Στεγαστικά δάνεια: Τέλος στην ομηρία των δανειοληπτών σε ελβετικό φράγκο

Σημαντική απόφαση για δανειολήπτες στην Πολωνία που έχουν αγοράσει σπίτια με στεγαστικά σε ελβετικό φράγκο αναμένεται στις 15 Ιουνίου από το κορυφαίο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (CJEU) στο Λουξεμβούργο. Η απόφαση για την Πολωνία τώρα μπορεί να αποτελέσει οδηγό και για τέτοια δάνεια που έχουν ληφθεί και στην Ελλάδα.

ΤτΕ: Σε πτώση η ζήτηση για επιχειρηματικά και στεγαστικά δάνεια το πρώτο τρίμηνο

Η Πολωνία είναι μια από τις χώρες της Ευρώπης, περιλαμβανομένης και της Ελλάδας, όπου τα προηγούμενα χρόνια δεκάδες χιλιάδες δανειολήπτες είχαν λάβει στεγαστικά σε ελβετικό φράγκο, όταν τα επιτόκια ήταν χαμηλά και όταν η ισοτιμία με το ευρώ και άλλα εθνικά νομίσματα ήταν πολύ πιο ευνοϊκή. Στη συνέχεια όμως τα δεδομένα άλλαξαν, η ισοτιμία του φράγκου εκτοξεύτηκε, με αποτέλεσμα οι δανειολήπτες αυτοί να κληθούν να πληρώνουν υπέρογκες δόσεις και πολλοί από αυτούς να προσφύγουν στη δικαιοσύνη, με τις δικαστικές διαμάχες να κρατάνε πολλά χρόνια. Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα στην Πολωνία δανειολήπτες δικαιώνονται επικαλούμενοι καταχρηστικούς όρους, με υποθέσεις να έχουν φτάσει έως το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Ο γενικός εισαγγελέας του CJEU Άντονι Μάικλ Κόλινς έχει εκδώσει ήδη από το Φεβρουάριο γνωμάτευση ότι οι πολωνικές τράπεζες που έχουν χορηγήσει τέτοια δάνεια και τα οποία κρίθηκαν από δικαστήρια της Πολωνίας άκυρα επειδή περιείχαν αθέμιτους όρους, δεν μπορούν να επιδιώξουν αξιώσεις για πρόσθετες χρεώσεις. Εάν το CJEU λάβει κι επίσημα την απόφαση αυτή θα πρόκειται για μεγάλη νίκη για τους δανειολήπτες της χώρας, αλλά και ήττα για τις τράπεζες που μπορεί να τους κοστίσει δισεκατομμύρια ευρώ.

Στη μη δεσμευτική αυτή γνωμάτευση έκρινε ότι σε περιπτώσεις όπου οι αμφισβητούμενες συμβάσεις στεγαστικών δανείων ακυρώνονται από τα τοπικά δικαστήρια, οι δανειστές δεν μπορούν να διεκδικήσουν πληρωμές πέρα από την επιστροφή του κεφαλαίου του δανείου.

Το θέμα έχει πάρει όλα αυτά τα χρόνια τόσο μεγάλες διαστάσεις που σύμβουλος του πρωθυπουργού της Πολωνίας ανακοίνωσε τον περασμένο μήνα ότι η χώρα θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο γενικής μετατροπής στο εθνικό νόμισμα, το ζλότι, όλων των στεγαστικών δανείων που έχουν χορηγηθεί σε ελβετικά φράγκα ως μέρος σχεδίου έκτακτης ανάγκης ώστε να επιλυθεί αυτή η χρόνια διαμάχη μεταξύ χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και δανειοληπτών.

Την ημερομηνία για την απόφαση του Ευρωδικαστηρίου για το εάν τράπεζες της Πολωνίας μπορούν να μεταφέρουν επιπλέον προμήθειες σε πελάτες των οποίων τα δάνεια σε ξένο νόμισμα κρίθηκαν καταχρηστικά θα ανακοινωθεί στις 15 Ιουνίου, δήλωσε στο Bloomberg ο Αρκάντιους Σέσνιακ, επικεφαλής του λόμπι Stop Banking Lawlessness («Φρένο στην Ανομία των τραπεζών»), επικαλούμενος επιστολή που έλαβε η νομική του ομάδα.

Η καθορισμένη ημερομηνία για την έκδοση απόφασης «μπορεί να αποτελεί έκπληξη καθώς η ετυμηγορία αναμενόταν πιο κοντά στο φθινόπωρο», σύμφωνα με αναλυτές της MBank που επικαλείται το διεθνές ειδησεογραφικό πρακτορείο.

Από την πλευρά του το τραπεζικό λόμπι ZBP της Πολωνίας, που βλέπει ήδη τις τιμές των μετοχών των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων της χώρας να πιέζονται, ενόψει της αναμενόμενης απόφασης, υποστηρίζει ότι η τελική απόφαση μπορεί να είναι λιγότερο θετική υπέρ των καταναλωτών. Το ZBP θεωρεί ότι το βασικό σημείο για την απόφαση θα είναι κατά πόσον το ανώτατο δικαστήριο της ΕΕ θα επιτρέψει στους Πολωνούς δικαστές να αξιολογήσουν εάν οι τράπεζες μπορούν να μηνύσουν τους δανειολήπτες ώστε αυτές να αποζημιωθούν για τους τόκους και τις προμήθειες που χάθηκαν βάσει της πολωνικής νομοθεσίας.

«Μια τράπεζα δεν δικαιούται να διεκδικήσει απαιτήσεις έναντι καταναλωτή οι οποίες υπερβαίνουν την επιστροφή του μεταβιβασθέντος κεφαλαίου δανείου και την πληρωμή τόκων υπερημερίας με το νόμιμο επιτόκιο από την ημερομηνία της αίτησης για αποζημίωση», έκρινε από την πλευρά του ο γενικός εισαγγελέας του CJEU.

Τι έγινε στην Ελλάδα

Στη χώρα μας η μεγάλη αύξηση στις χορηγήσεις σε δάνεια ξένου νομίσματος, περιλαμβανομένων και δανείων σε ελβετικό φράγκο, καταγράφηκε το διάστημα μεταξύ 2006 και 2009. Τότε περίπου 70.000 δανειολήπτες έλαβαν τέτοια δάνεια αξίας περί των 7 δις ευρώ. Ειδικά από τα τέλη του 2014 και μετά, ύστερα από την απελευθέρωση της ισοτιμίας του ελβετικού φράγκου, το τελευταίο ανατιμήθηκε κατά 30% έναντι του ευρώ με αποτέλεσμα να αυξηθεί σημαντικά το χρωστούμενο κεφάλαιο των δανειοληπτών στις τράπεζες. Η κεντρική τράπεζα της Ελβετίας είχε παγώσει την ισοτιμία του φράγκου με το ευρώ το 2011 για να προστατέψει την οικονομία της λόγω της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη.