Η δημοκρατία στο απόσπασμα – Ακούς Τζο;

Ο Τζο Μπάιντεν αποθέωσε την δημοκρατία στη διεθνή διάσκεψη που διοργάνωσε, στην οποία προσκάλεσε τους ηγέτες 111 κρατών του πλανήτη. Χαρακτήρισε δε ύψιστο καθήκον της εποχής μας την υπεράσπισή της απέναντι στις απειλές που αντιμετωπίζει.

Έτσι, πιστός στα όσα είχε υποσχεθεί προεκλογικά, διεμήνυσε ότι «οι ΗΠΑ επέστρεψαν». Και ότι μέσω του προέδρου τους, παίρνουν πάλι στα χέρια τους τη σκυτάλη την οποία είχε δώσει ο Μπαράκ Ομπάμα στην Ανγκελα Μέρκελ, λίγο πριν αποχωρήσει.

Έτσι, ο Μπάιντεν, ως πρόεδρος των ΗΠΑ, διεκδικεί πάλι τον τίτλο του ηγέτη του «ελεύθερου κόσμου» και της «δημοκρατικής Δύσης». Ενός ηγέτη αποφασισμένου να μην επιτρέψει σε κανέναν Πούτιν ή Σι Τζινπίνγκ, Ερντογάν ή Μαδούρο, αλ Σίσι ή Κιμ Γιονγκ-ουν, να την θέσει σε κίνδυνο.

Δύσκολα, βεβαίως, θα διαφωνήσει κανείς ότι η δημοκρατία βρίσκεται ουσιαστικά στην εντατική και επιβιώνει με μηχανική υποστήριξη. Είναι κάτι, άλλωστε, που μπορούν να διαπιστώσουν και να βεβαιώσουν σχεδόν όλοι από την προσωπική τους εμπειρία.

Κάπου εδώ, όμως, τελειώνουν τα αυτονόητα. Και αρχίζουν οι απορίες και τα ερωτήματα, αμείλικτα και οδυνηρά.

Ποιος εννοεί τι;

Το πρώτο αφορά, αναμφίβολα, τον ίδιο τον ορισμό της δημοκρατίας – αν μη τι άλλο, για να ξέρουμε για τι ακριβώς πράγμα συζητάμε και τι είναι αυτό που καλούμαστε να υπερασπιστούμε.

Είναι ο ίδιος σε Ευρώπη και Αμερική; Στη Σκανδιναβία και τα Βαλκάνια; Στη Ρωσία και τη Βραζιλία; Στην Αίγυπτο και το Ισραήλ; Στη σύγχρονη και την αρχαία Ελλάδα, όπου και γεννήθηκε;

Καταλαβαίνουν, άραγε, το ίδιο όταν μιλάνε για δημοκρατία και την επικαλούνται όσοι ανήκουν στο 1% των πλούσιων και προνομιούχων του πλανήτη και στο 50% που δεν έχει στον ήλιο μοίρα; Αυτοί που κατοικούν στο κέντρο του Παρισιού και στα υποβαθμισμένα banlieue του; Αυτοί που ξημερώνουν σε ένα ουρανοξύστη του Ντουμπάι με όσους βλέπουν τον ήλιο μέσα από ένα στρατόπεδο προσφύγων;

Αδειανό πουκάμισο ο ΟΗΕ

Πάμε παρακάτω τώρα. Ποιοι είναι αυτοί που εντέλλονται και από ποιους να υπερασπίζονται την δημοκρατία σήμερα;

Θεωρητικά, μετά το τέλος του τελευταίου μεγάλου πολέμου, το 1945, η ανθρωπότητα αποφάσισε να ιδρύσει τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, στον οποίο συμμετείχαν όλα τα κράτη του πλανήτη, με στόχο να μην ξαναγίνει πόλεμος και να μην υποφέρουν πια οι άνθρωποι.

Το 1948, μάλιστα, ψηφίστηκε και η οικουμενική διακήρυξη για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Έτσι ώστε, οι πάντες να γνωρίζουν πού αρχίζουν και πού τελειώνουν και ο ΟΗΕ να ξέρει πού και πότε δικαιούνται και υποχρεούται να επέμβει.

«Όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι στην αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα». «Κάθε άτομο έχει δικαίωμα στη ζωή, την ελευθερία και την προσωπική του ασφάλεια». «Κανείς δεν επιτρέπεται να υποβάλλεται σε βασανιστήρια ούτε σε ποινή ή μεταχείριση σκληρή, απάνθρωπη ή ταπεινωτική». «Όλοι είναι ίσοι απέναντι στο νόμο και έχουν δικαίωμα σε ίση προστασία του νόμου, χωρίς καμία απολύτως διάκριση».

Να, λοιπόν, μερικά από τα πολύ ωραία και συγκινητικά που περιέχει αυτή η διακήρυξη. Που αν ίσχυαν, ο κόσμος μας θα ήταν σίγουρα πολύ καλύτερος, αν όχι ιδανικός.

Οι άνθρωποι δεν θα πέθαιναν από φτώχεια, έλλειψη νερού και επιδημίες. Τα φάρμακα θα έφταναν παντού, σε όλους. Και η πανδημία θα αντιμετωπιζόταν πιο αποτελεσματικά, με πολύ λιγότερες απώλειες και χωρίς να υπάρχουν «μαύρες τρύπες» εμβολιασμού.

Οι «φρουροί» της δημοκρατίας

Δεν είναι έτσι, όμως. Κι αυτό διότι, από την πρώτη κιόλας στιγμή, κάποιοι «κατάσχεσαν» τους όρους της δημοκρατίας και της ελευθερίας και χαρακτήρισαν όλους τους υπόλοιπους απειλή γι’ αυτήν. Χωρίς καν να συζητήσουν το περιεχόμενο.

Αυτομάτως δε, αυτοχειροτονήθηκαν προστάτες της δημοκρατίας και της ελευθερίας. Όσοι δεν ήταν μαζί τους, ήταν εναντίον τους, όπως είπε και ο Τζορτζ Μπους, προτού ξεκινήσει τις εισβολές του και τα κάνει γης μαδιάμ. Για να πληρώνουμε μέχρι σήμερα τις συνέπειες.

Βεβαίως, κριτήριο του Μπους – όπως και των περισσότερων – δεν ήταν η δημοκρατία και η ελευθερία. Αν ήταν, άλλωστε, θα εισέβαλε και στη Σαουδική Αραβία, ένα από τα πιο ανελεύθερα και αντιδραστικά καθεστώτα που έχουν υπάρξει.

Πρακτικά, ουδείς από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων που έχουν περάσει από τον πλανήτη μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν φέρει ευθύνη, μικρότερη ή μεγαλύτερη, για όσα έχουν γίνει και συνεχίζουν να γίνονται.

Για δες ποιος μιλάει…

Ειδικά οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, όμως, έχουν ένα λόγο περισσότερο να δώσουν εξηγήσεις. Και πολλούς λιγότερους για να δικαιούνται να οργανώνουν σήμερα τέτοιου είδους διασκέψεις.

Η σχέση τους, άλλωστε, με τη δημοκρατία έχει μακρά ιστορία. Μια ιστορία που δύσκολα μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι δεν είναι βρόμικη, από την πρώτη κιόλας ημέρα της ίδρυσής τους μέχρι σήμερα.

Από τότε που οι «πατέρες του έθνους» φρόντισαν, δηλαδή, δικαίωμα ψήφου να έχουν μόνο όσοι κατείχαν κάποια αξιοσέβαστη περιουσία. Ενώ παράλληλα φρόντισαν ώστε η εκλογή του προέδρου να μην είναι άμεση, αλλά να γίνεται μέσω εκλεκτόρων – κάτι που έφερε στον Λευκό Οίκο το 2016 τον Ντόναλντ Τραμπ και όχι τη Χίλαρι Κλίντον, η οποία είχε πάρει μερικά εκατομμύρια ψήφους περισσότερες.

Μέχρι σήμερα, που κουμάντο στις προεκλογικές εκστρατείες κάνουν οι χορηγοί, που οι Αφροαμερικανοί παραμένουν στην πλειοψηφία τους πολίτες δεύτερης κατηγορίας, που ο τραμπισμός σαρώνει, το Τέξας θεωρεί ότι είναι η εξαίρεση και η θανατική ποινή εξακολουθεί να ισχύει – όπως συμβαίνει, επίσης, στην Κίνα, την Βόρειο Κορέα, την Ιαπωνία και άλλες χώρες.

Είναι η ίδια Αμερική που έχει οργανώσει πραξικοπήματα και έχει ανατρέψει δεκάδες δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις και ηγέτες, ενώ έχει δολοφονήσει αγωνιστές της δημοκρατίας επειδή δεν την στήριζαν. Η ίδια που έχει χτίσει Γκουναντάναμο και άλλα κολαστήρια, που έχει φτιάξει τον Μεγάλο Αδελφό να παρακολουθεί τους πάντες και τα πάντα, εχθρούς και συμμάχους.

Αυτή η Αμερική – κι ας μας συγχωρούν οι θαυμαστές της – δεν έχει κανένα πολιτικό και ηθικό δικαίωμα να οργανώνει συνόδους για τη δημοκρατία. Όπως δεν έχει ούτε η Ρωσία του Πούτιν, ούτε η Κίνα του Σι, ούτε η Τουρκία του Ερντογάν.

Οι λύκοι δεν φυλάνε τα πρόβατα, τα τρώνε – για να είμαστε εξηγημένοι.