Τράπεζες: Πώς θωρακίζουν τα έσοδα από τη μείωση των επιτοκίων

Νέο ρεκόρ αναμένεται να σημειώσουν κατά την εφετινή χρήση τα καθαρά έσοδα από τόκους των τεσσάρων μεγαλύτερων τραπεζών της χώρας, κόντρα στην εν εξελίξει διαδικασία αποκλιμάκωσης των επιτοκίων της ΕΚΤ.

Στο σύνολο του 2024, στο χειρότερο σενάριο θα διαμορφωθούν στη ζώνη των 8,1 δισ. ευρώ, λόγω του ισχυρότερου σε ετήσια βάση επιτοκιακού περιθωρίου, με το οποίο θα κλείσει η χρονιά.

Τράπεζες: Η «αχίλλειος πτέρνα» της Ευρώπης – Γιατί χρειάζονται μεγαλύτερα σχήματα

Αναλυτικότερα, οι διατραπεζικοί δείκτες euribor, με τους οποίους είναι συνδεδεμένο το μεγαλύτερο τμήμα του δανειακού τους χαρτοφυλάκιο, θα διατηρηθεί το 2024 υψηλότερα από πέρυσι, ενώ την ίδια στιγμή το μέσο κόστος των καταθέσεων και των εκδόσεων ομολόγων αναμένεται να υποχωρήσει.

Η πρόβλεψη αυτή φυσικά είναι προεξοφλημένη από τις αγορές και την επενδυτική κοινότητα. Το ζητούμενο είναι τι θα συμβεί κατά τη χρήση του 2025, καθώς η Ευρωτράπεζα θα επιταχύνει τη χαλάρωση της νομισματικής της πολιτικής.

Το σενάριο για τα επιτόκια

Δεν αποκλείεται σε κάθε συνεδρίαση του διοικητικού της συμβουλίου από εδώ και στο εξής, αρχής γενομένης από αύριο, οι παρεμβατικοί της δείκτες να μειώνονται κατά 25 μονάδες βάσης.

Σε αυτήν την περίπτωση το επιτόκιο διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα βρεθεί από το 3,5% σήμερα στο 3% στο τέλος της εφετινής χρονιάς και στο 2% τον Ιούνιο του 2025.

Αυτή η εξέλιξη αναπόφευκτα θα πιέσει το επιτοκιακό εισόδημα σε χαμηλότερα επίπεδα, μιας και το μεγαλύτερο μέρος του δανειακού χαρτοφυλακίου των τραπεζών αποτελείται από προγράμματα κυμαινόμενου επιτοκίου.

Οι τραπεζικές διοικήσεις προετοιμάζονται εδώ και μήνες για το συγκεκριμένο ενδεχόμενο. Συγκεκριμένα, έχουν ανοίξει θέσεις αντιστάθμισης κινδύνου, μέσω των οποίων θα εγγράφουν κέρδη κάθε φορά που το κόστος χρήματος υποχωρεί.

Ο αστάθμητος παράγοντας που δεν μπορεί να ελεγχθεί αφορά στους ρυθμούς πιστωτικής επέκτασης.

Με τον τρόπο αυτό θα αναπληρωθεί ένα σημαντικό μέρος των απωλειών από τα μειωμένα έσοδα στις χορηγήσεις.

Παράλληλα, έχουν αναπροσαρμόσει το προϊόντικό τους χαρτοφυλάκιο στους λογαριασμούς προθεσμίας, που αντιπροσωπεύουν το 25% της καταθετικής τους βάσης. Συγκεκριμένα, κατήργησαν προϊόντα με διάρκεια μεγαλύτερη του έτους και κούρεψαν τις αποδόσεις στα πιο βραχυπρόθεσμα προγράμματα.

Έτσι, κατά τη λήξη των προθεσμιακών καταθέσεων τους επόμενους μήνες, οι όποιες ανανεώσεις θα γίνονται με σαφώς πιο χαμηλές αποδόσεις σε σύγκριση με πέρυσι, γεγονός που θα περιορίσει τα έξοδα για τόκους κατά τη διάρκεια του 2025.

Παράλληλα, προχωρούν σε νέες εκδόσεις ομολόγων με χαμηλότερα κουπόνια σε σχέση με την προηγούμενη τριετία, μέρος των κεφαλαίων από τα οποία χρησιμοποιούνται για την αποπληρωμή παλαιότερων πιο ακριβών τίτλων.

Ο αστάθμητος παράγοντας

Το όφελος από τις παραπάνω πρωτοβουλίες είναι δυνατό να ποσοτικοποιηθεί για τη διατύπωση μίας εκτίμησης για το ποια θα είναι η επίδραση από τη μείωση των ευρωπαϊκών επιτοκίων στο οργανικό τους αποτέλεσμα.

Ο αστάθμητος παράγοντας που δεν μπορεί να ελεγχθεί αφορά στους ρυθμούς πιστωτικής επέκτασης.

Με βάση τα σχέδια που έχουν παρουσιάσει οι συστημικοί όμιλοι, θα συνεχιστούν τα επόμενα χρόνια οι υψηλές πτήσεις στις νέες χορηγήσεις, ενώ θα περιοριστούν σημαντικά και οι πρόωρες αποπληρωμές, οι οποίες είχαν ενισχυθεί σημαντικά την περίοδο του ακριβού χρήματος.

Άρα μπορεί το μέσο επιτόκιο να υποχωρήσει, λόγω των κινήσεων της ΕΚΤ, ωστόσο το ενεργητικό τους θα αυξηθεί. Δηλαδή οι τράπεζες θα κερδίζουν λιγότερους τόκους ανά πελάτη, αλλά από περισσότερα δάνεια.

Το θέμα λοιπόν, σύμφωνα με αναλυτές, είναι σε τι επίπεδα θα διαμορφωθεί η αύξηση του χαρτοφυλακίου των εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων κατά τις επόμενες χρήσεις.

Κάμψη 6% το 2025

Απάντηση σε αυτό το ερώτημα επιχειρεί να δώσει η Eurobank Equitιes. Σύμφωνα με το τελευταίο report της για τον κλάδο, τα καθαρά έσοδα από τόκους των Alpha Bank, Εθνικής και Πειραιώς θα αυξηθούν το 2024 σε ετήσια βάση κατά 1%.

Για το 2025 αναμένει κάμψη 6%, την οποία θα ακολουθήσει μία ακόμη υποχώρηση της τάξης του 2% το 2026.

Πρόκειται ωστόσο για επίπεδα που θα επιτρέψουν τη διατήρηση της απόδοσης ιδίων κεφαλαίων σε διψήφια ποσοστά και κατά τις επόμενες χρήσεις.

Κι αυτό διότι την ίδια περίοδο θα συνεχιστεί η ενίσχυση των καθαρών εσόδων από προμήθειες, η συγκράτηση του λειτουργικού κόστους και η υποχώρηση του κόστους για τον πιστωτικό κίνδυνο.