Ο νέος αναπτυξιακός νόμος ν. 4887/2022 και πώς αναμένεται να βελτιώσει το επιχειρηματικό περιβάλλον

Ο αναπτυξιακός νόμος αποτελεί διαχρονικά το βασικό αναπτυξιακό εργαλείο της χώρας. Από τον ν.3299/04 μέχρι τον ν.3908/11 και τον ν.4399/16, είτε ονομάζεται επενδυτικός νόμος, είτε αναπτυξιακός νόμος, είναι η κατ’ εξοχήν επιλογή των επιχειρήσεων όλων των μεγεθών για την ενίσχυση των επενδυτικών τους έργων.  Από τις 4 Φεβρουαρίου, ημέρα δημοσίευσης του ν.4887/2022 «Αναπτυξιακός Νόμος – Ελλάδα Ισχυρή Ανάπτυξη», η χώρα μας διαθέτει ένα νέο, σύγχρονο αναπτυξιακό μέσο που φέρει σημαντικές βελτιώσεις, καλύπτοντας με ιδιαίτερα ικανοποιητικό τρόπο τα διαχρονικά αιτήματα των επιχειρήσεων.

Η βασική διαφοροποίηση του νέου αναπτυξιακού νόμου είναι στη δομή του. Μέσω των δεκατριών καθεστώτων που προβλέπει, ενισχύονται, παραδοσιακά, επενδυτικά έργα που εντάσσονται στις κατηγορίες αγροδιατροφής, μεταποίησης, εφοδιαστικής αλυσίδας, τουρισμού, νέας επιχειρηματικότητας καθώς και μεγάλων επενδύσεων. Για πρώτη φορά, εισάγονται καθεστώτα που ενισχύουν, στοχευμένα, επενδυτικά σχέδια ψηφιακού μετασχηματισμού, πράσινης μετάβασης, επιχειρηματικής εξωστρέφειας και συμμετοχής σε ευρωπαϊκές αλυσίδες αξίας. Επιπρόσθετα, ξεχωριστή σημασία έχει δοθεί σε επενδυτικά σχέδια που υλοποιούνται σε περιοχές με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, όπως αυτές των περιοχών των Εδαφικών Σχεδίων Δίκαιης Μετάβασης καθώς και των περιφερειακών ενοτήτων Έβρου, Ροδόπης και Ξάνθης.

Διαφοροποιήσεις παρατηρούνται και στα είδη των ενισχύσεων που προβλέπονται. Για επενδυτικά έργα μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων, προβλέπεται η επιλογή ανάμεσα σε επιχορήγηση, φορολογική απαλλαγή, επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης και επιδότηση του κόστους δημιουργούμενης απασχόλησης. Η χρήση του κινήτρου της επιχορήγησης καταργείται ουσιαστικά για επενδύσεις μεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων, ωθώντας τες σε περισσότερο ανταποδοτικές επενδύσεις ώστε να εκμεταλλευτούν το κίνητρο της φορολογικής απαλλαγής.

Στοχεύοντας στην γρηγορότερη ένταξη και έναρξη των επενδυτικών έργων, διευρύνεται σε περισσότερα καθεστώτα η εφαρμογή της άμεσης αξιολόγησης, αποφεύγοντας έτσι τις καθυστερήσεις που προκύπτουν από τη συγκριτική. Θεσπίζονται συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα στην αξιολόγηση και στην πιστοποίηση ολοκλήρωσης των επενδυτικών σχεδίων, αποσκοπώντας στην ανάκτηση της εμπιστοσύνης των επιχειρήσεων. Πλέον, η αξιολόγηση των επενδυτικών σχεδίων θα πραγματοποιείται από τη Γενική Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων για έργα άνω του 1 εκ €, και θα ολοκληρώνεται είτε εντός 30 ημερών, στις περιπτώσεις που εφαρμόζεται άμεση αξιολόγηση, είτε εντός 45 ημερών από τη λήξη υποβολών του καθεστώτος, στις περιπτώσεις που εφαρμόζεται συγκριτική αξιολόγηση. Για να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο των λιμναζόντων επενδύσεων που αναμένουν τον έλεγχο ολοκλήρωσης, ανατίθεται ο έλεγχος, κατ’ επιλογή της επιχείρησης, σε ορκωτό ελεγκτή – λογιστή ή ελεγκτική εταιρεία, ενώ η απόφαση ολοκλήρωσης και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης θα εκδίδεται εντός 40 ημερών από την υποβολή της έκθεσης τελικού ελέγχου. Η υπηρεσία θα διενεργεί δειγματοληπτικούς ελέγχους για την διαπίστωση της ορθότητας των εκθέσεων ελέγχου ολοκλήρωσης.

Συνδράμοντας στην προσπάθεια των επιχειρήσεων να προγραμματίσουν αποδοτικότερα τις επενδύσεις τους, οι προκηρύξεις καθεστώτων θα γίνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα μες στο έτος, με διάρκεια ισχύος κάθε προκήρυξης τους τρεις (3) μήνες, χωρίς δυνατότητα παράτασης, για τα καθεστώτα συγκριτικής αξιολόγησης. Αντίστοιχα, για τα καθεστώτα άμεσης αξιολόγησης, η προκηρύξεις των καθεστώτων θα είναι σε ετήσια βάση. Παράλληλα, θεσπίζονται περισσότεροι ενδιάμεσοι έλεγχοι, με αντίστοιχες πληρωμές στο 25% – 50% – 65% – 100% της υλοποίησης της επένδυσης, βελτιώνοντας τις χρηματορροές των επιχειρήσεων στη χρηματοδότηση των επενδυτικών τους έργων.

Επιπλέον, ο νέος αναπτυξιακός νόμος αναμένεται να συμβάλλει με έμπρακτο τρόπο στην αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών και υποδομών των Οργανωμένων Υποδοχέων Μεταποιητικών και Επιχειρηματικών Δραστηριοτήτων (ΟΥΜΕΔ), καθώς υιοθετείται ρύθμιση για την επιχορήγηση της ανάπτυξης και διαχείρισής τους.

Την ψήφιση του νέου αναπτυξιακού νόμου, ήρθε να συμπληρώσει η έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, του νέου χάρτη περιφερειακών ενισχύσεων για την περίοδο 2022-2027. Ο νέος χάρτης προβλέπει αυξημένα ποσοστά ενίσχυσης σχεδόν για το σύνολο της επικράτειας, με την ενίσχυση να φτάνει στο 70% για επενδυτικά έργα μικρών επιχειρήσεων. Μοναδική εξαίρεση στα αυξημένα ποσοστά ενίσχυσης αποτελούν οι περιοχές που ανήκουν στον Βόρειο, στον Νότιο και στον Ανατολικό τομέα Αθηνών, που επειδή εντάσσονται στις πιο ανεπτυγμένες περιοχές της ΕΕ δεν ενισχύονται.

Κλείνοντας, ως παρατήρηση παραμένει η επιβολή του εθνικού ορίου των 10εκ. € ανά μεμονωμένη επένδυση, αντί της εφαρμογής του των μέγιστων ορίων ενίσχυσης που επιτρέπονται από την ΕΕ ώστε να επιτευχθούν επενδύσεις όσο το δυνατόν μεγαλύτερης κλίμακας στο πλαίσιο της προσπάθειας για την αλλαγή του αναπτυξιακού προτύπου της χώρας.

Ο Γιάννης Χάμπας, είναι Associate Advisor Τομέας Βιομηχανίας, Ανάπτυξης, Δικτύων & Περιφερειακής Πολιτικής ΣΕΒ