Ευρωεκλογές 2024: Τα ανοιχτά μέτωπα στην οικονομία – Προκλήσεις και ευκαιρίες

Τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών φαίνεται ότι πρκάλεσαν πολιτικούς τριγμούς σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, κάτι που αφορά και την Ελλάδα. Μία από τις βασικές συνιστώσες των συζητήσεων σχετίζεται άμεσα με την πορεία της οικονομίας, η οποία έχει επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από τη συνεχιζόμενη ακρίβεια, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και μια 3ετία. Οι πολίτες δείχνουν να έστειλαν ένα μήνυμα προς τις κυβερνήσεις «στρίβοντας» σε πολλές περιπτώσεις προς την Ακροδεξιά, κάτι το οποίο είναι ιδιατέρως ανησυχητικό για την πορεία των εξελίξεων.

Πέραν αυτού, τίθενται βασικά ζητήματα οικονομικής πολιτικής, καθώς υπάρχει μια γενικευμένη δυσαρέσκεια για την κατάσταση των νοικοκυριών, με τον πληθωρισμό να παραμένει σε υπολογίσμο επίπεδο και την επικεφαλής της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ να αποφεύγει να πάρει σαφή θέση για επιπλέον μειώσεις στα επιτόκια, εξαιτίας και αυτού. Όλη αυτή η συνθήκη σε συνάρτηση με τη διεξαγωγή των δύο πολέμων σε Ουκρανία και Γάζα δημιουργεί πολλά και πολλαπλών αναγνώσεων κοινωνικά ζητήματα, τα οποία έρχονται μοιραία να προστεθούν κάποια χρόνια μετά το πέρας της οικονομικής κρίσης που ξεκίνησε το 2008 από τις ΗΠΑ, αλλά «χτύπησε» πολύ περισσότερο την Ευρώπη.

Ευρωεκλογές: Πώς ερμηνεύουν οι αγορές το μήνυμα της κάλπης – Τι λένε διεθνείς οίκοι

Η αλληλουχία της πανδημίας, της ενεργειακής κρίσης, του ξεσπάσματος του πολέμου στην Ουκρανία και ο πόλεμος στη Γάζα φαίνεται ότι οδήγησαν σε de facto αρνητικές συνθήκες τους λαούς της Ευρώπης, προκαλώντας αντιδράσεις για τις πολιτικές των κυβερνήσεών τους, οι οποίες αποτυπώθηκαν στην κάλπη των πρόσφατων ευρωεκλογών.

Θα μπορούσε το αποτέλεσμα αυτό να δημιουργήσει αλλαγές στην ελληνική αλλά και στην ευρωπαϊκή οικονομία; Πρέπει να υπάρξει αλλαγή πολιτικής και σε ποιο βαθμό; Τι θα γίνει με την αντιμετώπιση της Κλιματικής Κρίσης; Είναι αναγκαίο ένα νέο Ταμείο Ανάκαμψης για την Ευρώπη και τελικά πόσο μας εξέπληξε το προχθεσινό αποτέλεσμα;

Τις απαντήσεις δίνουν στον ΟΤ τρεις επιφανείς οικονομολόγοι:

Δημήτρης Λιάκος: Η προσοχή μας στα πραγματικά προβλήματα – Οι κίνδυνοι

«Τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών σίγουρα δεν αποτέλεσαν «κεραυνό εν αιθρία» καθώς οι δημοσκοπήσεις των τελευταίων μηνών προεξοφλούσαν σε μεγάλο βαθμό τις εξελίξεις», αναφέρει ο οικονομολόγος και πρώην υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ Δημήτρης Λιάκος, σημειώνοντας με νόημα πως «Η άνοδος των δυνάμεων της άκρας/«εναλλακτικής» δεξιάς σίγουρα προκαλεί αμφιβολίες σχετικά με την πορεία της Ευρώπης τόσο όσον αφορά το επίπεδο των πιθανών συναινέσεων για τα μεγάλα επίδικα όσο – και κυρίως – την πρόοδο της πορείας ενοποίησης. Για παράδειγμα ήδη αρκετοί αναλυτές θεωρούν δεδομένη την αλλαγή στάσης σε ζητήματα που άπτονται της «πράσινης» μετάβασης, ενώ στον αντίποδα αυξάνονται οι πιθανότητες μιας διαφορετικής αντιμετώπισης των θεμάτων ασφάλειας και άμυνας, που αποτέλεσαν σημαντικό μέρος της προεκλογικής ατζέντας σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες».

Ο οικονομολόγος και πρώην υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ Δημήτρης Λιάκος

Ακόμη, ο ίδιος σημειώνει ότι «Στο οικονομικό επίπεδο, οι πολιτικές εξελίξεις που προκλήθηκαν από το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών πιθανότατα θα επηρεάσουν αρνητικά κυρίως σε μεσομακροπρόθεσμο επίπεδο. Το νέο περιβάλλον δεν ευνοεί την υιοθέτηση και την εφαρμογή ιδεών όπως η αμοιβαιοποίηση του χρέους ή η δημιουργία ενός κοινού Ταμείου για την βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας. Γεγονός που θα δυσχεράνει τη θέση της Ευρώπης και των χωρών-μελών της σε όρους ανταγωνιστικότητας και ελκυστικότητας της οικονομίας».

Και καταλήγει: «Όσον αφορά τη χώρα μας, είναι η κατάλληλη στιγμή να στρέψουμε την προσοχή μας στα πραγματικά προβλήματα (ακρίβεια, απασχόληση, αλλαγή παραγωγικού προτύπου, μεταρρυθμίσεις, δημογραφικό κ.α.) εάν δεν θέλουμε να βρεθούμε σε θέση πολιτικά αντίστοιχη με άλλων χωρών τα επόμενα χρόνια».

Ζαΐρης: Αναγκαίο ένα δεύτερο Ταμείο Ανάκαμψης για την Ελλάδα

Ο  επίκουρος Καθηγητής Διοίκησης Επιχειρήσεων Πανεπιστημίου Πάφου και αναπληρωτής αντιπρόεδρος του ΣΕΛΠE Αντώνης Ζαΐρης σημειώνει: «Κατ’ αρχήν έχουμε μια αδιαμφησβήτητη νίκης της άκρας δεξιάς, με το κόμμα του να συγκεντρώνει υποδιπλάσιο ποσοστό του αντίστοιχου της Λεπέν. Αυτό είναι μια πληγή, προσθέτοντας ότι μαζί με τον Μακρόν είναι χαμένοι και οι Πράσινοι», παρατηρώντας μάλιστα ότι «Αβέβαιο είναι το μέλλον για την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν», προβλέποντας «Γενικότερες ανακατατάξεις στην ευρωπαϊκή πολιτική και πολύ μεγάλες προκλήσεις και για τον ευρωπαϊκό νότο που ανήκει η Ελλάδα, όπως και τον βορρά».

Ειδικότερα για τη χώρα μας αναφέρει ότι «Στην Ελλάδα θα πρέπει να υπάρξουν κοινοτικοί πόροι που θα χρηματοδοτηθούν ίσως μέσα ένα τύπου Ταμείο Ανάκαμψης με πόρους που θα καλύψουν τις ανάγκες επόμενα χρόνια», προσθέτοντας ότι «Υπάρχει ένας άγνωστος Χ που θα είναι η έκβαση των εκλογών στις ΗΠΑ που μπορούν να επιφέρουν αλλαγές σε επίπεδο εμπορίου και άμυνας».

Ο  επίκουρος Καθηγητής Διοίκησης Επιχειρήσεων Πανεπιστημίου Πάφου και αναπληρωτής αντιπρόεδρος του ΣΕΛΠE Αντώνης Ζαΐρης

Από εκεί και πέρα, σημείωσε ότι: «Αναμένω να ξεδιπλωθεί μια σημαντική ατζέντα και κρίσιμες αποφάσεις για Ελλάδα. Η δημοσιοποίηση των εκθέσεων Ντράγκι και Λέττα η οποία θα δοθεί μέσα στον Ιούνιο θα δημιουργήσει πολιτικές, καθώς θα θέσει ζητήματα ανταγωνιστικότητας και δημοσίων δαπανών. Η δημοσιονομική πολιτική που πρέπει να υιοθετήσει η χώρα, να είναι περιορισμένη. Ούτως ή άλλως η αύξηση δαπανών θα είναι πολύ μικρή. Για αυτό θα υπάρξει ανάγκη και έκανα λόγο για ένα RRF νούμερο 2».

Επίσης, πρόσθεσε πως «Η πληθωριστική κρίση έχει δημιουργήσει τεράστιο πρόβλημα. Άρα 3 πτυχές που άπτονται άμεσης παρέμβασης είναι οι εξής:

– Να προσέξουμε το υπάρχον Ταμείο Ανάκαμψης. Υπάρχει υψηλή απορρόφηση πόρων αλλά οι εκταμιεύσεις χαμηλές. Άρα υπάρχει επενδυτικό κενό λόγω έλλειψης επενδυτικών δαπανών.

-Δεύτερον, του πληθωρισμού να επαναλειτουργήσουν οι νόμοι προσφοράς και ζήτησης, ο καταναλωτής κυρίαρχος μπορεί να επιλέξει από επώνυμα έως λιγότερα και να βρει τα προϊόντα συμβατά με την αγοραστική του δύναμη.

-Τρίτον, πρέπει να πάψουμε να κάνουμε εσωστρεφή κατανάλωση και να εξάγουμε προϊόντα αξίας. Μόνο έτσι θα παράξουμε πλούτο»

Πετράκης: Δεν πρέπει να μας εκπλήσσουν οι πολιτικές εξελίξεις

Ο ομότιμος καθηγητής του ΕΚΠΑ Παναγιώτης Ε. Πετράκης αναφέρει ότι «Αυτή την στιγμή οι σπουδαιότεροι κίνδυνοι επικεντρώνονται στον πληθωρισμό και στην πιθανότητα υπερσύσφιξης της νομισματικής πολιτικής (κίνδυνος στασιμοπληθωρισμού) με αρνητικές συνέπειες στους ισολογισμούς ανθρώπων και επιχειρήσεων στα πλαίσια ενός σταθερά αυξημένου γεωστρατηγικού κινδύνου. Οι κίνδυνοι αυτοί είναι παρόντες στην ζωή των πολιτών», συμπληρώνοντας με νόημα ότι: «Όμως οι πολλαπλές κρίσεις που έχουν προηγηθεί έχουν αποδείξει την ανάγκη ύπαρξης ενός νέου ρυθμιστικού ρόλου του κράτους που δεν θα απειλεί όμως την ενδυνάμωση της προσωπικής και της ιδιωτικής δημιουργικότητας».

Ο ομότιμος καθηγητής του ΕΚΠΑ Παναγιώτης Ε. Πετράκης

Ακόμη, αναφέρει πως «Συγχρόνως στον περίπλοκο κόσμο που ζούμε αναζητείται η ύπαρξη ισχυρών κέντρων εξουσίας που θα κάνουν υπεργολαβικά δυνατή την λήψη αποφάσεων με ταυτόχρονη αύξηση της αποτελεσματικότητας (να γίνονται τα πράγματα), γεγονός που οδηγεί κοντύτερα στον αυταρχικό λαϊκισμό που έχει ως υπόβαθρο μία ευρύτερη κοινωνική ρευστότητα».

Και καταλήγει: «Συμπερασματικά δεν πρέπει να μας εκπλήσσουν οι πολιτικές εξελίξεις που παρατηρούνται ούτε στην Ελλάδα, ούτε στην Ευρωζώνη. Αυτό όμως που μας εκπλήσσει είναι πώς οι πολιτικές αναλύσεις αποτυγχάνουν να κατανοήσουν (και να διαχειριστούν) τις επιπτώσεις από τις κινήσεις των κοινωνικών τεκτονικών πλακών των οποίων την κινητικότητα επιδιώκουν να ρυθμίσουν».