Ο μεγάλος πονοκέφαλος των ελληνικών νοικοκυριών

Στις ΗΠΑ τα ενοίκια θεωρούνται το μεγαλύτερο εναπομείναν εμπόδιο για την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ στον δρόμο για τη μείωση του πληθωρισμού στον στόχο του 2%, προκειμένου να αρχίσει να μειώνει τα βασικά της επιτόκια. Τα ενοίκια και η διακύμανσή τους, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, κατέχουν ένα τεράστιο μερίδιο του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή. Το παρακολουθούν μήνα μήνα. Μάλιστα, επειδή αυτά δεν υποχωρούν, ο πρόεδρος της Fed Τζέι Πάουελ στις 13 Μαΐου χαρακτήρισε τον πληθωρισμό των ενοικίων σαν «παζλ», όπου πολλά πράγματα πρέπει να συμβούν ταυτόχρονα και επειδή δεν συμβαίνουν «πρέπει να περιμένουμε» προκειμένου να ξεκινήσει η μείωση των επιτοκίων. Ο σχετικός δείκτης στις ΗΠΑ παρακολουθεί δύο είδη ενοικίων. Το ένα είναι το ενοίκιο της κύριας κατοικίας, το οποίο καλύπτει το κόστος στέγασης που αντιμετωπίζουν οι ενοικιαστές. Το άλλο είναι αυτό που παρακολουθεί τις αλλαγές στα υποθετικά ενοίκια εάν οι ιδιοκτήτες μίσθωναν τα ακίνητά τους αντί να τα κατέχουν και περιλαμβάνει και τα έξοδα που σχετίζονται με το σπίτι (συντήρηση, θέρμανση κ.λπ.). Το δεύτερο αυξάνει πλέον περισσότερο από το πρώτο, σε βαθμό που μπλοκάρει τις αποφάσεις για τα επιτόκια.

Στην Ευρώπη τα ενοίκια, το κόστος στέγασης, επηρεάζουν λιγότερο τις αποφάσεις νομισματικής πολιτικής. Στον ελληνικό Δείκτη Τιμών Καταναλωτή τα ενοίκια, σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσίευσε την εβδομάδα που μας πέρασε η Ελληνική Στατιστική Αρχή, αυξάνονται με ρυθμό 4,3%, μια μονάδα πάνω από τον μέσο πληθωρισμό (3,1%). Αν προσθέσουμε και τις αυξήσεις της προηγούμενης τετραετίας, τότε καταλήγουμε σε ένα ποσοστό που ξεπερνά το 30%. Αλλα έξοδα του σπιτιού, όπως το πετρέλαιο θέρμανσης, επίσης κινούνται ανοδικά με ρυθμό +6,3%, η επισκευή και συντήρηση κατοικίας με +3,2%. Μόνο η ηλεκτρική ενέργεια συνεχίζει να διορθώνει μετά την έκρηξη που καταγράφηκε προ διετίας.

Το πρόβλημα γίνεται εκρηκτικό, ειδικά τα τελευταία χρόνια, όπου η ιδιοκατοίκηση υποχωρεί και η αναγκαστική ενοικίαση αποτελεί μονόδρομο για τα περισσότερα νοικοκυριά.

Σε πρόσφατη έρευνα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, καταγράφηκε ότι στην Ελλάδα μπορεί τα ενοίκια να βρίσκονται σε χαμηλότερο επίπεδο ως προς το απόλυτο μέγεθος από ό,τι στην υπόλοιπη Ευρώπη, αλλά αυξάνουν πιο γρήγορα, ενώ αν συγκριθεί με το διαθέσιμο εισόδημα, τότε διαπιστώνεται ότι η Ελλάδα φιγουράρει στη δεύτερη θέση μεταξύ των χωρών με το μεγαλύτερο στεγαστικό πρόβλημα στην Ευρώπη. Μόνο η Αυστρία μάς ξεπερνάει. Χονδρικά το μέσο μηνιαίο στεγαστικό κόστος στην Ελλάδα, σύμφωνα με την έρευνα της ΕΚΤ, υπολογίζεται σε 400 ευρώ (η αίσθηση που υπάρχει στα μεγάλα αστικά κέντρα είναι υψηλότερα) χωρίς στεγαστικό δάνειο και στα 600 ευρώ με στεγαστικό δάνειο. Με μέσο μισθό 1.251 ευρώ στην Ελλάδα, σε πολλές περιπτώσεις το στεγαστικό κόστος φτάνει ή και ξεπερνάει το 50%, όταν στην Ευρωπαϊκή Ενωση κινείται στο 20%.

Είναι ξεκάθαρο ότι έχουμε πρόβλημα και είναι μεγάλο. Ο πληθωρισμός του κόστους στέγασης και κυρίως η παγίωσή του στα συγκεκριμένα υψηλά επίπεδα και πάνω αποτελεί με μεγάλη διαφορά τον μεγαλύτερο πονοκέφαλο των ελληνικών νοικοκυριών και δυστυχώς δεν τυγχάνει της ανάλογης προσοχής ούτε από τα στατιστικά της χώρας