Προϋπολογισμός: Η αντοχή των εσόδων και οι προσδοκίες για το δεύτερο τρίμηνο

Η εικόνα του προϋπολογισμού, κατά τον μήνα που ξεκίνησε η άρση του lockdown, αποτυπώνει την ήπια ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας με στελέχη του υπουργείου Οικονομικών να αφήνουν παράθυρο για την αναθεώρηση των εκτιμήσεων για τη φετινή ανάπτυξη.   Αναφορικά με τον δημοσιονομικό χώρο – που θα ξεκλειδώσουν αποφάσεις – προς το παρόν στηρίζεται στις υπάρχουσες προβλέψεις, που είναι συγκρατημένες, αλλά το δρόμο θα δείξουν τα στοιχεία μετά το καλοκαίρι.

Ένα θετικό δεύτερο τρίμηνο προοιωνίζουν τα έσοδα του Μάϊου γεμίζοντας συγκρατημένη αισιοδοξία το οικονομικό επιτελείο για την πορεία των επόμενων μηνών.  Η εικόνα του προϋπολογισμού, κατά τον μήνα που ξεκίνησε η άρση του lockdown,  αποτυπώνει την ήπια ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας με στελέχη του υπουργείου Οικονομικών να αφήνουν παράθυρο για την αναθεώρηση των εκτιμήσεων για τη φετινή ανάπτυξη. Όπως ανέφερε παράγοντας του υπουργείου Οικονομικών αναφορικά με το δημοσιονομικό χώρο – που θα ξεκλειδώσουν αποφάσεις – προς το παρόν στηρίζεται στις υπάρχουσες προβλέψεις, που είναι συγκρατημένες, αλλά το δρόμο θα δείξουν τα στοιχεία μετά το καλοκαίρι.

Τα στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους δείχνουν υπέρβαση 209 εκατ. ευρώ στο σύνολο των καθαρών εσόδων τον Μάιο και υπέρβαση 47 εκατ. ευρώ στα φορολογικά έσοδα, μειώνοντας τις αποκλίσεις και στο πεντάμηνο. Τα καθαρά έσοδα στο διάστημα Ιανουαρίου-Μαΐου εμφανίζουν μείωση μόλις 259 εκατ. ευρώ και τα έσοδα από φόρους 132 εκατ. Ευρώ, ενώ το πρωτογενές έλλειμμα είναι αυξημένο όμως κατά περίπου 1 δισ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο, στα 8,167 δισ. ευρώ αντί για 7,168 δισ. Ευρώ. Σύμφωνα με τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Θεόδωρο Σκυλακάκη «σε σχέση με τους αναθεωρημένους στόχους που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα Σταθερότητας (2.658 εκ. ευρώ), η αύξηση είναι σημαντικά μεγαλύτερη και ανέρχεται σε 12,2%. Τα στοιχεία αυτά συνάδουν με τις εκτιμήσεις της ΕΛΣΤΑΤ για καλύτερες των προσδοκιών εξελίξεις στην οικονομία το πρώτο τρίμηνο του 2021 και επιτρέπουν συγκρατημένη αισιοδοξία για το ενδεχόμενο ταχύτερης ανάκαμψης σε σχέση με τις μέχρι σήμερα εκτιμήσεις της κυβέρνησης».

Στο μέτωπο των προβλέψεων η Αθήνα έχει μέχρι στιγμής τις πιο συντηρητικές προβλέψεις για την φετινή ανάκαμψη -στο 3,6% – σε αντίθεση με τις συγκλίνουσες εκτιμήσεις των αναλυτών κοντά 5%. Σύμφωνα με πηγές του οικονομικού επιτελείου  τα στοιχεία δείχνουν αισιοδοξία, ωστόσο κρατά στάση αναμονής. Στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών ανέφερε χαρακτηριστικά πως αναμένουμε την επιβεβαίωση των στοιχείων και το επόμενο τρίμηνο για να αναθεωρήσουμε προς τα πάνω τις προβλέψεις για το ΑΕΠ. Η θετική έκπληξη από το την ύφεση του πρώτου τριμήνου δείχνει το δρόμο (-2,3%), καθώς το υπουργείο Οικονομικών προέβλεπε πάνω από διπλάσια η ύφεση από τα τελικά στοιχεία. Σύμφωνα με το οικονομικό επιτελείο για τον Μάιο – πέραν της κατανάλωσης- υπήρξαν θετικά δεδομένα τόσο από τον κατασκευαστικό κλάδο, τα ακίνητα αλλά και τις εξαγωγές.

Επιπλέον, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών συνέχισε και τον Μάιο να ενισχύεται με διψήφιο ρυθμό για 13ο  συνεχόμενο μήνα, που ανήλθε σε +21% τις πρώτες 28 ημέρες του Μαΐου 2021 έναντι +43,5% τον Απρίλιο 2021. Συνολικά, στο διάστημα 1 Μαρτίου 2020 έως 28 Μαΐου 2021, ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών εμφάνισε αύξηση +23%. Σημαντική αύξηση κατά +31,9% εμφάνισε τις πρώτες 28 ημέρες του Μαΐου 2021 και η αξία των ηλεκτρονικών συναλλαγών, μετά την αύξηση κατά +35,6% που είχε σημειωθεί τον Απρίλιο 2021. Παρά ταύτα, συνολικά, στο διάστημα από 1η Μαρτίου του 2020 έως τις 28 Μαΐου του 2021, η αξία ηλεκτρονικών συναλλαγών κατέγραψε ρυθμό αύξησης +7,2%.

Ο Ιούλιος του Ταμείο Ανάκαμψης και του τουρισμού

Βασικός άξονας για την πορεία του ΑΕΠ αποτελούν και οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης που αναμένονται σε 7,8 δισ. Ευρώ φέτος. Η άφιξη της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην Αθήνα να φέρει θετικές ειδήσεις ως προς την έγκριση του ελληνικού σχεδίου και σύμφωνα με πηγή του υπουργείου Οικονομικών οι πρώτοι πόροι ύψους 4 δισ. Ευρώ αναμένονται μετά τα μέσα Ιουλίου. Το σχέδιο θα πάει προς έγκριση στη Βουλή και  θα περιέχει χρονογράμματα και ορόσημα τα οποία θα δεσμεύουν τη χώρα για τα επόμενα χρόνια.

Από την κυβέρνηση και το οικονομικό επιτελείο δεν έχουν κρύψει ότι το μεγάλο στοίχημα για την φετινή ανάκαμψη, αλλά και για την πορεία των εσόδων είναι ο τουρισμός και οι καταναλωτικές δαπάνες, πέραν φυσικά την ώθησης που τα δώσουν τα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης. Η ιδιωτική κατανάλωση αντιπροσωπεύει περίπου το 70% του ΑΕΠ, ενώ το υπουργείο Οικονομικών έχει προβλέψει πως τα τουριστικά έσοδα φέτος μπορεί να φτάσουν στο 45-50% των εσόδων του 2019.

Για τον τομέα του τουρισμού ο Ιούνιος αποτελούσε δείκτη για το σύνολο της σεζόν και πλέον η καθυστέρηση από τη βρετανική αγορά έχει κάνει τους επαγγελματίες, αλλά και την αγορά να κρατούν μικρό καλάθι έως τον Ιούλιο, καθώς το βάρος φαίνεται να σηκώνουν κυρίως οι Γερμανοί, ενώ και οι Ολλανδοί πάτησαν φρένο. Μέχρι πριν την ανακοίνωση των νέων κυβερνητικών μέτρων στήριξης του τουρισμού ύψους μέχρι 420 εκατ. ευρώ είχαν ανοίξει περίπου το 20% των ξενοδοχείων, αν και είχαν ελάχιστες κρατήσεις.  Μετά τα καλύτερα στοιχεία για την πορεία του ΑΕΠ το πρώτο τρίμηνο – κατά το οποίο καταγράφηκε ύφεση μικρότερη των εκτιμήσεων (-2,3%) – ενισχύεται η αισιοδοξία ότι η  οικονομία θα εισέλθει σε ανάκαμψη από το δεύτερο τρίμηνο. Οι προβλέψεις των αναλυτών κάνουν λόγο για ενίσχυση της θετικής τάσης τον Μάιο που προοιωνίζει άνοδο του ΑΕΠ ακόμα και στο 10-11% ετησίως.

Τα στοιχεία

Για την περίοδο του Ιανουαρίου – Μαΐου το έλλειμμα στο ισοζύγιο είναι ύψους 10.828 εκατ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 9.769 εκατ. ευρώ  και ελλείμματος 7.494 εκατ. ευρώ πέρσι. Το πρωτογενές έλλειμμα είναι στο 8.167 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου 7.169 εκατ. ευρώ και πρωτογενούς ελλείμματος 4.843 εκατ. ευρώ  πέρσι. Τα καθαρά έσοδα  ανήλθαν σε 18.290 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 259 εκατ. ευρώ ή 1,4%  έναντι της εκτίμησης. Τα συνολικά έσοδα ανήλθαν σε 19.934 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 281 εκατ. ευρώ ή 1,4% έναντι του στόχου. Τα φορολογικά έσοδα  ανήλθαν σε 16.920 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 132 εκατ. ευρώ ή 0,8% έναντι του στόχου.

Τον Μάιο τα καθαρά έσοδα ανήλθαν σε 3.165 εκατ. ευρώ αυξημένο κατά 209 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον μηνιαίο στόχο, ενώ τα τα συνολικά έσοδα ανήλθαν σε 3.466 εκατ. ευρώ, αυξημένα έναντι του μηνιαίου στόχου κατά 141 εκατ. ευρώ. Τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 2.981 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 47 εκατ. ευρώ ή 1,6% έναντι του στόχου και οι δαπάνες στο πεντάμηνο  ανήλθαν στα 29.118 εκατ. ευρώ και παρουσιάζονται αυξημένες κατά 800 εκατ. ευρώ ή 2,8% έναντι του στόχου (28.317 εκατ. ευρώ).

Η προσωρινή εικόνα των κυριότερων πληρωμών των μέτρων κατά της πανδημίας για την περίοδο Ιανουαρίου – Μαΐου, έχει ως εξής:

α) η δαπάνη αποζημίωσης ειδικού σκοπού λόγω της πανδημίας του COVID-19 (μισθωτών) ύψους 1.653 εκατ. ευρώ, η οποία πληρώθηκε από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (κατηγορία μεταβιβάσεων),

β) η επιστρεπτέα προκαταβολή ύψους 1.618 εκατ. ευρώ από την κατηγορία των μεταβιβάσεων και 1.108 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ,

γ) η κρατική αποζημίωση εκμισθωτών ύψους 508 εκατ. ευρώ, λόγω μειωμένων μισθωμάτων που λαμβάνουν,

δ) η επιχορήγηση προς τον ΟΠΕΚΑ ύψους 155 εκατ. ευρώ, για την αποπληρωμή δανείων πληγέντων από την πανδημία,

ε) η ενίσχυση μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων που επλήγησαν από τον COVID-19 στις Περιφέρειες ύψους 217 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ,

στ) η επιδότηση τόκων δανείων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων ύψους 47 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ και

ζ) οι δαπάνες σχετικά με το ταμείο εγγυοδοσίας επιχειρήσεων ύψους 220 εκατ. ευρώ από το ΠΔΕ.

Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο του Ιανουαρίου – Μαΐου 2021 παρουσιάζονται αυξημένες σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2020 κατά 5.595 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω των προαναφερθέντων μέτρων κατά της πανδημίας και των αυξημένων πληρωμών εξοπλιστικών προγραμμάτων και τόκων.