Η αλχημεία της ανησυχίας

PROJECT SYNDICATE

Η δική μας εποχή είναι η εποχή της ανησυχίας. Είναι μια εποχή θυμού, φόβου, σύγχυσης, διχασμού, πόλωσης και αυξανόμενης δυσπιστίας και περιφρόνησης για τους θεσμούς. Χάρη στη διάδοση των ψηφιακών τεχνολογιών, είμαστε και θεατές και μονομάχοι. Μπορούμε να αλλάξουμε ρόλους εν ριπή οφθαλμού, κινούμενοι μπρος-πίσω μεταξύ των θέσεων του κοινού και της στεγνής, σκονισμένης αρένας.

Οι πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχουν γίνει το Κολοσσαίο του εικοστού πρώτου αιώνα. Σε αυτές τις ψηφιακές αρένες – μικρές και μεγάλες, τοπικές και διεθνείς – ένας νέος αγώνας διοργανώνεται σχεδόν κάθε μέρα, και παρ’ όλο που οι υποψήφιοι τείνουν να αλλάζουν συχνά, η γλώσσα της απέχθειας και της δυσπιστίας παραμένει σταθερή. Αλλά ενώ οι αρχαίοι Ρωμαίοι διασκέδαζαν με τα βάναυσα και αιματηρά θεάματά τους, εμείς οι σύγχρονοι μόνο θυμώνουμε περισσότερο με τα δικά μας.

Η διάδοση της πληροφορίας ούτε εγγυήθηκε ούτε δημιούργησε δημοκρατία. Σήμερα, ζούμε σε έναν κόσμο όπου υπάρχουν πάρα πολλές πληροφορίες (πόσω μάλλον τυχαία παραπληροφόρηση και κακόβουλη, συστημική παραπληροφόρηση), αλλά πολύ λίγη γνώση και ακόμη λιγότερη σοφία. Είναι τελείως διαφορετικά πράγματα, και εστιάζοντας αποκλειστικά στην πληροφόρηση, έχουμε παραμελήσει τη γνώση και τη σοφία. Οι πληροφορίες αφορούν την ταχύτητα, τα διακριτά αποσπάσματα δεδομένων, τους αριθμούς.

Είναι θλιβερή ειρωνεία ότι σε μια εποχή που όλοι υποτίθεται ότι έχουμε φωνή χάρη στις ψηφιακές πλατφόρμες και την αναπόφευκτη, ασταμάτητη εξάπλωση της φιλελεύθερης δημοκρατίας, συνέβη σχεδόν το αντίθετο. Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο αισθάνονται άφωνοι. Μέσα στην εκκωφαντική κακοφωνία ξέρουν ότι δεν ακούγονται.

Αυτή είναι μια στιγμή που χρειαζόμαστε παγκόσμια αδελφότητα, παγκόσμια αλληλεγγύη. Χρειαζόμαστε φεμινισμό παντού, όπως και να νοιαζόμαστε για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ελευθερία του λόγου και τα δικαιώματα των μειονοτήτων παντού. Από την πιθανότητα μιας άλλης πανδημίας έως την περιβαλλοντική καταστροφή, από την κυβερνοτρομοκρατία μέχρι τις προσφυγικές κρίσεις, έχουμε μπροστά μας τεράστιες παγκόσμιες προκλήσεις, καμία από τις οποίες δεν μπορεί να λυθεί με τη ρητορική του εθνικισμού, του απομονωτισμού, του φυλετισμού ή του ομαδικού ναρκισσισμού.

Πρέπει να συνδεθούμε με τη φύση και να κατανοήσουμε την ευθύνη μας απέναντι στον πλανήτη μας. Να προσπαθήσουμε να γίνουμε αφοσιωμένοι, εμπλεκόμενοι, γνώστες και σοφοί πολίτες. Η σύνδεση είναι ο μόνος μας δρόμος προς τα εμπρός. Ενώ οι ιστορίες μας φέρνουν κοντά, ανείπωτες ιστορίες και παγιωμένες σιωπές μας κρατούν χώρια. Οι φωνές μας μπορεί να μην ακουστούν από αυτούς που βρίσκονται στην εξουσία. Αλλά δεν είμαστε ανίσχυροι, και δεν είμαστε άφωνοι. Είμαστε ικανοί να αλλάξουμε τον κόσμο.

Η Ελίφ Σαφάκ είναι μία από τις συγγραφείς με τις μεγαλύτερες πωλήσεις στην Τουρκία. Τα βιβλία της περιλαμβάνουν τα «The Bastard of Istanbul», «Three Daughters of Eve» και «The Island of Missing Trees».