Προϋπολογισμός: Ποιες «παγίδες» κρύβει η νέα χρονιά αλλά και τα «κρυφά χαρτιά»

Μια σειρά αβεβαιοτήτων αλλά και… ευκαιριών περιγράφει ο προϋπολογισμός του 2025, το προσχέδιο του οποίου κατατέθηκε χθες στη Βουλή από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.

Η κλιμάκωση των εχθροπραξιών στη Μέση Ανατολή έχει προκαλέσει αστάθεια τιμών στην αγορά πετρελαίου, ενώ η ισχυρότερη από την αναμενόμενη ανάπτυξη, τόσο στην Κίνα όσο και στις ΗΠΑ, στις αρχές του 2024, αύξησε τις προσδοκίες για τη ζήτηση πετρελαίου.

Σύμφωνα με τις εαρινές οικονομικές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η μέση τιμή αργού πετρελαίου αναμένεται να αυξηθεί κατά 3,5% το 2024 σε σχέση με το 2023 και να ανέλθει σε 85,4 δολάρια το βαρέλι, ενώ προβλέπεται να διαμορφωθεί σε 80,0 δολάρια το βαρέλι το 2025. Ωστόσο, οι εν λόγω προβλέψεις ενέχουν σημαντικό βαθμό αβεβαιότητας με βάση τις πρόσφατες γεωπολιτικές εξελίξεις.

Πάντως, αυτήν την προβλέψει έχει εντάξει στο προσχέδιο και το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης και μένει να δειχθεί το τι θα συμβεί στην πορεία.

Προϋπολογισμός: Στο 2,3% η ανάπτυξη το 2025 και στο 2,5% το πρωτογενές πλεόνασμα

Προϋπολογισμός: Οι κίνδυνοι

Για αυτό και όπως αναφέρεται στο κείμενο που κατέθεσε στη Βουλή το ΥΠΕΘΟ, οι κίνδυνοι που περιβάλλουν τις μακροοικονομικές προβλέψεις για το 2024 και το 2025 περιλαμβάνουν το ενδεχόμενο κλιμάκωσης των γεωπολιτικών κρίσεων στην Ουκρανία και στη Μέση Ανατολή καθώς και πιθανές νέες εστίες γεωπολιτικών εντάσεων, με αντίκτυπο στο διεθνές εμπόριο και στην πορεία αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού.

Στην ίδια κατηγορία, η εκδήλωση νέων ακραίων κλιματικών φαινομένων ενδέχεται να έχει σημαντικές επιπτώσεις.

Το ενδεχόμενο πιο επίμονου πληθωρισμού και η διατήρηση περιοριστικής νομισματικής πολιτικής για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα θα επιδρούσε, επίσης, αρνητικά στην ανάπτυξη, ενώ μία σημαντικά περιοριστική δημοσιονομική πολιτική σε μεγάλες οικονομίες της ΕΕ θα επιδρούσε αρνητικά στις ξένες επενδύσεις και στις εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών.

Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί πως η κυβέρνηση δε συνέταξε κάποιο δυσμενέστερο σενάριο, το οποίο να «καλύπτει» αυτές τις αντιξοότητες, ούτε υπάρχουν καταγεγραμμένες κάποιες ενδεχόμενες «μετρήσιμες» συνέπειες.

Οι… ευκαιρίες

Αντίθετα, θα μπορούσαν να σημειωθούν και κάποιες θετικές εξελίξεις, οι οποίες θα μπορούσαν να συμβάλλον σε ανοδικές κινήσεις σε ό,τι αφορά τα μακροοικονομικά στοιχεία του προϋπολογισμού.

Όπως αναφέρεται και στο κείμενο του προσχεδίου, ανοδικά στον ρυθμό ανάπτυξης θα μπορούσαν να επιδράσουν η ευνοϊκότερη του αναμενομένου εξέλιξη των τουριστικών εσόδων και των εσόδων από μεταφορές, η ενδεχόμενη ταχύτερη αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, η ενίσχυση των επενδύσεων ως αποτέλεσμα της ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας, η έγκαιρη και αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και των άλλων ευρωπαϊκών πόρων καθώς και η ταχύτερη από το αναμενόμενο ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων μέσω των μεταρρυθμίσεων που έχουν δρομολογηθεί.

Προϋπολογισμός: Μακροοικονομικές προβλέψεις

Στα βασικά μεγέθη του προϋπολογισμού, ξεχωρίζουν οι ισχυρές δημοσιονομικές επιδόσεις με πρωτογενές πλεόνασμα 2,5% του ΑΕΠ και δημοσιονομικό έλλειμμα 0,6% του ΑΕΠ σε συνδυασμό με την πρόβλεψη για ρυθμό ανάπτυξης μεγαλύτερο της ευρωζώνης και συγκεκριμένα στο 2,3% (από 2,6% αρχική εκτίμηση) έναντι 1,5% στη ζώνη του ευρώ.

Ο πληθωρισμός εκτιμάται πως θα αποκλιμακωθεί σε μέσα επίπεδα στο 2,1% – όσο και στην ευρωζώνη-  από 2,7% φέτος και η ανεργία θα υποχωρήσει στο 9,7% από 10,3% φέτος .

Το δημόσιο χρέος αναμένεται να υποχωρήσει στο 149,1% του ΑΕΠ από 153,7% φέτος και το ΑΕΠ εκτιμάται πως θα ψηλώσει κατά περίπου 10 δισ. ευρώ από τα 231,904 δισ. ευρώ φέτος σε 242,338 δισ. ευρώ το 2025.

Η παγκόσμια οικονομία

Οι εκτιμήσεις για τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας επισκιάζονται από σημαντικές προκλήσεις. Οι εξελίξεις στο παγκόσμιο εμπόριο και στις αγορές ενέργειας ενέχουν, ομοίως, σημαντικό βαθμό αβεβαιότητας.

Ειδικότερα, o πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται για τρίτο χρόνο, ενώ παράλληλα, αν και η αναταραχή στη Μέση Ανατολή δεν είχε έως τώρα έντονες επιπτώσεις στην τιμή του πετρελαίου, το γεγονός ότι η συγκεκριμένη περιοχή αποτελεί πηγή μεγάλου μέρους της διεθνούς παραγωγής και κομβικό σημείο θαλάσσιας διέλευσης για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, ενδέχεται να επηρεάσει τη μελλοντική εξέλιξη των τιμών τους.

Η επιδείνωση των γεωπολιτικών εντάσεων εντείνει τα εμπόδια για το εμπόριο, με αρνητικές συνέπειες για την ανάπτυξη.

Επιπλέον, ο κίνδυνος διατήρησης υψηλών επιτοκίων για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα ενισχύει τους χρηματοπιστωτικούς κινδύνους. Παράλληλα, η κλιματική αλλαγή και η υποβάθμιση του φυσικού κεφαλαίου επιβαρύνουν όλο και περισσότερο τις αναπτυξιακές προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας.

Από την άλλη πλευρά, μία ταχύτερη αποκλιμάκωση του πληθωρισμού και μία λιγότερο περιοριστική νομισματική πολιτική στις μεγάλες οικονομίες θα συνέβαλλαν στην παγκόσμια ανάπτυξη.