ΕΕ: Η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση και οι καταναλωτές

Η ΕΕ σκοπεύει να ενισχύσει τους κανόνες προστασίας των καταναλωτών, προσαρμόζοντάς τους σε νέες προκλήσεις, όπως είναι η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίο.

Κατά την ολομέλεια του Μαΐου, οι ευρωβουλευτές θα συζητήσουν το ψηφιακό μέλλον της Ευρώπης. Η έκθεση εστιάζει στην άρση των εμποδίων στη λειτουργία της ψηφιακής ενιαίας αγοράς και στη βελτίωση της χρήσης της τεχνητής νομημοσύνης για τους καταναλωτές.

Νέο θεματολόγιο για τους καταναλωτές

Το Κοινοβούλιο επεξεργάζεται επίσης τη νέα στρατηγική για τους καταναλωτές για την περίοδο 2020-2025, εστιάζοντας σε πέντε βασικούς τομείς: πράσινη μετάβαση, ψηφιακός μετασχηματισμός, αποτελεσματική επιβολή των δικαιωμάτων των καταναλωτών, ιδιαίτερες ανάγκες ορισμένων ομάδων καταναλωτών και διεθνής συνεργασία.

Ενθαρρύνοντας τη βιώσιμη κατανάλωση

Η βιώσιμη κατανάλωση και η κυκλική οικονομία παίζουν καθοριστικό ρόλο στην επίτευξη του στόχου της κλιματικής ουδετερότητας για το 2050, που αποτελεί μείζονα προτεραιότητα της ΕΕ.

Τον Νοέμβριο του 2020, οι ευρωβουλευτές υιοθέτησαν μια έκθεση σχετικά με τη μετάβαση προς μια πιο βιώσιμη ενιαία αγορά που καλεί την Επιτροπή να θεσπίσει “δικαίωμα επισκευής” για τους καταναλωτές, με σκοπό να καταστούν οι επισκευές συστηματικές, οικονομικά αποδοτικές και ελκυστικές. Τα μέλη του Κοινοβουλίου ζήτησαν επίσης την επισήμανση της διάρκειας ζωής των προϊόντων και τη λήψη μέτρων για την ενθάρρυνση μιας νοοτροπίας επισκευής και επαναχρησιμοποίησης αγαθών.

Ζήτησαν επίσης τη λήψη μέτρων για την καταπολέμηση της προγραμματισμένης απαξίωσης και επανέλαβαν το αίτημά τους για τη θέσπιση ενός κοινού συστήματος φόρτισης.

Η Επιτροπή επεξεργάζει κανόνες σχετικά με το δικαίωμα επισκευής ηλεκτρονικών συσκευών και το περιβαλλοντικό αποτύπωπα προϊόντων ώστε οι καταναλώτες να μπορούν εύκολα να συγκρίνουν προϊόντα τη στιγμή της αγοράς.

Η αναθεώρηση της οδηγίας σχετικά με την πώληση αγαθών, που προβλέπεται να γίνει το 2022, θα εξετάσει τη δυνατότητα επέκτασης της διετούς περιόδου νόμιμης εγγύησης για νέα και μεταχειρισμένα προϊόντα.

Τον Σεπτέμβριο του 2020, η Επιτροπή δρομολόγησε την πρωτοβουλία πολιτικής για βιώσιμα προϊόντα, στα πλαίσια του νέου Σχεδίου Δράσης για την Κυκλική Οικονομία, με σκοπό να καταστούν τα προϊόντα κατάλληλα για μια κλιματικά ουδέτερη, αποδοτική ως προς τη χρήση των πόρων και κυκλική οικονομία. Θα απευθύνει επίσης την ύπαρξη βλαβερών χημικών ουσιών σε προϊοόντα όπως είναι οι ηλεκτρονικές συσκευές και ο εξοπλισμός ΤΠΕ, τα υφάσματα και τα έπιπλα.

Ψηφιακός μετασχηματισμός με ασφάλεια για τους καταναλωτές

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός επιφέρει δραστικές αλλαγές στις ζωές μας, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου κατανάλωσής μας. Τον Δεκέμβριο του 2020, η Επιτροπή πρότεινε τη νέα Πράξη για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες – ένα σύνολο κανόνων που στοχεύουν στη βελτίωση της προστασίας των καταναλωτών από επιβλαβή ή παράνομα προϊόντα και υπηρεσίες στο διαδίκτυο.

Οι ευρωβουλευτές θέλουν να διασφαλιστεί η προστασία των καταναλωτών εντός και εκτός διαδικτύου. Καλούν επίσης τις διαδικτυακές πλατφόρμες να ενισχύσουν τις προσπάθειες καταπολέμησης πώλησης πλαστών ή μη ασφαλών προϊόντων.

Οι ευρωβουλευτές πρότειναν επίσης τη θέσπιση κανόνων για την προστασία των χρηστών από επιβλαβές και παράνομο περιεχόμενο στο διαδίκτυο και την προάσπιση της ελευθερίας του λόγου. Θέλουν ακόμα να δώσουν περισσότερο έλεγχο στους χρήστες όσον αφορά τις διαφημίσεις στο διαδίκτυο.

Η ΕΕ ετοιμάζει κανόνες για την καλύτερη διαχείριση των ευκαιριών και απειλών που συνδέονται με τη τεχνητή νοημοσύνη. Το Κοινοβούλιο έχει συστήσει ειδική επιτροπή και τόνιζει την ανάγκη υιοθέτησης μιας ανθρωποκεντρικής νομοθεσίας. Το ΕΚ έχει προτείνει την εφαρμογή καθεστώτος αστικής ευθύνης για ζημίες και βλάβες που προκαλούν συστήματα ΤΝ.

Ενίσχυση της κατοχύρωσης των δικαιωμάτων των καταναλωτών

Αν και η κατοχύρωση των δικαιωμάτων των καταναλωτών αποτελεί ευθύνη των κρατών μελών, η ΕΕ έχει συντονιστικό και υποστηρικτικό ρόλο. Μεταξύ των κανόνων που έχει θεσπίσει συγκαταλέγεται η οδηγία για την καλύτερη εφαρμογή και τον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας για τους καταναλωτές και οι κανόνες περί συλλογικής έννομης προστασίας.

Καλύπτοντας τις ειδικές ανάγκες των καταναλωτών

Απαιτούνται ειδικές εγγυήσεις για τις ευάλωτες ομάδες καταναλωτών, όπως είναι τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με ειδικές ανάγκες, καθώς και τα άτομα με οικονομικές δυσκολίες ή οι καταναλωτές με περιορισμένη πρόσβαση στο διαδίκτυο. Στο νέο θεματολόγιο για τους καταναλωτές, η Επιτροπή σχεδιάζει να εστιάσει σε προβλήματα που σχετίζονται με την προσβασιμότητα στο διαδίκτυο, τους οικονομικά ευάλωτους καταναλωτές και τα προϊόντα που προορίζονται για παιδιά.

Τα σχέδια της Επιτροπής προβλέπουν την παροχή περισσότερων συμβουλών στους καταναλωτές που δεν έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο και την παροχή χρηματοδότησης για την βελτίωση της προσβασιμότητας και της ποιότητας υπηρεσιών παροχής συμβουλών σε άτομα που διανύουν οικονομικές δυσκολίες.

Το Κοινοβούλιο ενέκρινε επίσης αυστηρότερους κανόνες για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων με στόχο την καλύτερη προστασία παιδιών και ανηλίκων από επιβλαβές περιεχόμενο.

Εξασφαλίζοντας την ασφάλεια προϊόντων που πωλούνται στην ΕΕ

Οι πολίτες συχνά αγοράζουν προϊόντα που παρασκευάζονται εκτός της ΕΕ. Σύμφωνα με την Επιτροπή, οι αγορές προϊόντων από πωλητές με έδρα εκτός της ΕΕ έχει αυξηθεί από 17% το 2014 σε 27% το 2019 και το νέο θεματολόγιο για τους καταναλωτές τονίζει την ανάκη ενίσχυσης της διεθνούς συνεργασίας για τη διασφάλιση της προστασίας των καταναλωτών. Το 2021 η Επιτροπή αναμένεται να επεξεργαστεί σχέδιο δράσης σε συνεργασία με την Κίνα, η οποία συνιστά τον μεγαλύτερο προμηθευτή αγαθών της ΕΕ το 2020. Στόχος της είναι η ενίσχυση της ασφάλειας των προϊόντων που πωλούνται στο διαδίκτυο.

Τον Νοέμβριο του 2020, το Κοινοβούλιο ενέκρινε ψήφισμα για την ενίσχυση της ασφάλειας των προϊόντων που πωλούνται στην ΕΕ, ανεξάρτητα από το αν κατασκευάζονται εντός ή εκτός ΕΕ και αν πωλούνται εντός ή εκτός διαδικτύου.

Επόμενα βήματα

Η επιτροπή του Κοινοβουλίου για την Εσωτερική Αγορά και την Προστασία των Καταναλωτών επεξεργάζεται πρόταση της Επιτροπής σχετικά με το νέο θεματολόγιο για τους καταναλωτές. Η ψηφοφορία στην ολομέλεια αναμένεται να διεξαχθεί τον Σεπτέμβριο.