Δύο διαφορετικές αντιλήψεις με κοινό στόχο την ενοποίηση της Ευρώπης

Η τύχη έφερε να φύγουν από τη ζωή την ίδια μέρα, δύο μεγάλες ευρωπαϊκές προσωπικότητες με διαμετρικά διαφορετικές πολιτικές αντιλήψεις και πολιτικές συμπεριφορές : ο Σόϊμπλε και ο Ντελόρ.

Και οι δύο πολύ γνωστοί στη χώρα μας για διαφορετικούς λόγους. Ο Σόϊμπλε «μισητός» και ο Ντελόρ «αγαπητός». Ο ένας ήθελε να εκδιώξει την Ελλάδα από την Ευρωπαϊκή οικογένεια, ως προβληματική χώρα, ο άλλος ήθελε να βοηθήσει την Ελλάδα να σταματήσει να είναι προβληματική χώρα μέσα στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Ο ένας προσέφερε χρηματική βοήθεια για να φύγει η Ελλάδα από το ευρώ (2013), ο άλλος προσέφερε χρηματική βοήθεια για να μπορέσει η Ελλάδα να ενταχθεί στο ευρώ (1988).

Προφανώς η δράση και των δύο αυτών προσωπικοτήτων δεν περιορίστηκε στη στάση τους απέναντι στη χώρα μας. Η συμπεριφορά τους όμως απέναντι σε μια φτωχότερη ευρωπαϊκή χώρα που προσπαθούσε να ενταχθεί και να κρατηθεί μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σίγουρα με λάθη και παραλήψεις, είναι χαρακτηριστική των δύο διαφορετικών αντιλήψεων που είχαν για την ευρωπαϊκή ενοποίηση.

Ίσως, οι διαφορετικές θρησκευτικές τους καταβολές, ο Σόϊμπλε, προτεσταντικής νοοτροπίας και ο Ντελόρ καθολικής παράδοσης, οι διαφορετικές τους πολιτικές προτιμήσεις, ο πρώτος χριστιανοδημοκράτης και ο δεύτερος σοσιαλδημοκράτης και βέβαια οι διαφορετικές εθνικές τους προελεύσεις έχοντας την αντίστοιχη παιδεία κάθε χώρας, Γερμανική και Γαλλική, εξηγούν την τόσο διαφορετική στάση τους απέναντι στην ευρωπαϊκή ενοποίηση, στην οποία αναμφισβήτητα και οι δύο πίστευαν.

Ο Σόϊμπλε, θεωρούσε ότι η ύψιστη αρετή είναι η εκπλήρωση του καθήκοντος με απόλυτη συνέπεια (π.χ. η τήρηση ισοσκελισμένου κρατικού προϋπολογισμού) και πίστευε ότι όποιος αμελεί τα καθήκοντά του πρέπει να τιμωρείται για να μην κάνει το ίδιο λάθος. Ο Ντελόρ, θεωρούσε ως ύψιστο καθήκον την αλληλεγγύη στους ευάλωτους, έκρινε ότι είναι απαραίτητη η προσφορά μιας ευκαιρίας βελτίωσης στους βραδυπορούντες .

Ο πρώτος ήθελε μια Ευρώπη με χώρες-μέλη που μπορούσαν να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις που συμβατικά ανέλαβαν. Οι άλλες χώρες θα μπορούσαν αν περιμένουν στη δεύτερη ταχύτητα. Ο δεύτερος προτιμούσε μια Ευρώπη της

αλληλεγγύης και των συνθέσεων, της εξομάλυνσης των ανισοτήτων και της συμπερίληψης και των λιγότερο αναπτυγμένων χωρών.

Και οι δύο εργάστηκαν για την ευρωπαϊκή ενοποίηση. Ο Σόιμπλε με την υπερβολική προσήλωση στο καθήκον, με υποχρεώσεις και τιμωρίες, λειτούργησε «παιδαγωγικά» στην περίοδο της κρίσης (π.χ. Σύμφωνο Σταθερότητας). Ο Ντελόρ έδειξε, ότι η αλληλεγγύη μπορεί να σώσει την Ευρώπη από τη διάλυσή της σε περιόδους κρίσης (π.χ. Διαρθρωτικά Ταμεία και πρόσφατα Ταμείο Ανάκαμψης).

Τελικά, η σύνθεση, από τη μία πλευρά αυστηρότητας στην τήρηση των κανόνων και από την άλλη πλευρά επίδειξης αλληλεγγύης και ευελιξίας , έχουν κατορθώσει να στερεώσουν και να διασώσουν σε περιόδους κρίσης το ευρωπαϊκό οικοδόμημα μέχρι σήμερα.

Ναπολέων Μαραβέγιας

Καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής Οικονομίας

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Ευρωπαϊκή Έδρα Jean Monnet

π. Υπουργός , π. Αντιπρύτανης ΕΚΠΑ