Εμπορευματοκιβώτια: Τα «πράσινα» λιμάνια και το κόστος των ρύπων

Φρένο στη «διαρροή άνθρακα» από λιμάνια που βρίσκονται κοντά στα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιδιώκει να βάλει η Κομισιόν με πρόσφατη απόφασή της και να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών λιμανιών όπως είναι ο Πειραιάς έναντι γειτονικών λιμένων τρίτων χωρών.

Ειδικότερα, η ΕΕ ανακοίνωσε ότι τα λιμάνια East Port Said της Αιγύπτου και Tanger Med του Μαρόκου χαρακτηρίζονται «γειτονικός λιμένας μεταφόρτωσης εμπορευματοκιβωτίων» και εμπίπτουν στο σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου της ΕΕ (ΣΕΔΕ).

Κίνα: Αύξηση κατά 4,8% στον όγκο των εμπορευματοκιβωτίων που διακινήθηκαν στα λιμάνια της

Οπως αναφέρει στην απόφασή της η ΕΕ προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος κατάπλων αποφυγής από πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων σε λιμένες εκτός της Ενωσης και μετεγκατάστασης των δραστηριοτήτων μεταφόρτωσης εμπορευματοκιβωτίων σε λιμένες εκτός της Ενωσης, η οδηγία 2003/87/ΕΚ προβλέπει την εξαίρεση από τον ορισμό του «λιμένα κατάπλου», των στάσεων πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων σε γειτονικό λιμένα μεταφόρτωσης εμπορευματοκιβωτίων που προσδιορίζεται στην εκτελεστική πράξη της εν λόγω οδηγίας.

Μεταφόρτωση

Σύμφωνα με την οδηγία, ένας λιμένας που προσδιορίζεται ως γειτονικός λιμένας μεταφόρτωσης εμπορευματοκιβωτίων πρέπει να πληροί διάφορα κριτήρια. Το μερίδιο του λιμένα στη μεταφόρτωση εμπορευματοκιβωτίων πρέπει να υπερβαίνει το 65 % της συνολικής διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων στον εν λόγω λιμένα κατά τη διάρκεια της πλέον πρόσφατης δωδεκάμηνης περιόδου για την οποία υπάρχουν διαθέσιμα σχετικά στοιχεία. Η θέση του λιμένα πρέπει να είναι εκτός της Ενωσης, αλλά σε απόσταση μικρότερη των 300 ναυτικών μιλίων από λιμένα που υπάγεται στη δικαιοδοσία κράτους-μέλους, εφόσον βέβαια η τρίτη χώρα δεν εφαρμόζει ανάλογα μέτρα με αυτά της ΕΕ.

Η ΕΕ αποφάνθηκε ότι η θέση των δύο λιμανιών East Port Said και Tanger Med καλύπτει τις προαναφερθείσες προϋποθέσεις και ως τούτου θα πρέπει να χαρακτηριστούν γειτονικά λιμάνια μεταφόρτωσης εμπορευματοκιβωτίων. Η κοινοτική οδηγία για το σύστημα εμπορίας ρύπων προβλέπει ότι η κατανομή δικαιωμάτων και η εφαρμογή απαιτήσεων παράδοσης όσον αφορά τις δραστηριότητες των θαλάσσιων μεταφορών εφαρμόζονται για ποσοστό 50% των εκπομπών από πλοία που εκτελούν πλόες με αναχώρηση από λιμένα κατάπλου υπό τη δικαιοδοσία κράτους-μέλους και άφιξη σε λιμένα κατάπλου εκτός της δικαιοδοσίας κράτους-μέλους και το ίδιο ποσοστό εκπομπών από πλοία που εκτελούν πλόες με αναχώρηση από λιμένα κατάπλου εκτός της δικαιοδοσίας κράτους-μέλους και άφιξη σε λιμένα κατάπλου υπό τη δικαιοδοσία κράτους-μέλους. Αν το ταξίδι είναι μεταξύ λιμανιών της ΕΕ το ποσοστό των δικαιωμάτων είναι 100%.

Παράδειγμα

Τι προκύπτει με βάση τον σχετικό κανονισμό της ΕΕ; Μία ναυτιλιακή εταιρεία θα πρέπει να πληρώσει το περιβαλλοντικό τέλος για το σύνολο των εκπομπών ρύπων του πλοίου της που ταξιδεύει από ένα π.χ. ασιατικό λιμάνι σε ένα ευρωπαϊκό. Αν όμως το συγκεκριμένο πλοίο πριν πιάσει ευρωπαϊκό λιμάνι, για παράδειγμα τον Πειραιά, προσεγγίσει έναν άλλον κοντινό διαμετακομιστικό λιμένα εκτός ΕΕ, επί παραδείγματι το Πορτ Σάιντ ή την Νταμιέτα της Αιγύπτου, ή έναν λιμένα της Τουρκίας, τότε το «κοντέρ» μέτρησης των ρύπων μηδενίζει και αρχίζει να μετράει μόνο για το διάστημα του ταξιδιού από το Πορτ Σάιντ για παράδειγμα, μέχρι τον Πειραιά. Σε αυτή την περίπτωση θα καταβάλει πολύ λιγότερα τέλη στο σύστημα εμπορίας ρύπων και θα καταγραφεί αυτό που αποκαλείται «διαρροή άνθρακα» (δηλαδή το εν λόγω πλοίο θα μολύνει την ατμόσφαιρα για ένα μεγάλο μέρος του ταξιδιού του χωρίς να καταβάλει τέλος). Ταυτόχρονα τα λιμάνια αυτά μπορούν να λειτουργήσουν ως κέντρα μεταφόρτωσης, μεταβιβάζοντας το φορτίο τους σε μικρότερα πλοία που θα πιάνουν ευρωπαϊκά λιμάνια, τα οποία θα χάνουν έσοδα.

Με τον νέο εκτελεστικό κανονισμό τα δύο λιμάνια θεωρούνται γειτονικός λιμένας μεταφόρτωσης εμπορευματοκιβωτίων και ως εκ τούτου τα δικαιώματα υπολογίζονται με βάση όλο το ταξίδι του πλοίου.

Υπενθυμίζεται πάντως ότι η ευρωπαϊκή ένωση λιμένων (ESPO) έχει επισημάνει ότι αυτή η απόφαση αποτελεί μόνο μερική λύση του προβλήματος και δεν αρκεί για να διασφαλιστεί ότι δεν θα μπορεί να υπάρξει «διαρροή άνθρακα».

Επίσης και άλλες χώρες όπως η Μάλτα και η Ισπανία είχαν προτείνει να ενταχθούν στον κατάλογο και άλλα γειτονικά της ΕΕ λιμάνια όπως της Τουρκίας.

ΠΗΓΗ: ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΑ ΝΕΑ