Ενεργειακή μετάβαση: Επενδύσεις 426 δισ. ευρώ μέχρι το 2050 – Τα έργα που έρχονται

Στα 426 δισ. ευρώ υπολογίζονται οι αναγκαίες επενδύσεις έως το 2050 για την ενεργειακή μετάβαση της Ελλάδας σε μια οικονομία μηδενικού άνθρακα.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις του νέου Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), το οποίο αναμένεται να τεθεί τις επόμενες ημέρες σε δημόσια διαβούλευση, το κόστος της μετάβασης, «μεταφρασμένο» τόσο σε ιδιωτικές όσο και σε δημόσιες επενδύσεις, θα φτάσει στα 94 δισ. ευρώ την εξαετία 2025-2030 και στα 332 δισ. ευρώ την εικοσαετία 2031-2050.

Αν και τα ποσά των αναγκαίων επενδύσεων σε πρώτη ανάγνωση «ζαλίζουν», είναι σημαντικά χαμηλότερα από τους υπολογισμούς που είχαν γίνει στο πρώτο draft του ΕΣΕΚ, το οποίο είχε αποσταλεί στα τέλη του 2023 στην Κομισιόν για παρατηρήσεις. Σε εκείνο, η εκτίμηση για τα αναγκαία κεφάλαια της πρώτης περιόδου έως το 2030 έφτανε περίπου στα 165 δισ. ευρώ, ήτοι περίπου 43% περισσότερα.

Πράσινα ομόλογα: Κομβικός ρόλος στην ενεργειακή μετάβαση της ΝΑ Ευρώπης [μελέτη ΙΕΝΕ]

Το draft για την ενεργειακή μετάβαση

Το νέο draft καταρτίστηκε από το επιτελείο του υπουργείου Ενέργειας με βασική αρχή την ελαχιστοποίηση του κόστους της ενεργειακής μετάβασης, δίχως να μεταβληθεί το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα (μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου), κάνοντας παράλληλα προβολές για την εξέλιξη της ωριμότητας και του κόστους των πράσινων τεχνολογιών.

Στους τομείς όπου υπάρχουν ισοδύναμες ως προς το αποτέλεσμα εναλλακτικές λύσεις, οι ωριμότερες και φθηνότερες παρεμβάσεις προτάσσονται για την επίτευξη των στόχων.

Για παράδειγμα, περιορίστηκαν στόχοι δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα και ανάπτυξης υδρογόνου (προβλέπεται διείσδυση σε βαριές οδικές μεταφορές και βιομηχανία μετά το 2040) καθώς θεωρούνται τεχνολογίες ακόμη ακριβές.

Ετσι το 2030 η ισχύς των μονάδων ηλεκτρόλυσης περιορίζονται από τα 300 MW που προβλέπονταν στο προηγούμενο draft σε 187 MW, με «κόφτη» στις αντίστοιχες επενδύσεις, οι οποίες αυξάνονται σημαντικά από το 2040 και έπειτα.

Αναβαθμίσεις

Από τα 94 δισ. ευρώ των επενδύσεων που προβλέπονται για την επόμενη εξαετία, τα 65,2 δισ. ευρώ θα δαπανηθούν για ενεργειακές αναβαθμίσεις κτιρίων, αγορές ηλεκτρικών οχημάτων κ.ά., ενώ τα 28,9 δισ. ευρώ στην ηλεκτροπαραγωγή, δηλαδή σε έργα ΑΠΕ (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας) και φυσικού αερίου.

Αντιστοίχως, από τα 332 δισ. ευρώ του κόστους της ενεργειακής μετάβασης την εικοσαετία 2031-2050, τα 241 δισ. ευρώ αφορούν τη ζήτηση ενέργειας και τα 90,9 δισ. ευρώ την ηλεκτροπαραγωγή.

Στη διαμόρφωση του νέου ΕΣΕΚ ελήφθησαν υπ’ όψιν, μεταξύ άλλων, η ρεαλιστική απεικόνιση του δυναμικού των ΑΠΕ και η ανάγκη διατήρησης υψηλού επιπέδου ενεργειακής ασφάλειας και επάρκειας εφοδιασμού της χώρας.

Αιχμή του δόρατος για την επίτευξη του στόχου μείωσης των εκπομπών ρύπων κατά 58,6% το 2030 αποτελεί η ταχεία διείσδυση κυρίως ώριμων τεχνολογιών ΑΠΕ (αιολικών και φωτοβολταϊκών) στην ηλεκτροπαραγωγή και η παράλληλη ανάπτυξη υδροηλεκτρικών, συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας και ηλεκτρικών διασυνδέσεων με τις γειτονικές χώρες, ώστε να επιτευχθεί ένα διαφοροποιημένο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής που θα διαφυλάττει την ασφάλεια εφοδιασμού.

Πράσινη ενέργεια

Ο πήχης για τη διείσδυση της πράσινης ενέργειας στην κατανάλωση ηλεκτρισμού στην Ελλάδα μπαίνει στο 76,8% έως το 2030, στο 96,4% το 2035 και στο 99,5% το 2040. Αντιστοίχως, η πρόβλεψη για τη συμμετοχή των ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας είναι 45,4%, σε θέρμανση και ψύξη 62,1%, στα κτίρια 67,4%, στη βιομηχανία 41,2% και στις μεταφορές 13,9%.

Οσον αφορά τη συμμετοχή κάθε τεχνολογίας στο ενεργειακό μείγμα έως το 2030, οι ΑΠΕ προβλέπεται να φτάνουν στα 28,12 GW, εκ των οποίων τα 8,9 GW (γιγαβάτ) θα είναι χερσαία αιολικά (σημαντικά αυξημένα σε σύγκριση με τα 7,6 GW του προηγούμενου draft), 1,9 GW υπεράκτια αιολικά, 13,5 GW φωτοβολταϊκά, 3,458 GW μεγάλα υδροηλεκτρικά και 365 MW τα μικρά.

Λόγω της στοχαστικότητας των ΑΠΕ και προκειμένου να διασφαλιστεί η ευστάθεια του ενεργειακού συστήματος, προτείνεται αυξημένη διείσδυση έργων αποθήκευσης ενέργειας έως το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας.

Ετσι, ο στόχος για τις μπαταρίες αυξάνεται στα 4,325 GW (από 3,1 GW στο προηγούμενο σχέδιο) ενώ για τους σταθμούς αντλησιοταμίευσης μειώνεται στα 1,745 GW (από 2,2 GW). Ωστόσο, τις επόμενες δεκαετίες συμβαίνει το αντίστροφο, δηλαδή η ισχύς των μονάδων άντλησης αυξάνονται με μεγαλύτερο ρυθμό, φτάνοντας το 2050 στα 17,48 GW ενώ οι μπαταρίες στα 12 GW.

Το φυσικό αέριο

Επίσης, έως το τέλος του 2028 τερματίζεται η χρήση λιγνίτη για ηλεκτροπαραγωγή. Σημαντικός ωστόσο παραμένει ο ρόλος του φυσικού αερίου έως το 2030. Δηλαδή η ισχύς των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο αέριο θα φτάσει το 2030 στα 7,88 GW, θα περιοριστεί στα 6,43 GW το 2035 και θα παραμείνει σταθερή για όλη την περίοδο έως το 2050.

Μειώνεται όμως η χρήση αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή από 19 ΤWh/έτος (τεραβατώρες/έτος) το 2022 σε 10,4 ΤWh/έτος το 2030.

Γι’ αυτό εκτιμάται ότι θα χρειαστεί ένας μηχανισμός αποζημίωσης, δεδομένου ότι την περίοδο 2030-2040 προβλέπεται ακόμα μεγαλύτερη μείωση των ωρών λειτουργίας τους λόγω της ανάπτυξης εγκαταστάσεων αποθήκευσης ενέργειας.

Η παρουσία μονάδων ηλεκτροπαραγωγής από αέριο κρίνεται από τους συντάκτες του ΕΣΕΚ απαραίτητη για την ευστάθεια και ασφάλεια τροφοδοσίας του ηλεκτρικού συστήματος.

Σε όλες τις άλλες χρήσεις (βιομηχανία, κτιριακό τομέα, ναυτιλία, αεροπλοΐα) η χρήση αερίου σχεδόν μηδενίζεται. Στο σύστημα παραμένουν έως το 2050 και οι πετρελαϊκές μονάδες στα νησιά ως εφεδρείες. Οσο για τη χρήση ορυκτών καυσίμων εκτός ηλεκτροπαραγωγής, μειώνεται μεν, αλλά με συγκρατημένο ρυθμό.

Μείωση κόστους

Σε ό,τι αφορά τις εκτιμήσεις για την εξέλιξη του μέσου κόστους ηλεκτρικής ενέργειας για την περίοδο 2025-2050, θα βαίνει μειούμενο όσο διεισδύει η πράσινη ενέργεια και αποσβένονται οι σχετικές επενδύσεις. Ωστόσο, λόγω της στοχαστικότητας των ΑΠΕ, θα υπάρχουν έντονες εποχικές διακυμάνσεις στις τιμές, αλλά και εντός της ημέρας.

Ειδικότερα προβλέπουν ότι από 145 ευρώ ανά μεγαβατώρα (MWh) το 2025 θα πέσει στα 139 ευρώ/MWh το 2030, στα 125 ευρώ/MWh το 2035, στα 116 ευρώ/MWh το 2040, στα 109 ευρώ/MWh το 2045 και στα 96 ευρώ/MWh το 2050.

Πηγή: Εντυπη Έκδοση ΤΟ ΒΗΜΑ