Πετρέλαιο: Τα μεγάλα κέρδη φέρνουν ρεκόρ πράσινων επενδύσεων στις χώρες του Κόλπου

Το να πει κανείς ότι οι έξι χώρες που απαρτίζουν το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου (GCC) ζουν και αναπνέουν υδρογονάνθρακες δεν είναι καθόλου υπερβολή.

Πριν από περίπου 60 χρόνια, η μέση πόλη στη Σαουδική Αραβία, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ), στο Κουβέιτ, στο Κατάρ, στο Μπαχρέιν και στο Ομάν φιλοξενούσε ίσως μερικές χιλιάδες ανθρώπους. Ωστόσο, πολύ γρήγορα πολλές από αυτές μετατράπηκαν σε μητροπόλεις παγκόσμιας κλάσης χάρη στον τεράστιο πλούτο πετρελαίου και φυσικού αερίου της περιοχής.

Η Σαουδική Αραβία από μόνη της κατέχει το 16% των γνωστών αποθεμάτων πετρελαίου στον κόσμο και είναι επίσης ο δεύτερος μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου στον κόσμο, υπεύθυνη για το 15% της παγκόσμιας παραγωγής.

Το «πράσινο» στοίχημα των 500 δισ. δολ. της Σαουδικής Αραβίας

Δημοσιονομικά πλεονάσματα

Κατά το τρέχον έτος, η Σαουδική Αραβία και αρκετές άλλες χώρες της Μέσης Ανατολής ανέφεραν  δημοσιονομικά πλεονάσματα ρεκόρ χάρη στις υψηλές τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τις προκαταρκτικές εκτιμήσεις του Ριάντ το πλεόνασμα της χώρας το 2022 ανήλθε στα 102 δισεκατομμύρια ριάλ (27 δισεκατομμύρια δολάρια), που αντιστοιχεί στο 2,6% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ).

Όμως, δεν ήταν πάντα έτσι. Για χρόνια, όταν οι τιμές της ενέργειας ήταν χαμηλές, τα περισσότερα κράτη του ΣΣΚ κατέγραφαν μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα.

Ενδεικτικό είναι ότι μόλις πέρυσι, η S&P Global Ratings προέβλεπε ότι τα ελλείμματα της κεντρικής κυβέρνησης των χωρών του ΣΣΚ θα έφταναν περίπου τα 490 δισεκατομμύρια δολάρια σωρευτικά μεταξύ 2020 και 2023, ενώ το δημόσιο χρέος θα αυξανόταν κατά 100 δισεκατομμύρια δολάρια το 2021. Ωστόσο, τα πράγματα έχουν εξελιχθεί τελείως διαφορετικά, καθώς ουδείς μπορούσε τότε να προβλέψει την ενεργειακή κρίση που θα ακολουθούσε.

Θα μπορούσε όμως κανείς να πει, ότι το πάθημα των χαλεπών καιρών έχει γίνει μάθημα για τις χώρες του Κόλπου, οι οποίες έχοντας πλήρη επίγνωση του πόσο εξαρτημένες είναι από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, επισπεύδουν την ενεργειακή μετάβαση…

FILE PHOTO: Saudi Aramco logo is pictured at the oil facility in Abqaiq, Saudi Arabia October 12, 2019. REUTERS/Maxim Shemetov/File Photo

Ρεκόρ εξαγορών και συγχωνεύσεων

Και πλέον έχουν έναν ακόμα λόγο για να επισπεύσουν τη διαδικασία: τα  δισεκατομμύρια δολάρια από τα κέρδη του πετρελαίου που πέφτουν πλέον σε επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Ενδεικτική είναι η ετήσια έκθεση συγχωνεύσεων και εξαγορών της BCG, σύμφωνα με την οποία 10,3% όλων των συναλλαγών συγχωνεύσεων και εξαγορών είναι συμφωνίες πράσινης ενέργειας, με τη δραστηριότητα πράσινων συγχωνεύσεων και εξαγορών να έχει τετραπλασιαστεί από το 2001.

Η BCG αναφέρει ότι η Μέση Ανατολή κατέγραψε 283 πράσινες συμφωνίες τα πρώτα τρία τρίμηνα του 2022, σημειώνοντας αύξηση 16 % από την αντίστοιχη περσινή περίοδο με συνολική αξία 23,8 δισεκατομμύρια δολάρια. Η έκθεση προβλέπει ότι οι περιβαλλοντικοί προβληματισμοί θα συνεχίσουν να οδηγούν σε αυξανόμενο αριθμό συμφωνιών, παρά τις δυσμενείς μακροοικονομικές συνθήκες.

Η ανάλυση της BCG αποκάλυψε επίσης ότι παρά το σημαντικό ασφάλιστρο που συχνά αποδίδουν, οι πράσινες συμφωνίες παγκοσμίως δημιουργούν στην πραγματικότητα περισσότερη αξία από τις μη πράσινες συμφωνίες.

Σαουδική Αραβία: Ηλιακός, Άνεμος και Υδρογόνο

Αν και ο υπουργός Ενέργειας της Σαουδικής Αραβίας, Πρίγκιπας Αμπντουλαζίζ μπιν Σαλμάν, πέρυσι, έκανε πάταγο στην πετρελαϊκή κοινότητα, αφού είπε στο Bloomberg News ότι η Σαουδική Αραβία σκοπεύει να αντλήσει και την τελευταία σταγόνα πετρελαίου, η Σαουδική Αραβία έχει δημιουργήσει ένα από τα πιο φιλόδοξα καθαρά ενεργειακά σχέδια. Βάσει αυτού έχει θέσει στόχο να αναπτύξει ~60 GW δυναμικότητας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μέχρι το τέλος της δεκαετίας, σε σύγκριση με μια εγκατεστημένη ισχύ περίπου 80 GW σταθμών παραγωγής ενέργειας που καίνε φυσικό αέριο ή πετρέλαιο.

Μέχρι στιγμής, η Σαουδική Αραβία έχει σημειώσει περιορισμένη πρόοδο στην ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με μόλις 300 MW ηλιακής κλίμακας σε λειτουργία, ενώ 400 MW αιολικής ενέργειας είναι υπό κατασκευή.

Με τις καμένες από τον ήλιο εκτάσεις και τη σταθερή αύρα της Ερυθράς Θάλασσας, η Σαουδική Αραβία είναι αποτελεί μια σημαντική πηγή για την παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας. Πέρυσι, η εθνική εταιρεία πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας Saudi Aramco προκάλεσε σοκ στις αγορές φυσικού αερίου αφού ανακοίνωσε ότι ξεκίνησε τη μεγαλύτερη ανάπτυξη σχιστολιθικού φυσικού αερίου εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών. Η Saudi Aramco είπε ότι σχεδιάζει να δαπανήσει 110 δισεκατομμύρια δολάρια τα επόμενα δύο χρόνια για την ανάπτυξη του κοιτάσματος φυσικού αερίου Jafurah.

Πριν από δύο χρόνια, η Aramco ανακοίνωσε ότι αντί να ψύχει όλο αυτό το αέριο και να το εξάγει ως LNG, θα το μετατρέψει σε ένα πολύ καθαρότερο καύσιμο: το μπλε υδρογόνο.

Η κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας κατασκευάζει επίσης ένα εργοστάσιο πράσινου υδρογόνου 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων που θα τροφοδοτήσει την μεγαλούπολη του Neom όταν ανοίξει το 2025. Με την ονομασία Helios Green Fuels, το εργοστάσιο υδρογόνου θα χρησιμοποιεί ηλιακή και αιολική ενέργεια για την παραγωγή 4 GW καθαρής ενέργειας που θα χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή πράσινου υδρογόνου.

Η Helios θα μπορούσε σύντομα να παράγει πράσινο υδρογόνο που είναι φθηνότερο από το πετρέλαιο.

Το Bloomberg New Energy Finance (BNEF) εκτιμά ότι το κόστος του Helios θα μπορούσε να φτάσει τα 1,50 $ ανά κιλό έως το 2030, πολύ φθηνότερο από το μέσο κόστος του πράσινου υδρογόνου στα 5 $ ανά κιλό και ακόμη φθηνότερο από το γκρίζο υδρογόνο που παράγεται από πυρόλυση φυσικού αερίου.

Η Γερμανία έχει πει ότι χρειάζεται «τεράστιες» ποσότητες πράσινου υδρογόνου και ελπίζει ότι η Σαουδική Αραβία θα γίνει ο βασικός προμηθευτής της.

Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα: Πυρηνική ενέργεια, άνεμος και απόβλητα σε ενέργεια

Πέρυσι, η Emirates Nuclear Energy Corporation (ENEC) ανακοίνωσε τη λειτουργία του πρώτου σταθμού πυρηνικής ενέργειας της χώρας – της μονάδας Barakah 1.

Ο πυρηνικός σταθμός των 1.400 μεγαβάτ έχει γίνει ο μοναδικός μεγαλύτερος παραγωγός ηλεκτρικής ενέργειας στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα από τότε που έφτασε στο 100% της ισχύος στις αρχές Δεκεμβρίου και τώρα παρέχει «σταθερή, αξιόπιστη και βιώσιμη ηλεκτρική ενέργεια όλο το εικοσιτετράωρο».

Ακολουθώντας τα βήματα της Σαουδικής Αραβίας, τα ΗΑΕ θέτουν επίσης ισχυρά θεμέλια για την ενεργειακή μετάβαση.

Η Masdar, ο βραχίονας καθαρής ενέργειας του κρατικού επενδυτικού ταμείου Mubadala του Άμπου Ντάμπι, κατασκευάζει projects ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην κεντρική Ασία μετά την υπογραφή συμφωνίας τον Απρίλιο του 2021 για την ανάπτυξη ενός ηλιακού έργου στο Αζερμπαϊτζάν .

Από την έναρξή της το 2006, η Masdar έχει δημιουργήσει ένα χαρτοφυλάκιο περιουσιακών στοιχείων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε 30 διαφορετικές χώρες, έχοντας επενδύσει περίπου 20 δισεκατομμύρια δολάρια για την ανάπτυξη 11 GW ηλιακής, αιολικής και δυναμικότητας παραγωγής ενέργειας από απόβλητα σε ενέργεια.