«Ο πόλεμος του Πούτιν είναι ένας μεσαιωνικός πόλεμος»

«Ο πόλεμος του Πούτιν είναι ένας μεσαιωνικός πόλεμος, πρέπει να θυμόμαστε τι γράφει ο Ουμπέρτο Εκο για την επιστροφή του Μεσαίωνα. Δυστυχώς, αυτό που προέβλεψε συμβαίνει. Εννοιες όπως «κυριαρχία» ή «σφαίρες επιρροής» είναι μεσαιωνικά επιχειρήματα, όπου δεν υπάρχει δημοκρατία και η ελεύθερη βούληση των ανθρώπων δεν γίνεται σεβαστή. Εδώ όχι απλώς αγνοείται η βούληση των Ουκρανών, αλλά οι πολίτες βομβαρδίζονται ανελέητα και σκοτώνονται».

Ο Ορχάν Παμούκ δεν κρύβει την οδύνη του για το δράμα των αμάχων στην Ουκρανία: «Δεν μπορώ να κοιμηθώ τις νύχτες».

Στη συνέντευξη που παραχώρησε στην ιταλική εφημερίδα «Corriere della Sera», ο πολυβραβευμένος – και με Νόμπελ Λογοτεχνίας – τούρκος συγγραφέας σημειώνει πως κάποιες φορές φοβάται ότι οδεύουμε προς έναν Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο και άλλες όχι, «και ο λόγος είναι ότι τόσο ο Πούτιν όσο και ο Μπάιντεν σέβονται τον χάρτη του Ψυχρού Πολέμου. Η ρωσική κυριαρχία στην Ευρώπη αναγνωρίζεται από τις ΗΠΑ, για αυτό και δεν θα αποφασιστεί ποτέ ζώνη απαγόρευσης πτήσεων πάνω από την Ουκρανία, και από την άλλη πλευρά η Ρωσία έχει δείξει σε πολλές περιπτώσεις ότι αναγνωρίζει την κυριαρχία των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή. Οι Ουκρανοί έχουν επιλέξει πολλές φορές στις εκλογές τους να είναι μέρος της δυτικής δημοκρατίας, αυτό όμως δεν τους επιτρέπεται διότι οι μεγάλες δυνάμεις δεν θέλουν να εξαλείψουν τον παλιό χάρτη. Πρέπει ωστόσο να θυμόμαστε πως η παλιά ισορροπία έχει πλέον σπάσει: η Πολωνία έχει γίνει μέρος του ΝΑΤΟ, το ίδιο και οι χώρες της Βαλτικής», λέει.

Ο Ορχάν Παμούκ δεν πιστεύει ότι ο τούρκος πρόεδρος μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην επίτευξη μιας ειρηνευτικής συμφωνίας. Θεωρεί ότι «το θέμα θα διευθετηθεί τελικά ανάμεσα στον Πούτιν και τον Μπάιντεν. Ο Ερντογάν και η Τουρκία το βλέπουν όλο αυτό ως μία ευκαιρία να δηλώσουν στον κόσμο ότι η Τουρκία είναι αφοσιωμένο μέλος του ΝΑΤΟ. Παρότι ο λαϊκισμός του Ερντογάν δεν σέβεται το ΝΑΤΟ εδώ και καιρό. Αυτή τη στιγμή, όμως, έχει ευθυγραμμιστεί με τη θέση του ΝΑΤΟ, δεν πρέπει να ξεχνούμε πως η Ρωσία είναι ο παλιός εχθρός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας». Οσο για εκείνους που λένε «ούτε με τον Πούτιν ούτε με το ΝΑΤΟ» – ο τούρκος συγγραφέας διαφωνεί κάθετα: «Πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, πολλοί καλοί άνθρωποι υπερασπίζονταν την ειρήνη, όταν όμως ο Χίτλερ άρχισε να εισβάλλει δεν έλεγαν πια «ειρήνη», μιλούσαν για εισβολή του Χίτλερ. Ταυτοποιούσαν τον επιτιθέμενο. Πούτιν και ΝΑΤΟ δεν είναι το ίδιο. Ο Πούτιν εισβάλλει σε μία χώρα, καταστρέφει μία χώρα. Δεν είναι λοιπόν το ίδιο», λέει. Ο Παμούκ σπεύδει βέβαια να επισημάνει ότι θα συνεχίσει να διδάσκει Ντοστογέφσκι και Τολστόι στο αμφιθέατρό του στο πανεπιστήμιο της Κολούμπια. «Το να θυμώνεις με αυτά που κάνει ο Πούτιν είναι ένα πράγμα, πρέπει όμως να αποφύγουμε να γίνουμε ρατσιστές απέναντι στους Ρώσους, δεν πρέπει να κατηγορούμε τον ρωσικό πολιτισμό, που είναι ένας σπουδαίος πολιτισμός».

Ο Παμούκ αναγνωρίζει πως παράλληλα με τον πραγματικό, μαίνεται και ένας πόλεμος λέξεων, ότι υπάρχει πολλή προπαγάνδα. «Είναι φριχτό», λέει, «είναι το μίσος των σόσιαλ μίντια. Οι παλιές φιλελεύθερες εφημερίδες χάνουν δημοτικότητα, τώρα όλοι έχουν το δικό τους μέσο. […] Τα Μέσα που όλοι διαβάζουν, από τους «New York Times» έως τη «Frankfurter Allgemeine», από τη «Le Monde» έως την «Corriere dela Sera», χάνουν δυστυχώς τη δύναμή τους. Οι άνθρωποι ενημερώνονται τώρα από το Ιντερνετ, δεν εμπιστεύονται τους δημοσιογράφους, εμπιστεύονται τους φίλους τους στο Facebook που δεν ξέρουν τίποτα για τίποτα. Και αντί να διαβάζουν εφημερίδες όπου υπάρχουν χρήματα, έλεγχος και επαλήθευση των γεγονότων, προτιμούν τα σόσιαλ μίντια όπου, όπως θα έλεγε ο Ουμπέρτο Εκο, υπάρχει μία νέα μεσαιωνική φαντασμαγορία».