Ντάνιελ Γκρος (CEPS): Σε «ενάρετο κύκλο» η οικονομία της Ελλάδας – Ποιος είναι ο κίνδυνος

Η Ευρώπη κινδυνεύει να μείνει πίσω στην κούρσα του παγκόσμιου ανταγωνισμού και να εγκλωβιστεί σε μία χαμηλή ανάπτυξη με άμεσες συνέπειες στις επιχειρήσεις και στους εργαζόμενους. Αυτό τονίζει ο γερμανός οικονομολόγος Ντάνιελ Γκρος με αφορμή τη συμμετοχή του στο 9ο Οικνομικό Φόρουμ των Δελφών που θα πραγματοποιηθεί στις 10-13 Απριλίου, προσθέτοντας ότι η Ευρώπη πρέπει να προσαρμοστεί άμεσα στα νέα δεδομένα που δημιουργεί η έκρηξη των νέων τεχνολογιών. Πρέπει επίσης να ξεχάσει τα μηδενικά επιτόκια.

Ο Ντάνιελ Γκρος, συνεργάτης του Κέντρου Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής (CEPS) από το 2000, στο παρελθόν, εργάστηκε στο ΔΝΤ και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως οικονομικός σύμβουλος της επιτροπής Ντελόρ, που ανέπτυξε τα σχέδια για το ευρώ. Υπήρξε μέλος συμβουλευτικών οργάνων υψηλού επιπέδου στις κυβερνήσεις της Γαλλίας και του Βελγίου και έχει παράσχει συμβουλές σε πολλές κεντρικές τράπεζες και κυβερνήσεις, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Στο παρελθόν υπήρξε μέλος και της Επιτροπής Επιλογής του ελληνικού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.

Μέσα σε αυτό το δύσκολο περιβάλλον, είπε σε συνέντευξή του στο Euronews, η Ελλάδα έχει καταφέρει να μπει σε έναν «ενάρετο κύκλο, είπε χαρακτηριστικά, ωστόσο, πρόσθεσε, πρέπει να είναι ιδιαίτερη προσεκτική και να παραμείνει στην πορεία μείωσης του δημόσιου χρέους.

Societe Generale: Πιθανή η αναβάθμιση της Ελλάδας από τον S&P στις 19 Απριλίου – Long στα ομόλογα

Δείτε ολόκληρη τη συνέντευξη:

H ευρωπαϊκή οικονομία αντιμετωπίζει για άλλη μια φορά πολλαπλές προκλήσεις: η κρίση του κόστους ζωής, αργή ανάπτυξη, έντονος ανταγωνισμό από ΗΠΑ και Κίνα, ακριβή πράσινη και ψηφιακή μετάβαση. Ποια θεωρείτε ότι είναι η μεγαλύτερη πρόκληση και τι κινδύνους συνεπάγεται για τους Ευρωπαίους πολίτες;

«Η μεγαλύτερη πρόκληση για την Ευρώπη είναι ίσως η αλλαγή του μοντέλου ανάπτυξης. Τα τελευταία χρόνια, το αναπτυξιακό μοντέλο, ήταν πάντα πάνω-κάτω το ίδιο, περισσότερες επενδύσεις και περισσότερες μεταρρυθμίσεις. Και αυτό δεν λειτούργησε πολύ καλά καθώς η ευρωπαϊκή βιομηχανία όλο και περισσότερο συγκεντρώνεται στη χαμηλή και μεσαία τεχνολογία. Η Ευρώπη έχει χάσει το προβάδισμα στην υψηλή τεχνολογία. Το έχει κατακτήσει πλήρως η Αμερική τώρα. Και ως εκ τούτου, το σημείο κλειδί είναι να αλλάξουμε το μοντέλο, να πάμε σε νέους τομείς, και όχι για να επενδύσουμε περισσότερο στους παλιούς τομείς της οικονομίας.»

Αναφέρατε σε πρόσφατο άρθρο ότι τα κεφάλαια Έρευνας και Ανάπτυξης δε θα πρέπει να δαπανηθούν σε κλάδους που παρακμάζουν. Σε ποιους κλάδους αναφέρεστε; Πού θα πρέπει να κατευθύνονται τα επενδυτικά κεφάλαια;

«Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις εξακολουθούν να επενδύουν πολλά αλλά επενδύουν σε κλάδους που έχουν ελάχιστες ή μόνο μέτριες δυνατότητες ανάπτυξης, όπως η αυτοκινητοβιομηχανία. Η Ευρώπη είναι ισχυρή στα παραδοσιακά αυτοκίνητα με κινητήρες εσωτερικής καύσης. Αλλά αυτά είναι πράγματα που δεν ανήκουν ακόμα στο παρελθόν, αλλά δεν έχουν μεγάλο μέλλον. Για αυτό οι κυβερνήσεις, επίσης, δεν θα πρέπει να προσπαθούν να στηρίξουν την υπάρχουσα αυτοκινητοβιομηχανία, αλλά θα πρέπει να προσπαθήσουν να κατευθύνουν πόρους προς νέες βιομηχανίες, όπως τα ηλεκτρικά οχήματα, το λογισμικό, η τεχνητή νοημοσύνη και ούτω καθεξής.»

Δεδομένου ότι στην Ευρώπη δε γίνεται συζήτηση για αλλαγή του μοντέλου ανάπτυξης, και μπορεί να χρειαστεί χρόνος για να συμβεί, βλέπετε να υπάρχει κίνδυνος η Ευρώπη να διολισθήσει σε ύφεση;

«Η ύφεση θα ήταν ένα βραχυπρόθεσμο φαινόμενο. Δεν βλέπω σοβαρό λόγο για να γίνει κάτι τέτοιο. Με χαμηλότερες τις τιμές ενέργειας και τους μισθούς να αυξάνονται, η αγοραστική δύναμη των εργαζομένων μας αυξάνεται. Και ως εκ τούτου, αναμένω ότι η ζήτηση στην Ευρώπη θα ανακάμψει. Δεν θα υπάρξει ύφεση, αλλά οι προοπτικές ανάπτυξης θα είναι πολύ περιορισμένες. Για αυτό, η Ευρώπη μπορεί ίσως να αποφύγει την ύφεση, αλλά χάνει σε σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες και φυσικά σε σχέση με την Κίνα και άλλες έντονα αναπτυσσόμενες αναδυόμενες οικονομίες.»

Το μεγάλο ερώτημα για τα περισσότερα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις στην Ευρώπη είναι το ερώτημα πότε θα μειωθούν τα επιτόκια. Πιστεύετε ότι θα συμβεί φέτος;

«Είναι πιθανό να συμβεί φέτος, αλλά θα είναι μία πολύ αργή μείωση. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έκανε ήδη λάθος όταν ο πληθωρισμός ανέβαινε, και τώρα θέλει να αποφύγει πάση θυσία να κάνει το ίδιο λάθος. Έτσι, αν κόψει πολύ αργά τα επιτόκια αυτό μπορεί αρχικά να φαίνεται επώδυνο. Αλλά η αργή μείωση σημαίνει επίσης ότι τα επιτόκια μπορούν να παραμείνουν χαμηλά για μεγάλο χρονικό διάστημα. Και νομίζω ότι αυτό είναι το βασικό ζήτημα: για πόσο καιρό θα μπορούμε να έχουμε μια περίοδο χαμηλών επιπέδων πληθωρισμού και χαμηλών επιτοκίων;»

Η ελληνική οικονομία έχει καταφέρει να ξεπεράσει τις επιδόσεις των Ευρωπαίων εταίρων της τα τελευταία χρόνια. Βλέπετε τη χώρα να συνεχίσει τις καλές επιδόσεις;

«Προς το παρόν, η κατάσταση φαίνεται πολύ καλή και βλέπουμε κάτι που ίσως δεν ήταν προφανές εκ των προτέρων: πως όταν θέτεις τα δημόσια οικονομικά υπό έλεγχο, μειώνεις το επίπεδο του χρέους, τότε τα ασφάλιστρα κινδύνου μειώνονται, ο κόσμος έχει μεγαλύτερη εμπιστοσύνη, γίνονται μεγαλύτερες επενδύσεις και ξεκινάει ένας ενάρετος κύκλος περισσότερων επενδύσεων, μεγαλύτερης ανάπτυξης, και επομένως και χαμηλότερων ελλείμματων και χαμηλότερου χρέους. Στην παρούσα φάση, νομίζω ότι η Ελλάδα βρίσκεται τώρα επιτέλους σε αυτόν τον ενάρετο κύκλο, ενώ βρισκόταν, στο παρελθόν, σε έναν φαύλο κύκλο υψηλότερου χρέους και χαμηλής ανάπτυξης επί δέκα χρόνια πριν από αυτό. Ας ελπίσουμε λοιπόν ότι θα συνεχίσει έτσι.»

Υπάρχει κάτι που θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο αυτόν τον ενάρετο κύκλο;

«Φυσικά, αν η κυβέρνηση αρχίσει να ξοδεύει πάλι και ξεχάσει ότι το βασικό ζήτημα είναι να μειωθεί το χρέος όσο το δυνατόν γρηγορότερα, τότε ο κόσμος μπορεί να χάσει την εμπιστοσύνη του, οι επενδύσεις θα μειωθούν και ο ενάρετος κύκλος θα σταματήσει.»