Σχέδιο για «αναίμακτη» εξυγίανση των τραπεζών

Πράσινο φως για τη μεταφορά ενδεχόμενων ζημιών λόγω των μεγάλων πακέτων τιτλοποιήσεων το επόμενο 18μηνο από τις εν Ελλάδι τραπεζικές θυγατρικές στις μητρικές των νέων συστημικών ομίλων θα ανάψει, όπως όλα δείχνουν, ο εποπτικός βραχίονας της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (SSM).

Ο λόγος γίνεται για την ελληνική πατέντα του hive-down, μέσω της οποίας έγινε σε τρία πιστωτικά ιδρύματα (Eurobank, Alpha Bank και Τράπεζα Πειραιώς) απόσχιση του κλάδου τραπεζικής δραστηριότητας με ταυτόχρονη δημιουργία νέου νομικού προσώπου, του οποίου το 100% των μετοχών ανήκει στις εταιρείες συμμετοχών που συστάθηκαν στο πλαίσιο αυτού του μετασχηματισμού.

Με τον τρόπο αυτόν, οι τρεις προαναφερθέντες όμιλοι ανέλαβαν τις ζημιές από τις μέχρι σήμερα συναλλαγές μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων, καίγοντας περισσευούμενα κεφάλαια, χωρίς να ενεργοποιηθεί ο νόμος για την αναβαλλόμενη κερδοφορία.

Αν δεν γινόταν το «by pass» της σχετικής νομοθεσίας, θα υποχρεώνονταν, λόγω του αρνητικού αποτελέσματος σε μία χρήση, να εκδώσουν μετοχές υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου, ζημιώνοντας με τον τρόπο αυτόν τους ιδιώτες μετόχους τους.

Ζημιές 7 δισ. ευρώ

Οπως εξηγεί αναλυτής που παρακολουθεί τον κλάδο, λόγω του μεγάλου ύψους επισφαλειών που αναγνωρίστηκαν έως σήμερα, δεν ήταν δυνατή η κάλυψη των αναπόφευκτων υποαξιών από τα κέρδη μιας χρήσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τα τέλη του 2019 έως σήμερα έχουν βγει εκτός ισολογισμών με τη μέθοδο των τιτλοποιήσεων δάνεια ύψους 33 δισ. ευρώ περίπου, προκαλώντας ζημιές της τάξης των 7 δισ. ευρώ.

Με εξαίρεση την Εθνική Τράπεζα, η ετήσια κερδοφορία των υπόλοιπων ομίλων δεν μπορούσε να καλύψει τις απώλειες, δεδομένης της ταχείας εξυγίανσης που επέλεξαν να κάνουν. Ετσι, προκειμένου να συνεχιστούν απρόσκοπτα οι εμπροσθοβαρείς κινήσεις μείωσης των δεικτών καθυστερήσεων, θεσμοθετήθηκε καθ’ υπόδειξιν της Eurobank το hive-down, με το οποίο κατ’ εξαίρεση διευκολύνθηκαν οι ελληνικές τράπεζες.

Στήριξη από θεσμούς

Οι διοικήσεις τους πάντως μέχρι πρότινος γνώριζαν πως η παραπάνω ρύθμιση μπορούσε να χρησιμοποιηθεί εφάπαξ. Η διοίκηση της Τράπεζας Πειραιώς όμως έχει βρει τον τρόπο για να γίνει εκ νέου χρήση της. Το μόνο που μένει λοιπόν για να εφαρμοστεί εκ νέου το ίδιο μοντέλο «απόκρυψης» ζημιών είναι η συγκατάθεση του SSM ή, με άλλα λόγια, να κάνει ο επόπτης τα στραβά μάτια.

Με δεδομένο ότι οι δείκτες καθυστερήσεων, παρά τη μείωσή τους σχεδόν στο μισό (25%) μέσα σε λίγους μήνες, παραμένουν ακόμη σε υψηλά επίπεδα σε σχέση με τον μέσο ευρωπαϊκό όρο, ο SSM έχει ήδη αποφασίσει, σύμφωνα με πληροφορίες, να επιτρέψει στις εγχώριες τράπεζες να επωφεληθούν εκ νέου από τον μετασχηματισμό τους. Και αυτό διότι σε αυτή τη φάση η πλήρης εξυγίανση των ισολογισμών τους αποτελεί προτεραιότητα.

Ανοίγει ο δρόμος

Εξάλλου, υποστηρικτικά στη διαδικασία της εξυγίανσης λειτουργεί και η Κομισιόν, η οποία έδωσε με σχεδόν συνοπτικές διαδικασίες την έγκρισή της να προχωρήσει η κυβέρνηση στην άμεση ενεργοποίηση του δεύτερου κύκλου του προγράμματος κρατικών εγγυήσεων «Ηρακλής» για τις συναλλαγές του 2021 και του 2022.

Ετσι, ανοίγει ο δρόμος για νέες τιτλοποιήσεις της τάξης των 30-32 δισ. ευρώ τους επόμενους 18 μήνες, χωρίς την ενεργοποίηση του νόμου για τον αναβαλλόμενο φόρο, στην πολύ πιθανή περίπτωση εμφάνισης ζημιών σε ετήσια βάση.

Εφόσον το εγχείρημα στεφθεί με επιτυχία, οι προ πανδημίας επισφάλειες θα πέσουν λίγο πάνω από τα 5 δισ. ευρώ και το συνολικό κόκκινο χαρτοφυλάκιο με την προσθήκη των νέων, λόγω της ύφεσης μη εξυπηρετούμενων, ανοιγμάτων δεν θα ξεπερνά κατά τα φαινόμενα τα 15 δισ. ευρώ.