Και του πουλιού το γάλα…

Με τους εξωγενείς παράγοντες που επιδρούν στις τιμές έχουμε πει και έχουμε δεχτεί ότι δεν μπορούμε να κάνουμε πολλά. Τι να κάνουμε εάν η τιμή platts Ανατολικής – όχι Δυτικής – Μεσογείου ανεβαίνει; Στην πραγματικότητα τίποτα δεν μπορούμε να κάνουμε και γι’ αυτό δεν χρειάζεται μεγάλη ανάλυση, γιατί προφανώς δεν παράγουμε πετρέλαιο και τα περιθώρια διύλισης προκύπτουν επίσης χρηματιστηριακώς. Τη συζήτηση επίσης με τους φόρους στα καύσιμα, την έχουμε εξαντλήσει. Είναι θέμα προτεραιοτήτων μιας χώρας με συγκεκριμένες οικονομικές δυνατότητες.

Το ερώτημα είναι τι κάνουμε με αυτούς που μπορούμε να ελέγξουμε. Η πιο κλασική διαχρονικά περίπτωση είναι αυτή του γάλακτος. Το 2014 κινδύνευσε να πέσει (και τελικά έπεσε και για άλλους λόγους αργότερα) μια κυβέρνηση για την περίφημη διατύπωση που θα απελευθέρωνε τη χρονική διάρκεια του παστεριωμένου γάλακτος. Τελικά η κλειδωμένη διάρκεια των 5 ημερών αντικαταστάθηκε από τις έως 11 μέρες. Η τιμή έπεσε και για αρκετά χρόνια το θέμα έφυγε από την επικαιρότητα και όλοι όσοι πιστέψαμε στη μεταρρύθμιση «κοιμηθήκαμε ήσυχοι».

Χρειάστηκε να έρθει η πανδημία, η διαταραχή στην εφοδιαστική αλυσίδα και την εκτόξευση της τιμής των ζωοτροφών για να γνωρίσει η χώρα μια νέα κρίση στο γάλα και τα παράγωγά του. Ολα ακρίβυναν. Σε βαθμό μη υποφερτό. Από το απλό παστεριωμένο γάλα μικρής ή μεγάλης διάρκειας, μέχρι τη φέτα και τα υπόλοιπα τυριά και βέβαια το γιαούρτι. Και σε άλλα προϊόντα ανέβηκε η τιμή αλλά στη συνέχεια διόρθωσε. Στο γάλα, τουλάχιστον στη λιανική, ποτέ.

Το θέμα έφτασε – επιτέλους – να το ερευνήσει η Επιτροπή Ανταγωνισμού. Τα πρώτα ευρήματά της απίστευτα ή μάλλον πιστευτά σε όσους ισχυριζόμαστε ότι η αγορά δεν ελέγχεται επαρκώς. Εχουμε και λέμε: Οι τιμές παραγωγού υποχωρούν από τον Ιανουάριο του 2023 και τον Ιούνιο του 2023 είχαν επιστρέψει σε επίπεδα χαμηλότερα από τα υψηλά έναν χρόνο πριν απ’ τον Ιούνιο του 2022. Θα περίμενε κανείς ότι η μείωση της τιμής θα μεταφέρονταν σταδιακά από τον παραγωγό στον καταναλωτή. Γελαστήκαμε όλοι οι καταναλωτές και οι ελεγκτικές αρχές μαζί. Οι γαλακτοβιομηχανίες επικαλούνται ότι αυξήθηκαν τα υπόλοιπα κόστη. Τώρα πώς γίνεται μαζί με τα… κόστη να ανεβαίνουν και τα κέρδη είναι άλλη υπόθεση.

Μια από τις πιο ιστορικές γαλακτοβιομηχανίες, ανακοίνωσε τον Αύγουστο για το δεύτερο τρίμηνο αύξηση κερδών κατά 700%. Οι πωλήσεις της αυξήθηκαν σε αξία, λόγω της αύξησης των τιμών και παρά το γεγονός ότι η τιμή της πρώτης ύλης μειώθηκε σημαντικά, πέτυχε ρεκόρ κερδοφορίας και περιθωρίων κέρδους. Και μπράβο της. Μπορούσε να το κάνει και το έκανε. Η Επιτροπή Ανταγωνισμού λέει ότι ολοκληρώνει το επόμενο διάστημα τη χαρτογράφηση των τιμών και ετοιμάζει παρέμβαση. Ενδιαμέσως το γάλα στην Ελλάδα είναι το δεύτερο ακριβότερο στην Ευρώπη. Σκεφτείτε ότι όλα αυτά γίνονται στην τιμή του γάλακτος που υπήρξε και μια προσπάθεια να μεταρρυθμιστεί ο κλάδος. Φανταστείτε τι συμβαίνει στους υπόλοιπους κλάδους της οικονομίας και βρείτε μετά γιατί θα αργήσουμε να ξεμπερδέψουμε με τον πληθωρισμό.