Μισθοί: Η κόντρα των δυτικών κυβερνήσεων με ΔΝΤ και ΕΚΤ

Αντιμέτωπες τόσο με το ΔΝΤ όσο και με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έρχονται οι δυτικές κυβερνήσεις σχετικά με το αν λαμβάνουν ή όχι αποφάσεις οι οποίες να οδηγούνσε αυξήσεις των μισθών. Κι αυτό διότι και οι δύο οργανισμοί θεωρούν ότι ένας κύκλος ανόδου των μισθών αναμένεται να ρίξει…νερό στο μύλο του πληθωρισμού, ο οποίος δεν έχει ακόμη ελεγχθεί. Για αυτό τόσο με εκθέσεις τους που δημοσιεύονται όσο και με δημόσιες τοποθετήσεις επιφανών στελεχών κρούν τον κώδωνα του κινδύνου στις κατά τόπους κυβερνήσεις.

Οι κίνδυνοι, σύμφωνα με τους δύο διεθνείς οργανισμούς σχετίζονται τόσο με την άνοδο του πληθωρισμού όσο και με το ενδεχόμενο δημοσιονομικών κρίσεων, εφόσον οι κυβερνήσεις προχωρούν σε μέτρα στήριξης, όπως για παράδειγμα στους αγρότες, οι οποίοι βρίσκονται σε κινητοποιήσεις τόσο σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες όσο και στην Ελλάδα. Βέβαια, υπάρχουν στοιχεία (όπως θα φανεί παρακάτω) τα οποία δείχνουν ότι οι ανησυχίες τους δεν είναι εύλογες, καθότι οι μισθοί δεν αυξάνονται με ρυθμό, οποίος να προκαλεί ζητήματα.

Επιτόκια: Γιατί οι τραπεζίτες θεωρούν απειλή την αύξηση των μισθών

Το σήμα

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Μετά την κατάργηση των μέτρων στήριξης κατά της ενεργειακής κρίσης, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει την προσοχή της στις μισθολογικές αυξήσεις, ως παράγοντα πληθωριστικών πιέσεων, σε ένα περιβάλλον αστάθειας και αβεβαιότητας που γεννά η κλιμάκωση της κρίσης στη Μέση Αναστολή και στην Ερυθρά Θάλασσα.

Η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ δεν έκρυψε την ανησυχία της για την επίδραση που θα έχουν οι αυξήσεις των εισοδημάτων στις χώρες της ευρωζώνης, οι οποίες αναμένεται να καταγραφούν μέσα στον Μάρτιο. Στην ίδια γραμμή, και το μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ και επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας της Ολλανδίας Κλάους Κνότ, ο οποίος σημείωσε ότι η ΕΚΤ θα πρέπει να έχει πρώτα εικόνα από τους μισθούς που είναι ένα «μέρος του παζλ» της μείωσης των επιτοκίων.

Τι ισχύει με τους μισθούς

Τι ισχύει όμως; Η ΕΚΤ επιθυμεί οι εργαζόμενοι να αμείβονται λιγότερο. Χωρίς περιορισμούς στους μισθούς, η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, εκτιμά ότι πληθωρισμός θα παραμείνει υψηλός και συνεπώς και τα επιτόκια. Ωστόσο, τα κέρδη των επιχειρήσεων δεν συμβαδίζουν με τις αυξήσεις των μισθών, παρότι τα υψηλότερα έσοδα θα μπορούσαν να στηρίξουν την οικονομία της Ευρωζώνης.

Ωστόσο, δυστυχώς, αυτό δεν έχει συμβεί. Και δεν λειτουργεί κατ΄αυτόν τον τρόπο για την Ευρωζώνη. Τα τελευταία δύο έτη, οι μισθοί δεν έχουν καταφέρει να συμβαδίσουν με τον πληθωρισμό, σύμφωνα με ανάλυση του Reuters. Το 2022 και το 2023, οι τιμές στην Ευρωζώνη αυξήθηκαν με μέσο ετήσιο ρυθμό της τάξης του 7%, όμως οι μισθοί αυξήθηκαν μόλις κατά 4,3%.

Παραταύτα, η ΕΚΤ επιμένει ότι χρειάζεται μία σημαντική επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης των μισθών προτού το βασικό επιτόκιο καταθέσεων υποχωρήσει από το ιστορικό υψηλό του 4%. Τα πρακτικά από την τελευταία συνεδρίαση της ΕΚΤ κατά τον περασμένο Δεκέμβριο έδειξαν ότι οι διαμορφωτές νομισματικής πολιτικής εξέφρασαν ανησυχίες ότι ο ρυθμός αύξησης των μισθών παραμένει ισχυρός με περιορισμένες ενδείξεις σταθεροποίησης.

Το κόστος ανά μονάδα εργασίας (μέτρο που συνδυάζει τους μισθούς με την παραγωγικότητα των εργαζομένων) αυξήθηκε με ετήσιο ποσοστό 6,6% στο τρίτο τρίμηνο του 2023, που είναι ρυθμός ρεκόρ με εξαίρεση στη διάρκεια της πανδημίας. Όμως, τα στοιχεία αυτά είναι πλέον παρωχημένα και εν μέρει η αύξηση του κόστους έχει να κάνει με τη μείωση της παραγωγικότητας που θα πρέπει να αντιστραφεί τους επόμενους μήνες. Το προσωπικό της ΕΚΤ προβλέπει ότι το κόστος ανά μονάδα εργασίας θα επιβραδυνθεί στο 4,1% το 2024.

Οι μισθοί αυξάνονται ακόμη λιγότερο, κατά 3,8% σε ετήσια βάση το Δεκέμβριο του 2023 από 4,8% το Δεκέμβριο του 2022. Πρόκειται για ποσοστό κοντά στο 3% που η ΕΚΤ θεωρεί ότι συνάδει με το στόχο 2% του πληθωρισμού.

Η παρόμοια στάση του Ταμείου

Παρά τα στοιχεία, στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και το ΔΝΤ. «Υπάρχει μια λεπτή γραμμή μεταξύ της ενίσχυσης της οικονομικής ανάκαμψης και της εξάλειψης του πεισματικά υψηλού πληθωρισμού», υπογραμμίζει σε παλαιότερη έκθεσή του το Ταμείο, συμπληρώνοντα ότι «Οι κεντρικές τράπεζες πρέπει να παρακολουθούν τους ανοδικούς κινδύνους για τον πληθωρισμό και να παρακολουθούν στενά τους μισθολογικούς διακανονισμούς και τη συνοχή τους με τις τάσεις παραγωγικότητας. Μια αξιοσημείωτη απόκλιση θα ήταν ανησυχητική».

Αναλύοντας αυτούς τους κινδύνους που μπορεί να ενισχύσουν εκ νέου τον πληθωρισμό, το ΔΝΤ προειδοποίησε για τις αυξήσεις στους μισθούς. Όπως είπε, αν και βοηθούν την οικονομική ανάκαμψη της Ευρώπης, απειλούν επίσης να τροφοδοτήσουν περαιτέρω πληθωριστικές πιέσεις – ειδικά εάν δεν συνοδεύονται από βελτιώσεις στην παραγωγικότητα.

Προειδοποίηση για αγρότες

Μάλιστα, η γενική διευθύντρια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα έσπευσε να απευθύνει μήνυμα σε σχέση με τις αγροτικές κινητοποιήσεις, αναφέροντας πως «κατανοεί» τις δυσκολίες των αγροτών που διαδηλώνουν για μέρες σε χώρες της Ευρώπης, ειδικά στη Γαλλία, στο Βέλγιο και στη Γερμανία, τόνισε μολαταύτα πως την ανησυχεί το ότι τα κράτη παρατείνουν τις κρατικές ενισχύσεις, αντί να προχωρήσουν στην κατ’ αυτήν «απαραίτητη» δημοσιονομική σταθεροποίηση.

Μιλώντας στον Τύπο η Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα διαβεβαίωσε πως «κατανοεί, από ανθρώπινη άποψη» ότι οι αγρότες «αντιμετωπίζουν πολλές δυσκολίες» και «δεν είναι εύκολο να κάνει κάποιος τη δουλειά που κάνουν».

Όμως αν η διάθεση ενισχύσεων «βάζει τις κυβερνήσεις με την πλάτη στον τοίχο και τις εμποδίζει να κάνουν αυτό που είναι απαραίτητο για να ενισχυθούν οι οικονομίες τους, υπάρχει κίνδυνος να έρθει η στιγμή που ίσως το μετανιώσουν», πρόσθεσε.