να επιβάλλει αστικές κυρώσεις σε καταστήματα εφαρμογών όπως το App Store της Apple και το Google Play, εάν αυτά διανέμουν ή ενημερώνουν το TikTok. Οι πάροχοι υπηρεσιών Διαδικτύου θα υποχρεώνονταν να αποκλείσουν την πρόσβαση στο TikTok μέσω του ίντερνετ.

Παρόλο που τα καταστήματα εφαρμογών και οι πάροχοι υπηρεσιών διαδικτύου θα αποκλειστούν από το να φιλοξενούν το TikTok, οι μεμονωμένοι χρήστες δεν θα υπόκεινται σε καμία νομική επιβολή.

Η απαγόρευση μιας εφαρμογής ή ιστότοπου σε εθνικό επίπεδο είναι σε μεγάλο βαθμό αχαρτογράφητη υπόθεση για τις ΗΠΑ — αν και υπήρξε κάποιο προηγούμενο τόσο σε πολιτειακό όσο και σε ομοσπονδιακό επίπεδο τα τελευταία χρόνια.

Η πολιτεία της Μοντάνα ψήφισε νομοσχέδιο πέρυσι για την απαγόρευση του TikTok, επιβάλλοντας επίσης την απομάκρυνσή του από καταστήματα εφαρμογών στα οποία οι χρήστες έχουν πρόσβαση όσο είναι στην πολιτεία. Ωστόσο, το νομοσχέδιο μπλοκαρίστηκε από ομοσπονδιακό δικαστή τον Νοέμβριο, προτού τεθεί σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου. Η Μοντάνα ασκεί έφεση κατά της απόφασης αυτής.

Η αμερικανική κυβέρνηση και πολλές μεμονωμένες πολιτείες έχουν απαγορεύσει χωριστά το TikTok για χρήση σε κρατικές συσκευές, σε μια προσπάθεια να διατηρήσουν τα δεδομένα των ΗΠΑ ασφαλή από την Κίνα. Ο Καναδάς και τα θεσμικά όργανα χάραξης πολιτικής στην ΕΕ έχουν εκδώσει παρόμοιες οδηγίες.

Τι θα σήμαινε μια απαγόρευση για τους χρήστες;

Η εφαρμογή TikTok έχει ήδη ληφθεί (την έχουν «κατεβάσει») από εκατομμύρια τηλέφωνα στις ΗΠΑ – τη μεγαλύτερη αγορά της παγκοσμίως – και δεν θα εξαφανιζόταν από αυτά τα τηλέφωνα εάν τεθεί σε ισχύ μια απαγόρευση. Ωστόσο, οι υπάρχοντες χρήστες δεν θα μπορούσαν να ενημερώσουν την εφαρμογή ούτε να την κατεβάσουν ξανά εάν τη διέγραφαν ή ήθελαν να την εγκαταστήσουν σε ένα νέο τηλέφωνο.

Αποκλείοντας την πρόσβαση σε ενημερώσεις, η εφαρμογή θα καταστεί παρωχημένη με την πάροδο του χρόνου, αλλά οι χρήστες δεν θα σταματούσαν να τη χρησιμοποιούν από τη μια μέρα στην άλλη. Το TikTok θα μπορούσε επίσης να είναι ακόμα προσβάσιμο για χρήστες που παρακάμπτουν τη νομοθεσία χρησιμοποιώντας εικονικά ιδιωτικά δίκτυα που κρυπτογραφούν την κίνηση στο Διαδίκτυο και αποκρύπτουν διευθύνσεις IP.

Μια απαγόρευση στις ΗΠΑ θα είχε τεράστιο αντίκτυπο στην ακμάζουσα αγορά ηλεκτρονικού εμπορίου του TikTok για μεγάλες και μικρές επιχειρήσεις. Η εφαρμογή έχει γίνει ο μεγαλύτερος παίκτης στην άνοδο του λεγόμενου εμπορίου μέσω κοινωνικών δικτύων, όπου οι αλγόριθμοι προωθούν εξαιρετικά εξατομικευμένα προϊόντα σε καταναλωτές, καθώς και στην πρακτική “shoppertainment” , όπου οι διαφημίσεις αναμειγνύονται απρόσκοπτα με ψυχαγωγικό περιεχόμενο.

Η TikTok λέει ότι χρησιμοποιείται από περισσότερες από 7 εκατομμύρια μικρές επιχειρήσεις στις ΗΠΑ. Έχει υψηλότερα ποσοστά προσέλκυσης από άλλες πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης, πράγμα που σημαίνει ότι προσφέρει στις εταιρείες μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας στη διαφήμιση, καθώς και πρόσβαση σε περισσότερους από 1 δισεκατομμύριο ενεργούς μηνιαίους χρήστες παγκοσμίως. Μια απαγόρευση θα μπορούσε να είναι θετική για τους άμεσους αντιπάλους της κυριαρχίας του TikTok στο κοινωνικό εμπόριο, όπως το Instagram Shopping και το Amazon Inspire.

Θα μπορούσε επίσης να ωφελήσει άλλες πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης εάν οι χρήστες στραφούν σε εναλλακτικές τέτοιες εφαρμογές αναζητώντας παρόμοιες εμπειρίες. Το TikTok έχει γίνει επίσης μεγάλη πηγή ειδήσεων στις ΗΠΑ: το ένα τρίτο των ενηλίκων κάτω των 30 ετών λένε ότι ενημερώνονται από την πλατφόρμα, σύμφωνα με την Pew Research.

Είναι πραγματικά το TikTok κίνδυνος για την εθνική ασφάλειας;

Η κινεζική κυβέρνηση έχει σημαντικό έλεγχο σε εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη δικαιοδοσία της, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας να τις αναγκάσει να παραδώσουν δεδομένα που σχετίζονται με την εθνική ασφάλεια. Αυτό δημιουργεί τη δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί το TikTok από την Κίνα για τη συλλογή πληροφοριών από το εξωτερικό, αν και δεν υπάρχουν στοιχεία ότι τα εμπορικά δεδομένα χρηστών του TikTok έχουν χρησιμοποιηθεί με αυτόν τον τρόπο.

Ως μέρος ενός σχεδίου αποφυγής μιας αποεπένδυσης, η TikTok έχει ξοδέψει τα τελευταία τρία χρόνια περισσότερα από 1,5 δισεκατομμύρια δολάρια πάνω στο «Project Texas», ένα εταιρικό σχέδιο αναδιάρθρωσης για την προστασία των δεδομένων χρηστών και του περιεχομένου των ΗΠΑ από την κινεζική επιρροή, μέσω συνεργασίας με αμερικανικό λογισμικό σε cloud ειδικής ομάδας της Oracle. Η αυτόνομη μονάδα αυτή, η οποία περιορίζει (τη διακίνηση σε) δεδομένα (χρηστών των ΗΠΑ) βρίσκεται σε λειτουργία, αλλά δεν κατάφερε να πείσει τους νομοθέτες των ΗΠΑ ότι η εφαρμογή είναι ασφαλής.

Το TikTok συλλέγει τεράστιες ποσότητες προσωπικών πληροφοριών από τους χρήστες του στις ΗΠΑ που το βοηθούν να προωθεί στοχευμένο περιεχόμενο και διαφημίσεις. Οι ειδικοί στον κυβερνοχώρο έχουν αναγνωρίσει την ικανότητα του TikTok να παρακολουθεί τις τοποθεσίες των χρηστών, τις λίστες επαφών, τα προσωπικά στοιχεία και τις διευθύνσεις IP. Επίσης ρήτρα στην πολιτική απορρήτου του επιτρέπει στην εφαρμογή να συλλέγει βιομετρικά δεδομένα, συμπεριλαμβανομένων «αποτυπωμάτων προσώπου και φωνητικών αποτυπωμάτων». Όλα αυτά θεωρούνται ως πιθανοί κίνδυνοι για το απόρρητο και ευρύτερα την εθνική ασφάλεια. Ωστόσο, αρκετοί ερευνητές θεμάτων απορρήτου κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το TikTok δεν συλλέγει περισσότερα δεδομένα από αυτά που συλλέγουν άλλα κύρια κοινωνικά δίκτυα.

Ο διευθύνων σύμβουλος του TikTok, Shou Zi Chew, δήλωσε ότι η κινεζική κυβέρνηση δεν ζήτησε ποτέ από την TikTok τα δεδομένα αυτά και ότι θα αρνηθεί ένα τέτοιο αίτημα. Ωστόσο, παραδέχτηκε ότι οι υπάλληλοι της ByteDance που εδρεύουν στην Κίνα μπορεί να έχουν πρόσβαση σε ορισμένα δεδομένα των ΗΠΑ από την εφαρμογή.

Υπάρχουν επίσης ανησυχίες ότι η ικανότητα του Πεκίνου να έχει πρόσβαση στους αλγόριθμους του TikTok θα μπορούσε να επιτρέψει στην Κίνα να επηρεάσει όσα βλέπουν οι χρήστες στην πλατφόρμα, μέσω παραπληροφόρησης και προπαγάνδας. Αυτό θα ήταν ένα ιδιαίτερα σημαντικό ζήτημα κατά τη διάρκεια ενός έτους εκλογών στις ΗΠΑ.

Τι μπορεί να κάνει το TikTok για να σταματήσει μια απαγόρευση;

Ο Μάικλ Μπέκερμαν, επικεφαλής δημόσιας πολιτικής της TikTok στις ΗΠΑ, είπε στο προσωπικό αυτή την εβδομάδα ότι η εταιρεία σκόπευε «να κινηθεί στα δικαστήρια για νομική προσφυγή». Αυτή πρέπει να κατατεθεί εντός 165 ημερών από τη θέσπιση του νόμου.

Η εταιρεία έκανε αγωγή τις ΗΠΑ το 2020 όταν ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ είχε εκδώσει εκτελεστικό διάταγμα για να εμποδίσει τη λειτουργία της εφαρμογής στη χώρα. Είχε δώσει τότε στην ByteDance 90 ημέρες προθεσμία για να εκχωρήσει το TikTok από τα περιουσιακά της στοιχεία στις ΗΠΑ και για τυχόν δεδομένα που είχε συλλέξει η TikTok στις ΗΠΑ. Δικαστής μπλόκαρε (το διάταγμα) λίγες ώρες πριν τεθεί σε ισχύ και ο Μπάιντεν ακύρωσε αυτό το διάταγμα του Τραμπ όταν ανέλαβε τα καθήκοντά του.

Ο πιο προφανής τρόπος για το TikTok να αποφύγει την απαγόρευση είναι μέσω πώλησης που θα διαχωρίζει την εφαρμογή και τα δεδομένα χρηστών στις ΗΠΑ από την κινεζική μητρική εταιρεία. Ωστόσο, αυτό είναι απίθανο. Το 2020, η Κίνα ενημέρωσε τους κανόνες ελέγχου περί εξαγωγών, οι οποίοι στην πραγματικότητα δίνουν στο Πεκίνο δικαίωμα ψήφου σε οποιαδήποτε συμφωνία που θα πουλούσε κινεζική τεχνολογία σε Αμερικανό αγοραστή. Πέρυσι, το υπουργείο Εμπορίου της Κίνας δήλωσε ότι θα «αντισταθεί σθεναρά» σε μια αναγκαστική πώληση του TikTok.

Ο Chew έχει προτείνει πολλαπλά εναλλακτικά μέτρα σε σχέση με μια πώληση για την εξάλειψη των ανησυχιών για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένου του σχεδίου Project Texas και μιας πιθανής εισαγωγής του TikTok στο αμερικανικό χρηματιστήριο.

Η εφαρμογή βίντεο υπόσχεται νομική μάχη για να αποτρέψει την προσπάθεια διαχωρισμού της από την κινεζική μητρική.