Σε δύσκολη εξίσωση αποδεικνύεται για την Ιαπωνία και τις επιχειρήσεις της χώρας, η πιο επιθετική στάση των τελευταίων ετών στο ζήτημα της Ταϊβάν. Η ιαπωνική κυβέρνηση έχει καταστήσει σαφές προς τις επιχειρήσεις της που εδράζουν εκεί ότι, σε περίπτωση που προκύψει ανάγκη εκκένωσης προσωπικού λόγω πιθανής κινεζικής επίθεσης, η ευθύνη θα βαρύνει αποκλειστικά τις ίδιες. Το μήνυμα αυτό, σύμφωνα με τους Financial Times έχει προκαλέσει ανησυχία σε έναν από τους σημαντικότερους ξένους επενδυτές της Ταϊβάν.
Η προειδοποίηση από το Τόκιο αναδεικνύει τις πρακτικές και πολιτικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν κυβερνήσεις και επιχειρήσεις στην περιοχή, καθώς προετοιμάζονται για το ενδεχόμενο σύρραξης στα στενά της Ταϊβάν. Το Πεκίνο θεωρεί την Ταϊβάν τμήμα της επικράτειάς του και έχει διαμηνύσει ότι δεν θα διστάσει να χρησιμοποιήσει βία, εάν η Ταϊπέι αρνηθεί επ’ αόριστον να αποδεχθεί τον έλεγχό του.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν συζητήσει επιχειρησιακά σενάρια με τους συμμάχους τους, ωστόσο η εξασφάλιση πολιτικών δεσμεύσεων αποδεικνύεται ιδιαίτερα δύσκολη. Σύμφωνα με πρόσφατο ρεπορτάζ των Financial Times, το Πεντάγωνο έχει ζητήσει από την Ιαπωνία και την Αυστραλία να αποσαφηνίσουν τον ρόλο που θα αναλάβουν σε περίπτωση σύγκρουσης ΗΠΑ-Κίνας για την Ταϊβάν, προκαλώντας δυσαρέσκεια σε Τόκιο και Καμπέρα.
Το ιαπωνικό σύνταγμα
Δύο Ιάπωνες αξιωματούχοι ανέφεραν στους FT ότι, βάσει του ειρηνιστικού συντάγματος της χώρας, οι ένοπλες δυνάμεις μπορούν να αναπτυχθούν στο εξωτερικό μόνο με έγκριση της κυβέρνησης της χώρας υποδοχής. Επειδή η Ιαπωνία, όπως και σχεδόν όλες οι χώρες πλην δώδεκα, δεν αναγνωρίζει διπλωματικά την Ταϊβάν, «δεν υπάρχει κυβέρνηση στην Ταϊβάν από τη δική μας οπτική», όπως σημείωσε ένας από τους αξιωματούχους. Ο ίδιος πρόσθεσε ότι είναι εξαιρετικά απίθανο η Κίνα να επιτρέψει στις ιαπωνικές ένοπλες δυνάμεις να πραγματοποιήσουν επιχειρήσεις εκκένωσης.
Αν και η ιαπωνική κυβέρνηση δεν έχει επιβεβαιώσει επίσημα αυτή τη θέση, οι σχετικές προειδοποιήσεις προς τις εταιρείες διατυπώνονται εδώ και περίπου τρία χρόνια, σύμφωνα με διπλωμάτες και στελέχη επιχειρήσεων, που επικαλούνται οι FT. Ιάπωνες διπλωμάτες έχουν ενημερώσει υπεύθυνους διαχείρισης κινδύνου ότι «αν επενδύσετε σημαντικά κεφάλαια στην Ταϊβάν, είστε μόνοι σας», όπως ανέφερε άτομο που συμμετείχε σε τέτοια συζήτηση.
Οι προειδοποιήσεις αυτές έχουν λειτουργήσει αποτρεπτικά για τις ιαπωνικές επενδύσεις στη χώρα. «Το ενδιαφέρον για επενδύσεις έχει περιοριστεί. Υπάρχουν πολλές νέες αμερικανικές επενδύσεις στην Ταϊβάν, αλλά σχεδόν καθόλου ιαπωνικές», σχολίασε Αμερικανός αξιωματούχος με γνώση του θέματος.
Πέφτουν οι ιαπωνικές επενδύσεις στην Ταϊβάν
Οι άμεσες ξένες επενδύσεις από ιαπωνικές εταιρείες — παραδοσιακά η τρίτη μεγαλύτερη πηγή FDI για την Ταϊβάν μετά την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις ΗΠΑ — μειώθηκαν κατά 27% πέρυσι, φτάνοντας τα 452 εκατ. δολάρια, ενώ το 2022 είχαν αγγίξει το ανώτατο όριο του 1,7 δισ. δολαρίων.
Σύμφωνα με το ερευνητικό ινστιτούτο Teikoku Databank, σχεδόν 3.000 ιαπωνικές εταιρείες δραστηριοποιούνται στην Ταϊβάν, εκ των οποίων το ένα τρίτο στον τομέα της μεταποίησης, κυρίως σε υλικά και εξοπλισμό ημιαγωγών. Ισχυρή παρουσία καταγράφεται επίσης στους τομείς του λιανεμπορίου, της χονδρικής και της εστίασης.
Πολλές πολυεθνικές επανεκτίμησαν τους κινδύνους για τα περιουσιακά τους στοιχεία τόσο στην Ταϊβάν όσο και στην Κίνα μετά την επίσκεψη της τότε προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, Νάνσι Πελόζι, στην Ταϊπέι το 2022, που οδήγησε το Πεκίνο σε μεγάλης κλίμακας στρατιωτικές ασκήσεις γύρω από την Ταϊβάν. Ωστόσο, όπως αναφέρουν στελέχη και σύμβουλοι, οι έντονες ανησυχίες για το ενδεχόμενο πολέμου έχουν ατονήσει έκτοτε.
Σε αντίθεση με τη μείωση των ιαπωνικών επενδύσεων, οι άμεσες ξένες επενδύσεις από άλλες χώρες έφτασαν σε ιστορικά υψηλά το 2024, κυρίως λόγω χρηματοδότησης για data centers και υπεράκτια αιολικά πάρκα. Οι επενδύσεις από αμερικανικές εταιρείες ανήλθαν στα 938 εκατ. δολάρια το 2024, σχεδόν διπλάσιες από το 2022, ενώ οι επενδύσεις από το Ηνωμένο Βασίλειο σχεδόν τριπλασιάστηκαν την ίδια περίοδο, φτάνοντας το 1,54 δισ. δολάρια.
