EE: Καταλύτης για τις ευρωεκλογές η οικονομία – Πόσο θα βοηθήσει η ΕΚΤ

Στην προσπάθειά τους να κρατήσουν μακριά τα λαϊκίστικα και ακροδεξιά κόμματα, ενόψει των ευρωεκλογών, οι ηγέτες της ευρωζώνης δεν μπορούν να ποντάρουν στην πορεία της οικονομίας, ακόμα κι αν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μειώσει τα επιτόκια.

Με τις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να αναμένονται τον Ιούνιο, το 2024 δημοσκοπήσεις δίνουν αυξημένα ποσοστά σε κόμματα που -όπως τονίζει το Bloomberg-  θα μπορούσαν να κλονίσουν μεγάλο μέρος της καθιερωμένης πολιτικής τάξης της ηπείρου, όπως για παράδειγμα το γαλλικό National Rally  και το γερμανικό AfD.

Ευρωεκλογές: Έτοιμοι για μεγάλα κέρδη οι αντιευρωπαίοι λαϊκιστές

Το διάστημα μέχρι τις εκλογές, συμπίπτει με την προβλεπόμενη ανάκαμψη της παγκόσμιας ανάπτυξης και της ανάπτυξης της ευρωζώνης και την υποχώρηση του πληθωρισμού. Ωστόσο, αναλυτές εκτιμούν ότι παρά τις ευοίωνες προβλέψεις, οι εξελίξεις αυτές δεν φαίνεται να επαρκούν.

«Μακροπρόθεσμα θα έχουμε πλήρη απασχόληση, ισχυρότερη αύξηση των μισθών – πιθανώς χαμηλότερη ανισότητα», δήλωσε ο Holger Schmieding, οικονομολόγος στο Berenberg στο Λονδίνο. «Αλλά πιστεύω ότι δεν θα δούμε κανένα αποτέλεσμα εγκαίρως για τις ευρωεκλογές ή τις γερμανικές πολιτειακές εκλογές το φθινόπωρο. Αυτό είναι πολύ βραχυπρόθεσμο».

Το γερμανικό hotspot

Η Γερμανία είναι ένα ιδιαίτερο hotspot φέτος, με τον συνασπισμό του Καγκελαρίου Όλαφ Σολτς να πλήττεται από διαμάχες για τον προϋπολογισμό και την υποστήριξη για το AfD να αυξάνεται.

Εκλογές θα διεξαχθούν σε τρεις ανατολικές πολιτείες, όπου αυτό το κόμμα προηγείται επί του παρόντος πολύ στις δημοσκοπήσεις – και όπου η κυβέρνηση ρίχνει χρήματα σε επιδοτήσεις για τη δημιουργία θέσεων εργασίας.

Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχουν ελάχιστα σημάδια αποδυνάμωσης της αγοράς εργασίας και οι οικονομίες της περιοχής πρόκειται να βελτιωθούν από πέρυσι. Ακόμα κι έτσι, οι προοπτικές είναι περιορισμένες — όπως αναγνώρισε η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ τον περασμένο μήνα.

«Τα εισερχόμενα στοιχεία συνεχίζουν να σηματοδοτούν αδυναμία βραχυπρόθεσμα» ακόμα κι αν οι έρευνες «δείχνουν μια περαιτέρω ανάκαμψη της ανάπτυξης», είπε στις 25 Ιανουαρίου.

Επιπλέον οι προοπτικές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου της περασμένης εβδομάδας δείχνουν ότι η επέκταση της ευρωζώνης επιταχύνεται μέτρια σε 0,9% φέτος, από 0,5% το 2023.

Από τις τέσσερις μεγαλύτερες οικονομίες, οι αξιωματούχοι της βλέπουν βελτιωμένες επιδόσεις μόνο στη Γαλλία και τη Γερμανία, αν και το δημοσιονομικό αδιέξοδο αυτής της χώρας εξακολουθεί να εγείρει ερωτηματικά για τις προοπτικές της.

Και αν η ΕΚΤ μειώσει τα επιτόκια, αυτό μπορεί να μην έχει μεγάλη διαφορά ούτε στην ανάπτυξη.

Το μοντέλο SHOK

Χρησιμοποιώντας το μοντέλο SHOK που δημιουργήθηκε από την Bloomberg Economics, εξετάζoνται δύο σενάρια: ένα όπου οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής αρχίζουν να μειώνουν το κόστος δανεισμού κατά ένα τέταρτο τον Μάρτιο και σε κάθε απόφαση μετά από αυτό και ένα σύμφωνα με το οποίο η ΕΚΤ θα αρχίσει να μειώνει τα επιτόκια από τον Ιούνιο.

Το πρώτο θα αύξανε το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν κατά περίπου 0,22% μέχρι το τέλος του έτους σε σχέση με το δεύτερο — προσθέτοντας λίγο πάνω από 0,1 ποσοστιαία μονάδα στην ανάπτυξη το 2024. Αυτό συνεπάγεται μόνο οριακό αντίκτυπο αναφορικά με το πότε οι ψηφοφόροι προσέρχονται στις κάλπες. Επιπλέον, οι αξιωματούχοι έχουν λόγους να είναι προσεκτικοί καθώς επικεντρώνονται στη διατήρηση των τιμών υπό έλεγχο.

«Αν η ΕΚΤ ήθελε να τονώσει την οικονομία εγκαίρως για τις εκλογές της ΕΕ, θα έπρεπε ήδη να μειώσει τα επιτόκια», δήλωσε ο Guntram Wolff, επικεφαλής του Γερμανικού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων στο Βερολίνο. «Η ΕΚΤ δικαίως ανησυχεί περισσότερο για τον κίνδυνο φήμης, επειδή ο πληθωρισμός ήταν πάνω από τον στόχο του 2% για μεγάλο χρονικό διάστημα, και αυτό θυμάται ο κόσμος».

Ένα πράγμα που θα μπορούσε να ενθουσιάσει τους ψηφοφόρους είναι η χαλάρωση της κρίσης του κόστους ζωής. Ενώ η αύξηση των πραγματικών εισοδημάτων – αμοιβές προσαρμοσμένες στον πληθωρισμό – ήταν αρνητική εδώ και χρόνια, τώρα είναι πιθανό να επιταχυνθεί.

Βιοτικό επίπεδο

Η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου μέσω της αύξησης των μισθών και των πιο σταθερών τιμών μπορεί να αλλάξει τις αντιλήψεις, δήλωσε ο Schmieding στην Berenberg. Ωστόσο, προειδοποίησε ότι οι καταναλωτές είναι πιθανό να επικεντρωθούν περισσότερο στην πρόσφατη εμπειρία.

«Οι άνθρωποι εξακολουθούν να είναι θυμωμένοι για τις υψηλές τιμές», είπε. «Περιμένω να ηρεμήσει το πολιτικό κλίμα μακροπρόθεσμα, επειδή η οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών με χαμηλότερο εισόδημα, που έχουν υποφέρει έντονα από τις υψηλότερες τιμές της ενέργειας, θα βελτιωθεί».

Η δυσαρέσκεια του κόσμου αποτυπώνεται και στο Ευρωβαρόμετρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σε 22 χώρες, η πλειονότητα των ερωτηθέντων είπε ότι το βιοτικό τους επίπεδο έχει μειωθεί, χωρίς να φαίνεται βελτίωση τον επόμενο χρόνο.

Η στροφή προς τα λαϊκίστικα κόμματα

Επιπλέον, δεν είναι μόνο ο πληθωρισμός και το κόστος ζωής που ωθεί τους ψηφοφόρους στα άκρα. Ενώ αυτά τα ζητήματα είναι οι κορυφαίες εθνικές ανησυχίες τους σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο, η μετανάστευση και ο πόλεμος στην Ουκρανία ήταν οι μεγαλύτερες ανησυχίες για την περιοχή συνολικά.

Αυτό μιλά για τα βαθύτερα συναισθήματα που τροφοδοτούν τη στροφή προς τα λαϊκιστικά κόμματα.

«Αυτό που έχει σημασία είναι το οικονομικό άγχος: ο φόβος να χάσεις μια δουλειά, να μην είσαι σε έναν καλά αναγνωρισμένο τομέα ή επάγγελμα και να είσαι λιγότερο ευκατάστατη σε σχέση με άλλους», υπογράμμισε η Cornelia Woll, πρόεδρος του Hertie School με έδρα το Βερολίνο και καθηγήτρια διεθνούς πολιτικής οικονομίας. «Η ακροδεξιά χρησιμοποιεί το οικονομικό άγχος και πυροδοτεί ανησυχίες για το μέλλον».

Σύμφωνα με την Eurasia, τα σκεπτικιστικά προς την ΕΕ κόμματα θα μπορούσαν να διεκδικήσουν περισσότερο από το 25% των ψήφων στις εκλογές του Ιουνίου και στην κορυφή των δημοσκοπήσεων σε εννέα από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ.

Όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα, οι κυβερνήσεις δεν έχουν πολλά περιθώρια να προσελκύσουν οικονομικά τους ψηφοφόρους, καθώς επικεντρώνονται στη σταθεροποίηση του χρέους για να περικόψουν τα δάνεια της ευρωζώνης που ανέρχονται συνολικά στο 90% περίπου της οικονομικής παραγωγής. Οι πολίτες της Ευρώπης δεν έχουν άλλη επιλογή από το να καταπιούν το πικρό χάπι του να έχουν λιγότερα χρήματα στα χέρια τους.