Περίπου στάσιμη παραμένει η παραγωγικότητα της ελληνικής οικονομίας, κάτι το οποίο αποτελεί ένα μεγάλο πρόβλημα για την πρόοδό της, κάτι που επισημαίνει πλήθος αναλυτών. Η ανάπτυξη που σημειώνει η ελληνική οικονομία δείχνει να οφείλεται κυρίως στην αύξηση των επενδύσεων και της απασχόλησης, αλλά η εκκίνηση έχει συμβεί από ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα. Η συμμετοχή του εργατικού δυναμικού στο συνολικό πληθυσμό υπολείπεται των προ κρίσης επιπέδων, ενώ η παραγωγικότητα της εργασίας – παρά τη βελτίωση της τελευταίας πενταετίας – δεν έχει ακόμη επιστρέψει στα επίπεδα πριν την οικονομική κρίση. Το χαμηλότερο ποσοστό συμμετοχής σε σχέση με την Ευρώπη αποδίδεται κυρίως στη μειωμένη ένταξη των νέων, των ηλικιωμένων και των γυναικών στην αγορά εργασίας, αλλά και στη γήρανση του πληθυσμού και στο brain drain της περασμένης δεκαετίας.
Όπως έδειξε πρόσφατη μελέτη του ΙΟΒΕ, εάν δεν υπάρξει αύξηση της παραγωγικότητας, εξέλιξη που προϋποθέτει ουσιώδεις παρεμβάσεις στη δομή της οικονομίας, η σημερινή τάση αναπόφευκτα θα γίνει φθίνουσα, μιας που η μεγέθυνση στη χρήση παραγωγικών συντελεστών σταδιακά φτάνει προς ένα όριο και δεν θα υπάρχει άλλο περιθώριο για ανάπτυξη στο πλαίσιο του σημερινού υποδείγματος.
Παράλληλα, έτερη ανάλυση της Alpha Bank δείχνει πως η βελτίωση της παραγωγικότητας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την υιοθέτηση προηγμένης τεχνολογίας, καινοτομίας και αποτελεσματικών πρακτικών διαχείρισης, κάτι που φαίνεται πως δεν πραγματοποιείται στον βαθμό που θα έπρεπε.
Η ενίσχυση της εκπαίδευσης, ιδίως σε νέες τεχνολογίες θα επιτρέψει την αύξηση του ανθρώπινου κεφαλαίου
Ο ρόλος της τεχνολογίας
Ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν οι τεχνολογίες αιχμής, όπως η τεχνητή νοημοσύνη και οι πράσινες τεχνολογίες, οι οποίες ενισχύουν την αποδοτικότητα της παραγωγικής διαδικασίας.
«Οι επιχειρήσεις που επενδύουν σε καινοτομία και προσελκύουν εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό είναι σε θέση να αυξήσουν την παραγωγικότητά τους και να ενισχύσουν τη θέση τους σε μια ιδιαίτερα ανταγωνιστική παγκόσμια αγορά» σύμφωνα με την Alpha Bank, ενώ «Η αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας αλλά και της συνολικής παραγωγικότητας (Total Factor Productivity) είναι κρίσιμη επιπλέον για τη διατήρηση του βιοτικού επιπέδου εν μέσω δημογραφικών και περιβαλλοντικών προκλήσεων».
Παράλληλα, η ενίσχυση της εκπαίδευσης, ιδίως σε νέες τεχνολογίες θα επιτρέψει την αύξηση του ανθρώπινου κεφαλαίου και την καλύτερη αξιοποίηση των συντελεστών παραγωγής, με αποτέλεσμα την οικονομική μεγέθυνση.
Ακόμη, σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες η ενίσχυση της παραγωγικότητας της εργασίας είναι κρίσιμης σημασίας για την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης, λαμβάνοντας υπόψη τους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής.
Στον βαθμό που οι επενδύσεις στη χώρα θα αυξάνονται, ειδικότερα αυτές που υποστηρίζουν εργασία υψηλής αξίας, θα μπορεί να υποστηριχθεί μια συστηματική αύξηση της παραγωγικότητας
Το «κλειδί» για τις επενδύσεις
Όπως δείχνει η προαναφερθεί έκθεση του ΙΟΒΕ, Το κλειδί για την αύξηση των πραγματικών εισοδημάτων στη χώρα εξακολουθεί να είναι οι επενδύσεις. Τόσο όσον αφορά το επίπεδό τους, που αν και ανερχόμενο υπολείπεται σημαντικά αυτού που απαιτείται για γρήγορη σύγκλιση στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές οικονομίες όσο και ποιοτικά με μετακίνηση σε κλάδους και επιχειρήσεις που παράγουν υψηλή αξία. Το ζήτημα σχετίζεται με τουλάχιστον τρία αλλά επιμέρους ερωτήματα.
Πρώτον σε ποιο βαθμό αποσύρονται ρυθμιστικά και γραφειοκρατικά εμπόδια που καθιστούν τις επενδύσεις στη χώρα περισσότερο επισφαλείς και δύσκολες στην πραγματοποίησή τους.
Δεύτερον, κατά πόσο η ελληνική παραγωγή γίνεται περισσότερο εξωστρεφής, καθώς η εσωτερική ζήτηση δεν αρκεί για την προσέλκυση σημαντικών επενδύσεων υψηλής αξίας και η πρόοδος στις εξαγωγές έχει καλύψει μέρος μόνο του σχετικού κενού.
Τρίτον, ποια είναι η εξέλιξη της εγχώριας αποταμίευσης και κατά πόσο διευκολύνεται η διασύνδεση της με παραγωγικές και επιχειρηματικές δραστηριότητες στη χώρα, είτε μέσω της ανάπτυξης της κεφαλαιαγοράς είτε μέσα από τις τραπεζικές λειτουργίες.
Στον βαθμό που οι επενδύσεις στη χώρα θα αυξάνονται, ειδικότερα αυτές που υποστηρίζουν εργασία υψηλής αξίας, θα μπορεί να υποστηριχθεί μια συστηματική αύξηση της παραγωγικότητας και των εισοδημάτων των εργαζομένων.
«Ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας θα επιταχυνθεί μόνο αν αυξηθεί η μέση παραγωγικότητα στην ελληνική οικονομία» είχε δηλώσει πρόσφατα ο Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ Νίκος Βέττας, συμπληρώνοντας ότι η ανάπτυξη θα πρέπει να έχει δύο χαρακτηριστικά:
-Επενδύσεις σε υψηλή τεχνολογία και γρηγορότερη βελτίωση των βασικών υποδομών
-Διευκόλυνση από το θεσμικό πλαίσιο ούτως ώστε να αυξηθεί η παραγωγικότητα
