BRICS+: Σημειωτόν στην ένταξη νέων κρατών, βήματα στην αποδολαριοποίηση

Τον ερχόμενο Οκτώβριο (22-24/10) στο Καζάν της Ρωσίας έχει προγραμματιστεί η σύνοδος κορυφής της ομάδας των BRICS+, δηλαδή της διευρυμένης ομάδας που συγκρότησαν αρχικά η Ρωσία, η Κίνα , η Ινδία, η Βραζιλία και η Νότιος Αφρική και συμπληρώθηκε, μόλις στο τέλος του 2023 από την Αίγυπτο, το Ιράν , την Αιθιοπία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Η συνάντηση αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την μελλοντική πορεία του μπλοκ αλλά και της περαιτέρω οργάνωσής του και της ένταξης νέων μελών σε αυτό καθώς ήδη έχει αποφασιστεί, ότι επι του παρόντος , σταματά η διεύρυνση της ομάδας των εννέα κρατών.

Πούτιν: Σε ρούβλια το 40% των εμπορικών συναλλαγών – Μειώνεται η χρήση ξένων νομισμάτων

«Παύση»

Όπως χαρακτηριστικά είπε ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέϊ Λαβρόφ, λίγες ημέρες μετά τη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της ομάδας στο Νόβγκοροντ της Ρωσίας (11/6) , οι χώρες των BRICS+ «αποφάσισαν να κάνουν μια παύση», επειδή είναι σημαντικό να εστιάσουν στην εμβάθυνση και την ισχυροποίηση της συνεργασίας των εννέα πλέον κρατών.

Την ίδια στιγμή πάντως οι χώρες του μπλοκ εξετάζουν την ανάπτυξη της συνεργασία με τις άλλες χώρες , που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον να ενταχθούν, στην προοπτική της δημιουργίας σταδίων πριν από την πλήρη ένταξη.

Οι BRICS παρα το γεγονός ότι αναπτύσουν τη μεταξύ τους συνεργασία σε αρκετούς τομείς δεν έχουν αποκτήσει τη δομή και τη οργάνωση άλλων διεθνών οργανισμών, ζήτημα που πιθανά να εξεταστεί στην σύνοδο κορυφής του Καζάν καθώς στις πολιτικές προτεραιότητες της ρωσικής προεδρίας υπάρχει και η «Προώθηση της θεσμικής ανάπτυξης των BRICS».

Σύμφωνα με τον Ρώσο αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Ριαμπκόφ, υπό τη ρωσική προεδρία των BRICS, θα δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στη διεύρυνση του «κύκλου των φίλων των BRICS» και αυτό έχει επισημανθεί σε δηλώσεις τόσο του υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ όσο και του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν.

Η στάση της Σαουδικής Αραβίας

Το Ριάντ ήταν στη στενή ομάδα των κρατών που θα εγκαινίαζε τη δεύτερη κατά σειρά αλλά την πρώτη –ουσιαστικά- μεγάλη διεύρυνση των BRICS που έγινε στα τέλη του περασμένου χρόνου με την είσοδο της Αιγύπτου , του Ιράν , των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και της Αιθιοπίας.

Η Σαουδική Αραβία όμως δεν έκανε το τελικό βήμα της εισόδου της στη «συμμαχία» του Παγκόσμιου Νότου και οι λόγοι πρέπει να αναζητηθούν στις ευρύτερες γεωπολιτικές ανάγκες του βασιλείου των Σαούντ, όπως οι σχέσεις με τις ΗΠΑ (εξοπλισμοί, στρατηγική συνεργασία) και οι οικονομικοί δεσμοί με αρκετές χώρες της Δύσης (επενδύσεις, συμβάσεις).

Πάντως, δεν πρέπει να αγνοηθεί ότι η ανακοίνωση της ένταξης στην ομάδα των BRICS + είχε ανακοινωθεί από την κρατική τηλεόραση της χώρας στις 2 Ιανουαρίου του 2024 έστω και αν λίγες ημέρες μετά ανακοινώθηκε, με δήλωση αξιωματούχου στο Reuters, πως η χώρα συνεχίζει να εξετάζει το ζήτημα της ένταξής της.

Η χώρα πάντως διατηρεί στενές σχέσεις με την ομάδα των εννέα κρατών καθώς συμμετέχει έστω ως επισκέπτης-παρατηρητής στις συναντήσεις του μπλοκ όπως αυτες που έγιναν τον περασμένο Ιούνιο σε επίπεδο υπουργών σε διάφορους τομείς,  από την Εκπαίδευση και τον Αθλητισμό εως τον Τουρισμό.

Απο τη συνάντηση του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών Σεργέϊ Λαβροφ με τον Σαουδάραβα ομόλογό του Φεϊζαλ Μπιν Αλ Σαουντ, στο περιθώριο της Συνόδου των Υπουργών Εξωτερικών των BRICS+ στο Νίζνι Νόβγκοροντ της Ρωσίας , 10 Ιουνίου 2024

Η περίπτωση της Τουρκίας

Στη διευρυμένη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών των BRICS+ με τους ομολόγους τους από άλλες χώρες των Global South και Global East , τον περασμένο Ιούνιο συμμετείχε και ο Τούρκος υπουργός.

Ο Χακάν Φιντάν εξέφρασε το τουρκικό ενδιαφέρον για ένταξη στους BRICS+ αλλά μάλλον οι δηλώσεις του εξυπηρετούσαν την ανάγκη μιας εκ νέου άσκησης πίεσης προς την Ευρωπαϊκή Ενωση στο πλαίσιο του «οθωμανικου παζαριού», της κλασσικής συνταγής της τουρκικής διπλωματίας, που επιστρατεύεται τακτικά απο τους αξιωματούχους της γειτονικής χώρας.

Ωστόσο,  ο Τούρκος πρόεδρος Ταγιπ Ερντογάν ήταν ξεκαθαρος και διέλυσε κάθε σχετική αμφοβολία: Σε συνέντευξη του στις αρχες Ιουλίου στο αμερικανικο περιοδικό Newsweek και σχετικά με την ανάπτυξη των σχέσεων της ‘Αγκυρας με τον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης και τους BRICS, ο Τούρκος πρόεδρος διευκρίνισε ότι δεν βλέπει τους οργανισμούς αυτούς ως εναλλακτική λύση έναντι οποιουδήποτε άλλου διεθνούς οργανισμού στον οποίο συμμετέχει η Τουρκία.

Αποδολαριοποίηση

Όμως εκτός απο τη διεύρυνση της ομάδας των BRICS+ εξίσου σημαντική είναι και η επιθυμία αρκετών κρατών της «περιφέρειας» να απαγκιστρωθούν από το δολάριο, έναν στόχο που πρεσβεύει με έμφαση η ομάδα των αρχικών κρατών και ειδικά οι πιο ισχυρές χώρες όπως η Κίνα, η Ινδία αλλά και η Ρωσία.

Ειδικά η τελευταία που κάτω από το βάρος των κυρώσεων που εφάρμοσαν εναντίον της οι χώρες της Δύσης, μετα την εισβολή στην Ουκρανία, αναζητά ενα πιο ευνοϊκό πλαίσιο για τις εξαγωγές των προϊόντων της και βασικά των πρώτων υλών της.

Η ρωσική προεδρία του μπλόκ για το 2024 έχει θέσει τρείς βασικές προτεραιότητες στον οικονομικό τομέα:
– Την Ενίσχυση του ρόλου των κρατών BRICS στο διεθνές νομισματικό και χρηματοπιστωτικό σύστημα
– Την Ανάπτυξη της διατραπεζικής συνεργασίας, για τον μετασχηματισμό του διεθνούς συστήματος πληρωμών και επέκταση της χρήσης των εθνικών νομισμάτων των κρατών BRICS στο αμοιβαίο εμπόριο και
– Την Ενίσχυση της συνεργασίας για τη χρήση συστημάτων πληρωμών και χρηματοοικονομικών τεχνολογιών

Ειδικά στο διακηρυγμένο στόχο της αποδολαριοποίησης των οικονομικών συναλλαγών και της παγκόσμιας οικονομίας ευρύτερα, η Μόσχα απέκτησε δυο νέους συμμάχους και συγκεκριμένα δυο κράτη της Νοτιοανατολικής Ασίας , το Βιετνάμ και τη Βόρειο Κορέα, χώρες που επισκέφθηκε πρόσφατα ο Ρώσος ηγέτης Βλαντιμίρ Πούτιν. Ο ίδιος υποστήριξε πως πάνω από το 60% του εμπορίου μεταξύ Ρωσίας και Βιετνάμ διεξάγεται τώρα χωρίς το δολάριο ΗΠΑ και το ευρώ.

Απο την επίσκεψη (20/6/2024) του Ρώσου προέδου στο Βιετνάμ και τη συνάντησή του με τον πρόεδρο της χώρας Το Λάμ

Διμερές εμπόριο

Μόλις την περασμένη Πέμπτη η κεντρική τράπεζα της Ινδίας ζήτησε από τις τράπεζες που συναλλάσσονται με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) να διακανονίζουν τουλάχιστον ένα μέρος των εμπορικών πληρωμών τους απευθείας χρησιμοποιώντας τη (ινδική) ρουπία και το ντιρχάμ, το νόμισμα των Εμιράτων.

Σύμφωνα με τα όσα μετέδωσε το Reuters η Κεντρική Τράπεζα της Ινδίας (Reserve Bank of India) δεν έχει δώσει στις τράπεζες συγκεκριμένο στόχο, αλλά τους έχει ζητήσει να της αναφέρουν την έκταση των πληρωμών αυτών σε τακτική βάση.

Το Reuters ανέφερε επίσης ότι τα ινδικά διυλιστήρια έχουν αρχίσει να πληρώνουν το μεγαλύτερο μέρος του ρωσικού πετρελαίου που αγοράζουν μέσω εμπόρων , με έδρα το Ντουμπάι, σε ντιρχάμ αντί σε δολάρια.

Σε κάθε περίπτωση, η προσπάθεια αποδολαριοποιοησης, δεν γίνεται « εν χορδαις και οργανοις». Η Ινδία είναι μια απο τις χώρες που επιδιώκει να απεξαρτηθει απο το αμερικανικο νόμισμα και στην ίδια λογική κινουνται αρκετές χώρες της νότιο – ανατολικής Ασίας όπως η Μαλαισία και η Ταϊλάνδη, κράτη με τα οποία διατηρεί στενές σχέσεις η Κίνα.