Συναγερμός στην Ανταρκτική

THE GUARDIAN

Επειτα από δεκαετίες αφοσίωσης στην επιστήμη που αφορά την Ανταρκτική, έχω μάθει ότι οι φυσικές και βιολογικές αλλαγές σπανίως συντελούνται ομαλά. Πιο συχνά εξελίσσονται με απότομα βήματα. Σήμερα το κλίμα και τα οικοσυστήματα της Ανταρκτικής βιώνουν ανησυχητικές αλλαγές.

Το μεγαλύτερο μέρος του πάγου στη θάλασσα λείπει τον φετινό χειμώνα. Ενα κρίσιμο ωκεάνιο ρεύμα επιβραδύνεται, ενώ οι παγετώνες και τα στρώματα του πάγου αποσυντίθενται. Στη γη τα έτσι κι αλλιώς εύθραυστα βρυώδη οικοσυστήματα καταρρέουν. Οι εντυπωσιακοί αυτοκρατορικοί πιγκουίνοι ενδέχεται να οδεύουν προς την εξαφάνισή τους. Οσο για τη ρύπανση που προκαλεί η ανθρώπινη δραστηριότητα στην Ανταρκτική, έχει αφήσει ένα τοξικό αποτύπωμα.

Είναι σχεδόν βέβαιο ότι η κατάσταση θα επιδεινωθεί. Εχω αφιερώσει 40 χρόνια στην έρευνα της Ανταρκτικής και της ευρύτερης περιοχής. Περίπου 22 από αυτά έγιναν μέσα από την αρμόδια κρατική υπηρεσία της Αυστραλίας, από την οποία αποχώρησα την περασμένη Πέμπτη. Καθώς δεν είμαι πλέον δημόσιος υπάλληλος, νιώθω την υποχρέωση, ως πολίτης, να σταθώ δημοσίως και να υπερασπιστώ την παγωμένη ήπειρο και τα οφέλη που έχει για την κοινωνία η επιστήμη που σχετίζεται με αυτήν.

Η Ανταρκτική έχει μεγάλη σημασία. Το τι συμβαίνει εκεί επηρεάζει τις κλιματικές τάσεις σε όλον τον πλανήτη και το επίπεδο της επιφάνειας της θάλασσας. Το καθεστώς της καθορίζεται από τη Συνθήκη της Ανταρκτικής, στην οποία κατέληξαν 12 χώρες στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, το 1959. Κατά την άποψή μου, πρόκειται για μια εξαιρετική Συνθήκη, που αντικατοπτρίζει ένα μεγάλο όραμα: Την ύπαρξη μιας ηπείρου που θα είναι διατηρητέα και στην οποία θα κυριαρχούν η ειρήνη και η επιστήμη.

Ομως, σήμερα η Ανταρκτική απειλείται και η μεγαλύτερη απειλή από όλες είναι η κλιματική αλλαγή. Τον περασμένο Ιούνιο όλα τα κράτη που έχουν υπογράψει την παραπάνω Συνθήκη σημείωσαν ότι «οι αλλαγές στην Ανταρκτική και στον Νότιο Ωκεανό συνδέονται με τους παράγοντες που διαμορφώνουν το κλίμα παγκοσμίως, επιδρώντας ταυτόχρονα πάνω τους». Πρόσθεσαν δε ότι «περαιτέρω μη αντιστρεπτές αλλαγές είναι πιθανό να συντελεστούν» εάν δεν «επιταχυνθούν οι προσπάθειες» περιορισμού της εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου.

Η επιστημονική έρευνα αποκτά ζωτική σημασία απέναντι σε αυτές τις απειλές. Θα μας βοηθήσει να τις κατανοήσουμε καλύτερα, σήμερα και μακροπρόθεσμα, ενώ θα συμβάλει και στη διαδικασία πολιτικών παρεμβάσεων.

Η ιστορία της Ανταρκτικής λειτουργεί ως ένα επείγον καμπανάκι που μας θυμίζει ότι η ανθρωπότητα οφείλει να τερματίσει την εξάρτησή της από τα ορυκτά καύσιμα. Οφείλουμε, επίσης, να κάνουμε πολύ καλύτερη δουλειά για να υπηρετήσουμε το περιβάλλον – συμπεριλαμβανομένης της διάθεσης κονδυλίων για την επιστημονική έρευνα που είναι τόσο επιτακτικά αναγκαία.

Πηγή: Έντυπη έκδοση Τα Νέα