Ρωσία: Οι 6 μήνες πολέμου αποκαλύπτουν την «παντοδυναμία» της

Έξι μήνες μετά την εισβολή του Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία, ο πόλεμος ανέτρεψε θεμελιώδεις παραδοχές τόσο για τον στρατό όσο και για την οικονομία της Ρωσίας.

Όταν οι ΗΠΑ, νωρίτερα φέτος προειδοποιούσαν για επικείμενο πόλεμο, αξιωματούχοι και αναλυτές τόσο στην Ουάσιγκτον όσο και στην Ευρώπη υπέθεταν ότι ο πολύ μεγαλύτερος και καλύτερα εξοπλισμένος στρατός της Ρωσίας θα κυριαρχούσε γρήγορα στις δυνάμεις της Ουκρανίας. Πίστευαν επίσης, ότι ο Πούτιν θα περιοριζόταν από μια αδύναμη εγχώρια οικονομία.

Διαβάστε επίσης – Ρωσία: Τι συμβαίνει τελικά με την οικονομία της;

Μάλιστα τότε, ο Πρόεδρος του Γενικού Επιτελείου των ΗΠΑ, Μαρκ Μίλεϊ είχε υποστηρίξει ότι το Κίεβο θα μπορούσε να πέσει μέσα σε 72 ώρες από την έναρξη μιας εισβολής. Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν είχε πει θα μετατρέψει το ρούβλι σε «ερείπια». Και Κρεμλίνο, ο Πούτιν και οι στενότεροι σύμβουλοί του έβλεπαν την Ουκρανία ως ένα έθνος διχασμένο με ανίκανους ηγέτες που δεν θα είχαν τη βούληση να πολεμήσουν. Ωστόσο, αυτές οι προσδοκίες αποδείχθηκαν δραματικά λανθασμένες.

Και όπως υπογραμμίζει το πρακτορείο Bloomberg σε ανάλυσή του, το τι θα σημάνει αυτό τελικά καθώς ο πόλεμος μετρά ήδη έξι μήνες, είναι τόσο αβέβαιο όσο και η έκβαση της σύγκρουσης.

Διαβάστε επίσης: Η ρωσική οικονομία «θαλασσοδέρνεται» αλλά δεν πνίγεται

Ο «πανίσχυρος» ρωσικός στρατός

Αυτό που φαίνεται ξεκάθαρο -σύμφωνα με το δημοσίευμα- είναι ότι αντί να επαναβεβαιώσει τη Μόσχα ως παγκόσμια στρατιωτική δύναμη όπως ήλπιζε ο Πούτιν, η απόφασή του να εισβάλει στην Ουκρανία έχει ξεκινήσει μια βαθιά επανεξέταση των συμβατικών δυνατοτήτων της Ρωσίας. Προκάλεσε επίσης περαιτέρω επέκταση του ΝΑΤΟ, με τη μέχρι τώρα ουδέτερη Φινλανδία και τη Σουηδία να αποφασίζουν να ενταχθούν στη στρατιωτική συμμαχία.

Ο πόλεμος έδειξε ότι η Ρωσία «δεν είναι σε θέση να εκτελέσει περίπλοκες επιχειρήσεις με τον τρόπο που μπορούν να κάνουν οι Βρετανοί ή οι Γάλλοι ή οι Ισραηλινοί, επομένως με αυτούς τους όρους δεν είναι καν μια δεύτερη στρατιωτική δύναμη», υποστήριξε ο Φίλιπς Ο’Μπράιεν, καθηγητής στρατηγικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Σεντ Άντριους στη Σκωτία.

Η αντίσταση της Ουκρανίας

Η Ουκρανία έχει υποστεί εκτεταμένες ζημιές σε υποδομές και κωμοπόλεις και μεγάλες στρατιωτικές απώλειες, ενώ η σύγκρουση έχει αναγκάσει εκατομμύρια ανθρώπους να εγκαταλείψουν τη χώρα. Η οικονομία της δυσκολεύεται.

Ωστόσο, ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, έχει αναδειχθεί ως ένας προκλητικός ηγέτης εν καιρώ πολέμου, ικανός να συσπειρώσει το έθνος του για να προκαλέσει τεράστιες απώλειες στον ρωσικό στρατό, ο οποίος αναγκάστηκε να υποχωρήσει από την πρωτεύουσα, το Κίεβο, και να ανασυνταχθεί στα ανατολικά.

Η Ουκρανία εξακολουθεί να υποστηρίζεται από προμήθειες προηγμένων αμερικανικών και ευρωπαϊκών όπλων, παρόλο που δεν έχει ακόμη δείξει ότι μπορεί να πραγματοποιήσει μια επιτυχημένη μεγάλης κλίμακας αντεπίθεση και οι σύμμαχοί της βρίσκονται υπό αυξανόμενη οικονομική πίεση.

Η οικονομία της Ρωσίας

Εξίσου διαψεύστηκαν και οι προβλέψεις για οικονομική κατάρρευση της Ρωσίας, με το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν να μειώνεται τον έντονο αλλά όχι καταστροφικό ρυθμό του 4% το δεύτερο τρίμηνο, καθώς οι αυξανόμενες τιμές της ενέργειας στηρίζουν τα έσοδα του προϋπολογισμού. Μόλις τον Μάιο, το ίδιο το υπουργείο Οικονομικών της Ρωσίας προέβλεψε συρρίκνωση 12% φέτος για μια οικονομία που πλήττεται από μια χιονοστιβάδα διεθνών κυρώσεων.

Ενώ οι ΗΠΑ και οι στενοί σύμμαχοί τους έχουν επιβάλει κυρώσεις, πολλές χώρες – από την Κίνα, την Ινδία και τη Μέση Ανατολή – δεν το έχουν κάνει, συνεχίζοντας τις εμπορικές συναλλαγές με τη Μόσχα.

Το ενεργειακό όπλο

Το Bloomberg σημειώνει ότι η Ρωσία έχει περικόψει τις προμήθειες φυσικού αερίου στην Ευρώπη, χρησιμοποιώντας ένα απροσδόκητα ισχυρό οικονομικό όπλο. Αν και έχουν γίνει προετοιμασίες για να μετριαστεί ο αντίκτυπος των περαιτέρω περικοπών της ρωσικής προσφοράς, αξιωματούχοι από τη Φινλανδία έως τη Γερμανία προειδοποίησαν τις τελευταίες ημέρες τους πολίτες να προετοιμαστούν για δύσκολες μέρες.

Οι επόμενοι «5 με 10 χειμώνες θα είναι δύσκολοι», δήλωσε τη Δευτέρα ο πρωθυπουργός του Βελγίου Αλεξάντερ Ντε Κρου, καθώς οι τιμές του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου αυξήθηκαν κατά περίπου 15 φορές.

Σκεπτικισμός και στη Ρωσία

Ο Φίλιπς Ο’Μπράιεν ήταν από τους λίγους δυτικούς αναλυτές άμυνας που προέβλεψε ένα τέλμα για τον Πούτιν στην Ουκρανία ακόμη και πριν από τον πόλεμο, και τα γεγονότα έκτοτε έχουν απλώς βαθύνει τον σκεπτικισμό του για την ποιότητα του ρωσικού εξοπλισμού, της εκπαίδευσης και της διοίκησης.

Μέσα και έξω από την κυβέρνηση, ορισμένοι Ρώσοι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και σύμβουλοι λένε ότι γνώριζαν καλά τις αδυναμίες του στρατού – και τις προκλήσεις που θα αντιμετώπιζε στην Ουκρανία – προτού ο Πούτιν ξεκινήσει την «ειδική στρατιωτική του επιχείρηση» στις 24 Φεβρουαρίου. Γι’ αυτό τόσοι πολλοί αρνήθηκαν μέχρι τέλους να πιστέψουν ότι θα τελικά θα πάταγε τη σκανδάλη.

Μάλιστα, άνθρωπος κοντά στο ρωσικό αμυντικό κατεστημένο φέρεται δήλωσε στο Bloomberg, ότι η αρχική άποψη ήταν ότι οποιαδήποτε εισβολή θα έμοιαζε σαν τον πόλεμο της Κορέας τη δεκαετία του 1950, με την ανάπτυξη ενός μετώπου. Ακόμη και αυτοί, ωστόσο, πίστευαν ότι η Ρωσία θα μπορούσε να καταλάβει περισσότερα εδάφη ανατολικά του κεντρικού ποταμού Ντνίπρο.

Έλλειψη στρατιωτών

Ο Μάικλ Κόφμαν, διευθυντής Ρωσικών Σπουδών στο CNA, μια δεξαμενή σκέψης στην Ουάσιγκτον, υποστηρίζει ότι ένας λόγος για τη ρωσική ανεπαρκή απόδοση, είναι οι ελλιπείς επενδύσεις σε ανθρώπινο δυναμικό στις ένοπλες δυνάμεις.

Καθώς η Ρωσία συγκέντρωνε στρατεύματα γύρω από την Ουκρανία για την εισβολή, οι εκτιμήσεις για την κλίμακα της δύναμης βασίστηκαν σε μια καταμέτρηση των λεγόμενων Τακτικών Ομάδων, ή BTG – μονάδες ελιγμών με το δικό τους πυροβολικό, αεράμυνα, επιμελητεία και περίπου 50 άρματα μάχης και τεθωρακισμένα οχήματα — με την κάθε μία να περιλαμβάνει 700-900 στρατιώτες το καθένα. Αυτό υποδηλώνει μια δύναμη εισβολής περίπου 150.000 ανθρώπων.

Στην πραγματικότητα, το μέσο BTG είχε 600 άτομα ή λιγότερους και η συνολική δύναμη μπορεί να περιελάμβανε μόλις 90.000 τακτικούς Ρώσους στρατιώτες, είπε ο Κόφμαν.

Οι επιδόσεις της ρωσικής αεροπορίας και της αεράμυνας οδήγησαν επίσης σε ερωτήματα σχετικά με την ποιότητα του ίδιου του εξοπλισμού, καθώς και την εκπαίδευση των Ρώσων πιλότων και στρατιωτών που τον χειρίζονται.

Οι κυρώσεις

Η ικανότητα της Ρωσίας να παράγει τεχνολογικά προηγμένα όπλα είναι πιθανό να διαβρωθεί περαιτέρω καθώς οι κυρώσεις εμποδίζουν τις εισαγωγές. Μια μελέτη του ρωσικού εξοπλισμού που αιχμαλωτίστηκε ή καταστράφηκε στα πεδία μάχης της Ουκρανίας βρήκε 450 ξένης κατασκευής εξαρτήματα σε 27 ρωσικά κρίσιμα οπλικά συστήματα, συμπεριλαμβανομένων drones, πυραύλων και εξοπλισμού επικοινωνιών.

Τα περισσότερα από αυτά τα ανταλλακτικά κατασκευάστηκαν από αμερικανικές εταιρείες, με τα υπόλοιπα να προέρχονται κυρίως από υποστηρικτές της Ουκρανίας. Ενώ το λαθρεμπόριο και η κατασκοπεία μπορούν να καλύψουν μέρος του κενού, «η Ρωσία και οι ένοπλες δυνάμεις της παραμένουν εξαιρετικά ευάλωτες».

Ταυτόχρονα, το κίνητρο και η ικανότητα των ουκρανικών δυνάμεων να καινοτομούν, όπως νομίζουν οι Ρώσοι διοικητές στο πεδίο και να αναπτύξουν άγνωστα πρότυπα όπλα του ΝΑΤΟ, έχει εκπλήξει πολλούς, με ορισμένους αναλυτές να είναι πλέον πεπεισμένοι ότι μπορούν να κερδίσουν τον πόλεμο.

Το πυρηνικό οπλοστάσιο

Η Ρωσία μπορεί να μην είναι καν σε θέση να διατηρήσει το πυρηνικό της οπλοστάσιο μακροπρόθεσμα, εφόσον παραμένει υπό κυρώσεις, σύμφωνα με τον Pavel Luzin, αμυντικό αναλυτή στο  think tank Riddle και πρώην σύμβουλο του φυλακισμένου Ρώσου ηγέτη της αντιπολίτευσης. Αλεξέι Ναβάλνι.

«Η έλλειψη βιομηχανικού εξοπλισμού, τεχνολογιών και ανθρώπινου κεφαλαίου θα καταστήσει τον σημερινό αριθμό ICBM, SLBM και βαρέων βομβαρδιστικών απλώς αδύνατο», είπε ο Luzin, αναφερόμενος στους πυρηνικούς πυραύλους της Ρωσίας.

Παρόλα αυτά, η Ρωσία παραμένει μια πυρηνική υπερδύναμη με μια τρομακτική ικανότητα να κλιμακώσει τη σύγκρουση που μπορεί ακόμη να αποδειχθεί αποφασιστική. Η Σοβιετική Ένωση κατάφερε να αναπτύξει το οπλοστάσιό της χωρίς πρόσβαση στη δυτική (ή σύγχρονη κινεζική) τεχνολογία, αποκτώντας το μέσω δικτύων κατασκοπείας όπου ήταν απαραίτητο.