Νέο ΕΣΠΑ: Έμφαση στην περιφερειακή ανάπτυξη

Με έμφαση στην Περιφέρεια έρχεται να υλοποιηθεί το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027, όπως φαίνεται από το τελικό σχέδιο, το οποίο κατατέθηκε στην Κομισιόν.

Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Ανάπτυξης, τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα (ΠΕΠ) καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027, με συνολικό προϋπολογισμό επενδύσεων ύψους 8,1 δισ. ευρώ (από 5,9 δισ. στην προηγούμενη προγραμματική περίοδο), σύμφωνα με το τελικό σχέδιο που κατέθεσε την περασμένη εβδομάδα στην Κομισιόν το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων.

Το νέο ΕΣΠΑ έχει συνολικό προϋπολογισμό 26,1 δισ. ευρώ, από τα οποία, τα 20,9 δισεκ. είναι η ενωσιακή συμμετοχή και τα 5,3 δισ. η εθνική συνεισφορά.

Περιλαμβάνει μεταξύ άλλων διακριτά προγράμματα για τον ψφιακό μτασχηματισμό με ενισχυμένους πόρους, για την πολιτική προστασία, τη δίκαιη μετάβαση (αφορά τις λιγνιτικές περιοχές), το πρόγραμμα Περιβάλλον, Κλιματική Αλλαγή και Ενέργεια καθώς και νέο Πρόγραμμα για την Ανταγωνιστικότητα με δράσεις ενίσχυσης των επιχειρήσεων.

Τα προγράμματα

Συγκεκριμένα, εκτός από τα 13 ΠΕΠ, σημαντικές επενδύσεις με κοινοτική χρηματοδότηση προβλέπονται στα τομεακά προγράμματα, ως εξής:

Ανθρώπινο Δυναμικό και Κοινωνική Συνοχή: 4,1 δισεκ.

Ανταγωνιστικότητα: 3,8 δισεκ.

Περιβάλλον και Κλιματική Αλλαγή: 3,6 δισεκ.

Μεταφορές: 2,2 δισεκ.

Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση: 1,6 δισεκ.

Ψηφιακός Μετασχηματισμός: 943 εκατ.

Πολιτική Προστασία: 714 εκατ.

Αλιεία, Υδατοκαλλιέργεια και Θάλασσα: 455 εκατ.

Οι στόχοι

Στους επιμέρους στόχους του ΕΣΠΑ περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων τα εξής:

– Ενίσχυση της επιχειρηματικής καινοτομίας με την παροχή κινήτρων για αξιοποίηση ερευνητικών αποτελεσμάτων και νέων ιδεών από υφιστάμενες και νεοφυείς επιχειρήσεις.

– Επένδυση στο τουριστικό οικοσύστημα

– Ενίσχυση παραγωγικών επενδύσεων με έμφαση στον ψηφιακό μετασχηματισμό (Industry 4.0) και σε φιλικές προς το περιβάλλον διαδικασίες και προϊόντα

– Ενίσχυση της συνδεσιμότητας με ευρυζωνική πρόσβαση υψηλών ταχυτήτων

– Προσαρμογή δεξιοτήτων ανθρώπινου δυναμικού

– Προώθηση της αυτονομίας με χρήση των ΑΠΕ για αυτοπαραγωγή και συστημάτων αποθήκευσης

– Μετάβαση των νησιών σε καθαρές μορφές ενέργειας

– Αντιμετώπιση κινδύνων και καταστροφών, προστασία του περιβάλλλοντος

– Επεξεργασία αποβλήτων, ενημέρωση των πολιτών για τη διαλογή στην πηγή, για την ανακύκλωση, για την κυκλική οικονομία και τον περιορισμό της χρήσης πλαστικών

– Εξοικονόμηση, επανάχρηση νερού

– Ολοκλήρωση/αναβάθμιση υποδομών οδικών μεταφορών στην ηπειρωτική και νησιωτική χώρα

– Σιδηροδρομικές μεταφορές: ηλεκτροκίνηση, αναβάθμιση του υφιστάμενου δικτύου και διασυνοριακών συνδέσεων

– Θαλάσσιες μεταφορές: Εξασφάλιση σταθερών, διαρκών και αξιόπιστων συνδέσεων για τις άγονες γραμμές, χρήση καθαρών καυσίμων

– Επενδύσεις σε συστήματα διαχείρισης ασφάλειας στην εναέρια κυκλοφορία

– Αύξηση της απασχόλησης του ανθρώπινου δυναμικού και βελτίωση της απασχολησιμότητας, παρεμβάσεις για τη διευκόλυνση της πρόσβασης στην αγορά εργασίας με έμφαση σε ανέργους, ΑμεΑ κ.ά.

– Βελτίωση των επιδόσεων των μαθητών και της ποιότητας των προγραμμάτων σπουδών, αύξηση της συμμετοχής των ενηλίκων στη μαθησιακή διαδικασία

– Μείωση της παιδικής φτώχειας, μετάβαση από την ιδρυματική φροντίδα στη φροντίδα σε επίπεδο κοινότητας, κοινωνική ένταξη για περιθωριοποιημένους πολίτες

– Υγειονομική Κάλυψη: έμφαση στην πρόληψη, την ψυχική υγεία και την μακροχρόνια φροντίδα

– Ολοκληρωμένες παρεμβάσεις στις αγροτικές περιοχές με έμφαση σε ορεινές, νησιωτικές και παράκτιες περιοχές.

Σύμφωνα με πηγές του ΥΠΑΝ το Σεπτέμβριο προβλέπεται να ολοκληρωθεί η διαβούλευση με την ΕΕ και τον Οκτώβριο θα ακολουθήσει η επίσημη υποβολή των προγραμμάτων.

Οι άξονες του προγράμματος

Η αρχιτεκτονική του προγράμματος, όπως αυτή έχει σχεδιαστεί σε επίπεδο ΕΕ, περιέχει πέντε Στόχους Πολιτικής (Σ.Π.), τον Ειδικό Στόχο «Δίκαιη Μετάβαση» και την Τεχνική Βοήθεια.

Ο ΣΠ 1 έχει ως τίτλο «Μια Εξυπνότερη Ευρώπη» και σχετίζεται με την προώθηση του καινοτόμου και έξυπνου οικονομικού μετασχηματισμού.

Στο εν λόγω στόχο θα κατευθυνθεί το 20% των συνολικών πόρων, το ύψος των οποίων σε ενωσιακή στήριξη (κοινοτική συνδρομή) ανέρχεται στα 4.077 δις. ευρώ.

Ο ΣΠ2 φέρει την επωνυμία «Μια πιο Πράσινη Ευρώπη» και αφορά την προώθηση της καθαρής και δίκαιης ενεργειακής μετάβασης, των πράσινων και γαλάζιων επενδύσεων. Στο στόχο αυτό θα διατεθεί το 27% των συνολικών πόρων που σε ενωσιακή συνδρομή μεταφράζεται σε 5,655 δις. ευρώ.

Ο ΣΠ3 με τίτλο «Μια πιο Διασυνδεδεμένη Ευρώπη», αφορά την ανάπτυξη προσβάσιμων, υψηλής ποιότητας, πολυτροπικών, έξυπνων και βιώσιμων υποδομών και συστημάτων μεταφορών. Στο στόχο αυτό, θα κατευθυνθεί το 8% των συνολικών πόρων που σε ενωσιακή συνδρομή ανέρχονται στο 1,637 δις. ευρώ.

Ο ΣΠ4 με τίτλο «Μια πιο Κοινωνική Ευρώπη» και εστιάζει στο ανθρώπινο δυναμικό και τη διασφάλιση ισότιμης πρόσβασης σε ποιοτικές υπηρεσίες και αγαθά.

Ο συγκεκριμένος στόχος θα απορροφήσει το 30% των συνολικών πόρων, ήτοι 6,219 δις. ευρώ.

Ο ΣΠ5 με τίτλο «Μια Ευρώπη πιο κοντά στους Πολίτες της» αφορά στην προώθηση βιώσιμης και ολοκληρωμένης ανάπτυξης, μέσω της στήριξης τοπικών πρωτοβουλιών.

Στο στόχο αυτό, θα διατεθεί το 6% των συνολικών πόρων που σε όρους ενωσιακής συνδρομής, ανέρχεται σε 1,190 δις. ευρώ.

Ο ειδικός στόχος «Δίκαιη Μετάβαση» αφορά στοχευμένες δράσεις για την απεξάρτηση από το λιγνίτη στις περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας, τη Μεγαλόπολη και τα νησιά.

Θα απορροφήσει το 7% των συνολικών πόρων, ήτοι 1,375 δις. ευρώ σε όρους κοινοτικής συνδρομής.

Με βάση την προκαταρκτική κατανομή του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, οι πόροι ανά τομεακό και επιχειρησιακό πρόγραμμα, διαμορφώνονται ως εξής:

Τα Τομεακά Προγράμματα

– «Ανταγωνιστικότητα-Επιχειρηματικότητα-Καινοτομία»: 3,885 δις. ευρώ

-«Ψηφιακός Μετασχηματισμός»: 943 εκατ. ευρώ.

-«Περιβάλλον –Ενέργεια-Κλιματική Αλλαγή»: 3,607 δις. ευρώ.

-«Υποδομές Μεταφορών»: 2,224 δις. ευρώ.

-«Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού-Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση»: 4,161 δις. ευρώ.
Πολιτική Προστασία»: 713,7 εκατ. ευρώ.

-«Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση»: 1,629 δις. ευρώ

-«Αλιεία και Θάλασσα»: 454,7 εκατ. ευρώ

-«Τεχνική Βοήθεια»: 504, 4 εκατ. ευρώ.

Τα Περιφερειακά Προγράμματα

Τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα η κατανομή έχει ως εξής:

-«Ανατολική Μακεδονία και Θράκη»: 639 εκατ. ευρώ

-«Κεντρική Μακεδονία»: 1,440 δις. ευρώ

-«Δυτική Μακεδονία»: 394 εκατ. ευρώ

-«Θεσσαλία»: 554 εκατ. ευρώ

-«Ήπειρος»: 426 εκατ. ευρώ

-«Βόρειο Αιγαίο»: 394 εκατ. ευρώ

-«Νότιο Αιγαίο»: 285 εκατ. ευρώ

-«Κρήτη»: 564,5 εκατ. ευρώ

-«Ιόνια Νησιά»: 287,6 εκατ. ευρώ

-«Στερεά Ελλάδα»: 426 εκατ. ευρώ

-«Δυτική Ελλάδα»: 628,4 εκατ. ευρώ

-«Αττική»:1.617 δις. ευρώ

-«Πελοπόννησος» 410 εκατ. ευρώ.